Can thiệp vào ASEAN, sai lầm nghiêm trọng của Trung Quốc

Biên phòng Nga nổ súng bắt tàu Trung Quốc

Trung Quốc đã đổ hàng tỉ USD vào Campuchia

Tàu hải quân Trung Quốc mắc cạn quay về nước

Đội 30 tàu cá Trung Quốc xuất phát hướng đến vùng biển tranh chấp tại biển Đông

Bắc Kinh đang xây dựng những lực lượng mới. Trong vài ngày qua, Trung Quốc đã triển khai tàu trên các vùng biển khác nhau đầy hàm ý khiêu khích. Để đáp trả Phillipines, cuối tuần trước, Trung Quốc đưa 30 tàu cá đến vùng biển đang tranh chấp tại biển Đông, việc này diễn ra ngay sau cuộc họp cấp ngoại trưởng các nước trong khu vực để bàn về các vấn đề tranh chấp.

Đặc biệt, cũng trong tuần trước, Trung Quốc đã chọc giận Nhật Bản khi đưa ba tàu ngư chính đến vùng biển Hoa Đông. Lại một lần nữa, Trung Quốc đưa ra hành động ngay cả khi Bộ trường Ngoại giao nước này đã gặp người đồng nhiệm phía Nhật Bản để bàn về vấn đề này.

Theo Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu quốc tế tại Washington, trong vòng ba năm qua, khi những tuyên bố gây tranh cãi liên tiếp được đưa ra, trong khu vực đã xảy ra ít nhất 22 vụ va chạm giữa các tàu dân sự, thậm chí là cả tàu quân sự tại biển Đông. Các va chạm chủ yếu xảy ra giữa các tàu của Trung Quốc với tàu của Philippines và Việt Nam.

Những hành động mới nhất của Trung Quốc chứng tỏ rằng, nước này không phải có ý định hòa giải. Với bất kể điều gì, Bắc Kinh đều chuẩn bị sẵn sàng cho việc đẩy tình hình lên mức căng thẳng cao nhất.

Điều này có thể là một sự hiểu lầm ý định "dễ thương" của Trung Quốc chăng? Câu trả lời đã được đưa ra tại hội nghị ASEAN tuần trước, một hội nghị thượng đỉnh của khu vực về vấn đề chính trị và an ninh.

Bắc Kinh đã đứng sau giật dây để chia rẽ các nước ASEAN tại hôm thứ Năm tuần trước. Hội nghị cấp ngoại trưởng ASEAN không chỉ không thống nhất về về các quy tắc ứng xử, mà cũng là lần đầu tiên trong lịch sử 45 năm qua của ASEAN, một hội nghị không thể đạt được sự đồng thuận để ghi nhớ các thảo luận của mình.

Trung Quốc đã dùng ảnh hưởng của mình đối với Campuchia, nước chủ nhà của hội nghị lần này, để có thể đạt được mục đích của mình.

Chủ tịch hội nghị lần này, Ngoại trưởng Campuchia, Hor Namhong trả lời các phóng viên rằng, ông “phải nói với các đồng nghiệp của mình rằng hội nghị ngoại trưởng ASEAN không phải là một tòa án, không phải nơi để đưa ra phán quyết về việc tranh chấp”.

Ngoại trưởng Philippines, Albert Del Rosario cho hay, ông “chỉ đơn giản muốn một thực tế là mọi người thảo luận về các vấn đề, và chúng sẽ được phản ánh trong các thông cáo chung, không hơn không kém”.

Khi Philippines và Việt Nam không thuyết phục được Ngoại trưởng Campuchia, Hor Namhong thì Indonesia và Singapore kiến nghị đưa ra một sự thỏa hiệp. Nhưng theo tờ New York Times, ngoại trưởng Campuchia “đã đi thẳng ra khỏi phòng họp”. Tờ báo Mỹ trích lời một nhà ngoại giao giấu tên rằng “Trung Quốc đã mua chuộc, đơn giản thế thôi”.

Mỹ cũng quyết định quan tâm nhiều hơn đến khu vực ASEAN. Chính quyền Obama đã đưa ra quy tắc ứng xử để đối phó với những tranh chấp tại biển Đông, mục đích là để giảm căng thẳng. Khi cả 10 nước ASEAN ở một bên, một mình Trung Quốc ở một bên thì khu vực Đông Nam Á sẽ có thêm tiềm lực để đối phó với Trung Quốc.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã phát biểu tại Campuchia tuần trước rằng, “không quốc gia nào lại không thu hút sự quan tâm khi gây ra tình trạng căng thẳng”. Ngoại trưởng Mỹ cho biết, việc giải quyết các tranh chấp mà “không có sự ép buộc, không đưa ra đe dọa, không sử dụng vũ lực” là vô cùng quan trọng

Các nước khác trong khu vực như Ấn Độ, Úc, Hàn Quốc đều ủng hộ ASEAN trong việc giải quyết các vấn đề. Khối ASEAN muốn chống lại những hành động mang tính xâm lược của Trung Quốc. Nhưng Trung Quốc lại có ý khác.

Theo ông Mike Green, nguyên Giám đốc chính sách châu Á tại Nhà Trắng, thì bằng cách này, Trung Quốc đã đưa ra thách thức. Nhưng ông lập luận rằng, “Trung Quốc đã giành được chiến thắng về chiến thuật nhưng lại thất bại về chiến lược, bởi vì điều này sẽ khiến các nước khác trong khu vực có khả năng đàm phán hợp tác với Mỹ nhiều hơn”.

Ông Green dự đoán rằng, Mỹ sẽ tiếp tục tăng cường các liên minh của mình và tìm cách giúp các nước khác đối phó với Trung Quốc.

Hòa Phong