Câu chuyện đằng sau những bức ảnh chấn động về người tị nạn

Juan Medina làm việc như một phóng viên ảnh cho tờ báo địa phương ở đảo Canary. Năm 2004, Juan đã có mặt khi một chiếc thuyền nhỏ chở đầy những người đàn ông từ khu vực tiểu Saharan ở châu Phi cập bến. Khi tàu tuần tra của Lực lượng bảo vệ bờ biển Tây Ban Nha đến nơi, con thuyền đã bị chìm và 9 người đã chết đuối. Medina đã chụp lại được khoảnh khắc hai người trong số 29 người may mắn sống sót là Isa và Ibrahim, đều đến từ Mali, khi họ được đội cứu hộ đưa lên tàu. Bức ảnh này đã mang lai giải thưởng ảnh báo chí cho Medina một năm sau đó.

Đảo Canary, Tây Ban Nha là một trong những điểm đến chủ yếu của những người nhập cư châu Phi trong nhiều năm qua. Các con thuyền chở người di cư thường rời đi từ Mauritania hoặc Senegal, thay vì Morocco, với quãng đường hơn 1.000 km trên Đại Tây Dương. Rất nhiều người đến nơi trong tình trạng gần như chết đói và thiếu nước trầm trọng. Bức ảnh trên được chụp tại bờ biển La Tejita ở Tenerife khi các khách du lịch cố gắng giúp đỡ một cậu bé châu Phi. Bức ảnh này sau đó đã được giải thưởng ảnh báo chí quốc tế Arturo Rodriguez năm 2007.

Hai vùng đất nhỏ của Tây Ban Nha nằm gần bờ biển Địa Trung Hải của Morocco là Ceuta và Melilla có một sức hút lớn đối với những người nhập cư muốn tới châu Âu. Jose Palazon, làm việc cho tổ chức quyền lợi của người nhập cư Pro.De.In tại Melilla, đã chụp bức ảnh ở một sân golf trong khi những người giàu có đang chơi môn thể thao giành cho người có tiền thì mặt khác, một nhóm người nhập cư đang trèo qua hàng rào cách đó không xa. “Dường như đây là một khoảnh khắc tốt để chụp lại một bức ảnh mang đầy tính biểu tượng và ý nghĩa như vậy”, ông nói với tờ El Pais.

Những người tị nạn vượt qua Djibouti, trên vịnh Aden, thưởng tiết kiệm chút tiền bằng cách mua một chiếc Sim lậu từ một khu chợ đen ở Somalia. Nhiếp ảnh gia John Stanmeyer đã gặp một nhóm người đang đứng trên bờ biển, giơ điện thoại lên cao chờ để bắt được tín hiệu. Ông cho biết: “Hình ảnh này cho thấy tính cộng đồng của con người. Chúng ta thực sự đang đứng ở ngã ba đường. Chúng ta rồi sẽ đi đâu? Điều này có ý nghĩa như thế nào với loài người”. Bức ảnh đã đạt giải thưởng ảnh báo chí quốc tế năm 2014.

Khi những người tị nạn đến được bờ biển Địa Trung Hải, hầu hết họ đã trải qua một hành trình đầy khó khăn trên đất liền. Giữa cái nóng và bụi bặm ở khu vực biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ, phóng viên ảnh Murad Sezer của Reuters đã bắt gặp một đoàn người gồm nhiều gia đình với trẻ nhỏ trên đường di cư. Nhưng hình ảnh mà Murad ghi lại được là một chiếc nôi bị bỏ lại chơ vơ, trống không giữa một vùng đất hoang sơ. “Đối với tôi, bức ảnh này ẩn chứa một sự vô vọng. Nếu chủ nhân của chiếc nôi này còn cảm thấy hy vọng, có thể họ đã không vứt bỏ nó”, ông nói.

Massimo Sestini chụp bức ảnh này từ một chiếc trực thăng của hải quân Italy năm 2014 nhưng trên thực tế hình ảnh này chỉ là một trong những chuỗi hình mà ông bắt gặp từ một năm trước đó. Bức ảnh chụp tại vùng biển giữa Libya và Italy cho thấy không có gì thay đổi, chỉ có điều khác đó là thái độ của những người trên thuyền. Ông cho biết: “Tôi nghĩ rằng nếu mình chọn được góc chụp trực diện hơn thì sẽ phản ánh được ánh nhìn của 500 người trên thuyền, những người đã lênh đênh trên đại dương 5 ngày và khi thấy có trực thăng đến, tất cả đều ngước nhìn để tìm kiếm sự giúp đỡ trong tuyệt vọng”.

Hồi tháng 4 vừa qua, một con thuyền gỗ mang theo những người Syria và Eritrea bị đánh vỡ khi va vào đá tại hòn đảo Rhodes của Hy Lạp. Trung sỹ quân đội Hy Lạp Antonis Deligiorgis, người đang ngồi uống cà phê với vợ ngay trước biển, đã lập tức chạy ra giữa những con con sóng và cứu được 20 người trong số 93 người trên con thuyền bị nạn. Một trong số đó là Wegasi Nebiat, 24 tuổi, đến từ Eritrea, được trung sỹ Deligiorgis giúp dìu lên bờ. Một người khác là một phụ nữ mang thai, sau đó đã hạ sinh em bé tại một bệnh viện ở đảo Rhodes, cho biết cô sẽ đặt tên con trai mình theo tên của người lính đã cứu cô.

Trong bức ảnh là người đàn ông Syria, Laith Majid, đang ôm lấy con trai và con gái mình trong vòng tay sau khi kết thúc hành trình từ Thổ Nhĩ Kỳ tới đảo Kos của Hy Lạp trên một con thuyền chòng chành. Phóng viên ảnh người Đức Daniel Etter đã viết: “Toàn bộ nỗi đau của một quốc gia hiện rõ trên khuôn mặt của một người cha. Tôi thực sự xúc động mạnh khi ghi lại cảnh tượng gia đình anh đoàn tụ trong nước mắt. Đó là điều tôi muốn chuyển tải tới cả thế giới thông qua bức ảnh”.

Khi Macedonia đóng cửa biên giới hồi tháng trước sau khi tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, hàng nghìn người nhập cư đã phải sống một đêm trong tình trạng không một mảnh đất dung thân. Sáng hôm sau, họ đã cố xâm nhập và Macedonia thông qua hàng rào cảnh sát khiến lực lượng này phải bắn pháo về phía đám đông. Phóng viên ảnh AP Darko Vojinovic đã ghi lại khoảnh khắc tuyệt vọng của một ông bố trẻ. Trong 3 tuần qua, hơn 39.000 người nhập cư đã được phép vào châu Âu khi đi qua Serbia, sau đó là Hungary.

Bức ảnh này đã gây ra một cơn bão trên mạng xã hội một tuần trước. Người đàn ông tuyệt vọng đang bán bút lấy tiền nui con ở thủ đô Beirut này là ai và làm thế nào để giúp đỡ ông. Ngay sau khi bức ảnh xuất hiện trên mạng, người đàn ông này đã được xác định là Abdul Halim Attar, một người tị nạn Palestine đến từ Yarmouk, Syria và cộng đồng mạng đã tiến hành một chiến dịch giúp đỡ người cha này. Cho đến nay, các nhà hảo tâm trên thế giới đã quyên góp được số tiền lên tới 181.000 USD.