Châu Âu “làm khó” Mỹ trong quyết định đánh Syria

Con đường của Tổng thống Obama tìm kiếm một cuộc tấn công chống lại chế độ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad đang ngày càng trở nên phức tạp hơn sau chương trình nghị sự của EU hôm thứ Bảy (7/9) vừa qua.

Tại Mỹ, hầu hết sự chú ý đang tập trung vào những nỗ lực của ông Obama nhằm thuyết phục Quốc hội nước này cho phép hành động quân sự. Đó là lý do khiến Nhà Trắng đã công bố các đoạn video khủng khiếp được ghi lại từ Syria cho các thượng nghị sỹ xem. Các video dường như đã cáo buộc chính lực lượng quân đội Syria đã tấn công vũ khí hóa học vào người dân nước này hôm 21/8. Đó cũng là lý do tại sao ông Obama sẽ xuất hiện trên các đài truyền hình nổi tiếng ở Mỹ như ABC, CBS, NBC, Fox, PBS và CNN vào Thứ Hai (9/9), sau đó, ông cũng sẽ giải trình vấn đề Syria trên truyền hình của một quốc gia thứ ba khác.

Các nỗ lực thuyết phục thông qua các phương tiện truyền thông cho thấy, Tổng thống Mỹ đang làm tất cả mọi thứ trong quyền lực của mình để xóa tan sự nghi ngờ của người Mỹ cũng như dân biểu của họ về quyết định can thiệp quân sự ở Syria.

Tưởng chừng khó khăn đó là quá đủ với ông Obama, tuy nhiên, hôm thứ Bảy, cộng đồng quốc tế đã cộng thêm gian nan này những tình tiết mới.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tới Lithuania tìm kiếm sự hỗ trợ của EU trong quyết định tấn công Syria, ngày 7/9/2013

Trong cuộc họp tại Lithuania vào cuối tuần qua, Các bộ trưởng của Liên minh châu Âu đã kêu gọi một phản ứng “rõ ràng và mạnh mẽ” với những báo cáo sử dụng vũ khí hóa học của Syria. Tuy nhiên, đó không hẳn là một sự ủng hộ đối với quyết định của chính quyền Obama khi mà các bộ trưởng EU cho biết, sẽ không có hành động nào được đưa ra cho đến khi các thanh tra viên của LHQ gửi báo cáo của họ về cuộc tấn công vũ khí hóa học.

Thêm vào đó, Pháp – quốc gia phương Tây ủng hộ Mỹ mạnh mẽ nhất – cũng đã thay đổi lập trường của mình và thuận theo các quyết định của EU. Sẽ có tấn công, nhưng chỉ thực hiện sau khi có báo cáo của LHQ.

Báo cáo của các thanh tra viên LHQ dự kiến sẽ được công bố trong tháng này, dự kiến trong vòng 2 tuần tới. Như vậy, kể cả khi Quốc hội Mỹ chấp thuận nghị quyết tấn công Syria, ông Obama cũng cần thêm khoảng thời gian đó để có thể tiến hành chiến dịch quân sự của mình.

Tuy nhiên, chính đề nghị chờ đợi này đang làm tăng thêm tính phức tạp của tình hình vốn đã không hề đơn giản, đặc biệt là nếu các báo cáo của LHQ đi theo chiều hướng tiêu cực.

Nhà Trắng hoàn toàn tin tưởng rằng các cuộc tấn công xảy ra và chế độ Assad đứng đằng sau nó. Thủ tướng David Cameron cũng cho biết trong tuần qua rằng, các cuộc thử nghiệm trên các nạn nhân của Anh cũng đã xác nhận việc sử dụng khí sarin. Nhưng nếu LHQ có một bản báo cáo âm tính về các chất hóa học, nỗi ám ảnh về cuộc chiến tranh Iraq sẽ tăng cao một lần nữa đối với thế giới.

Liệu Mỹ có chắc chắn về những phân tích của riêng mình và dùng nó làm lý do khởi động cho một cuộc tấn công ngay cả khi điều tra của LHQ cho thấy không có bằng chứng của việc sử dụng vũ khí hóa học? Và Mỹ sẵn sàng đi một mình trên trận chiến này nếu báo cáo của LHQ mâu thuẫn với điều tra của Nhà Trắng?

Như vậy, chính quyền của ông Obama có thể bị phủ quyết hành động quân sự vào Syria bằng 2 cách khác nhau: một bởi cuộc bỏ phiếu của Quốc hội Mỹ, một bởi báo cáo phủ định của LHQ.

Theo truyền thống chính trường ở Washington, những cuộc bỏ phiếu kiểu như vậy dường như đang làm cho quyền lực của Tổng thống Obama trở nên yếu ớt. Ông Obama đang phải dùng những nỗ lực hết mình để thuyết phục trong và ngoài nước rằng, đây không phải là “vết xe đổ” như cuộc chiến ở Iraq. Tại phiên điều trần của Quốc hội cũng như câu hỏi được các bộ trưởng EU đặt ra về mối liên quan trong lý do giữa cuộc chiến ở Iraq và cuộc tranh luận hiện tại về Syria, rằng liệu cả thế giới có đang bị lôi vào một cuộc chiến mới mà được xuất phát từ một lý do giả tạo?

Trong bối cảnh đó, sự chậm trễ và chắc chắn hơn có thể là lựa chọn thực tế duy nhất của Tổng thống Obama, mặc dù nó tạo ra sự bất lợi cho hình ảnh quyến rũ của một tổng thống mạnh mẽ và quyết đoán. Và nếu LHQ khẳng định rằng ông Obama đã đúng về cuộc tấn công hóa học đã được thực hiện ở Syria, ông sẽ có được một liên minh quốc tế chưa bao giờ có qua các thế hệ tổng thống Mỹ.