Campuchia đối mặt với khủng hoảng chính trị sau bầu cử

Các cáo buộc về gian lận bầu cử bùng lên kể từ khi Đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền (CPP) tuyên bố giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào cuối tuần qua, tuy nhiên, khoảng cách chiến thắng mỏng manh đã làm suy yếu lực lượng của Thủ tướng Hun Sen.

Hôm Chủ Nhật, CPP cho biết họ đã đảm bảo được 68 trong số 123 ghế của Hạ viện, bị mất 22 ghế so với lần bầu cử trước, nhưng vẫn đủ để đặt Đảng Cứu quốc Campuchia (CNRP) sang một bên. CNRP giành được 55 ghế. Nếu thông tin này được xác nhận vào giữa tháng Tám tới, đây sẽ là kết quả bầu cử tồi tệ nhất của đảng cầm quyền từ năm 1998.

Theo Đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền, ông Hun Sen sẽ tiếp tục một nhiệm kỳ Thủ tướng nữa.

Phe đối lập đã bác bỏ kết quả, cáo buộc có nhiều gian lận trong danh sách cử tri, gạt họ ra khỏi một chiến thắng mang tính bước ngoặt và đe dọa sẽ tổ chức biểu tình trên toàn quốc nếu kết quả bầu cử này được công nhận.

Lãnh đạo CNRP, ông Sam Rainsy, đã kêu gọi Liên Hợp Quốc hậu thuẫn điều tra các cáo buộc gian lận bầu cử này, khiến cho khả năng Campuchia rơi vào tình trạng tê liệt chính trị bị đẩy cao hơn.

Hôm thứ Tư (31/8), ông nói rằng đảng của ông đã giành được một đa số 63 ghế và lặp đi lặp lại lời thề sẽ ngăn chặn CPP "ăn cắp chiến thắng" của đảng mình.

Những thách thức cho đến nay vẫn không thay đổi, dù ông Hun Sen đã có những nhượng bộ nhất định cho phe đối lập và Rainsy, một cựu giám đốc ngân hàng thừa hưởng nền giáo dục của nước Pháp. Ông Rainsy đã trở về Campuchia vào hồi tháng Bảy, sau khi sống lưu vong một thời gian và bất ngờ nhận được ân xá đặc biệt của hoàng gia cho bản án hình sự đã kết tội ông. Rainsy luôn khẳng định bản án đó là vì động cơ chính trị.

Ông Carl Thayer, giáo sư tại Đại học New South Wales của Úc cho biết: "Ông Hun Sen và CPP sẽ cần phải thay đổi nhiều để tăng thêm hy vọng cho việc thu hồi quyền lực đã có trong quá khứ của họ". Ông Thayer thêm rằng các dấu hiệu hiện tại cho thấy tình hình không khả quan với ông Hun Sen và đảng của mình.

Kết quả chính thức của cuộc bầu cử quốc hội Campuchia sẽ được công bố vào giữa tháng Tám, và quốc hội sẽ phải ngồi lại vào cuối tháng Chín.

Một chuyên gia phân tích độc lập của Campuchia có tên là Lao Mong Hay cho rằng, CPP có thể đẩy mạnh thành lập một chính phủ mới bất chấp việc phe đối lập tẩy chay quốc hội – điều mà họ đã làm trong năm 2008. “Ông ấy (Hun Sen) đã mất nhiều uy tín và tính hợp pháp”, ông Hay Mông nhận định, “đảng cầm quyền không thể ‘bỏ qua’ công chúng hoặc ‘không đủ khả năng để kiêu ngạo’ như trước đây”.

Việc CPP bị mất vị trí sau khi giảm từ 90 ghế trong cuộc bầu cử năm 2008 xuống 68 ghế hiện nay có thể khắc sâu vào tình hình căng thẳng chính trị giữa hai phe đối lập phát triển. “CPP đang yếu đi và bị coi là độc tài, trừ phi họ chịu thỏa hiệp”, Lao Mong Hay nói.

Tình trạng bế tắc có khả năng kéo dài khi phe đối lập từ chối tham gia quốc gia, trừ khi kết quả bầu cử được xem xét lại. Các nhà phân tích lo ngại về vấn đề này, họ đã hình dung ra viễn cảnh các cuộc biểu tình đường phố sẽ diễn ra có thể kích thích bạo lực.

"Hai bên cần phải thỏa hiệp," Sok Sam Oeun, một luật sư nổi tiếng ở Campuchia cho biết, "Nếu các bên tỏ ra cứng rắn, có thể dẫn đến một số vấn đề, dẫn đến đổ máu. . . nếu họ thoả thuận với nhau, sẽ không có gì xảy ra".

Nếu CNRP đồng ý tham gia vào quốc hội nhiệm kỳ tới, các hoạch định chính sách có thể trở nên phức tạp hơn rất nhiều cho CPP và chính phủ bởi họ cần ít nhất 2/3 nhà lập pháp phê chuẩn các luật nhất định.

CPP và Thủ tướng Hun Sen đến nay vẫn chưa có giấu hiệu nhân nhượng dù thất thế trong cuộc bầu cử. Nhà lập pháp hàng đầu của CPP, Chheang Vun cho biết “sẽ không có vấn đề” trong việc hình thành một quốc hội mới, bất kể CNRP tham gia.