Cấm xe máy tại Việt Nam không phải là giải pháp chống ùn tắc hiệu quả?

Eurocham cho rằng cấm xe máy sẽ ảnh hưởng đến sinh kế của người dân ở các thành phố lớn. (Ảnh minh họa: Báo Thanh niên)

Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) vừa có một số nhận định về chính sách cấm xe máy tại một số thành phố như Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng. Theo đó, Eurocham cho rằng việc cấm xe máy lưu thông chưa phải là một giải pháp chống ùn tắc.

Eurocham cho hay quyết sách cấm xe máy đã được TP Hà Nội nêu trong Nghị quyết 04 với mục tiêu và lộ trình thực hiện đến năm 2030. Trong khi đó, năm 2017, chính quyền TP Đà Nẵng đã phê duyệt đề xuất “Cải thiện giao thông công cộng, quản lý phương tiện cá nhân tham gia giao thông, kiểm soát và quản lý lưu lượng giao thông trong thành phố”. Cùng năm này, chính quyền TP.HCM đã thảo luận đề xuất hạn chế và cấm xe máy nhằm giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Cho đến nay, chưa có thêm quyết định chính thức về vấn đề này.

Dù vậy, theo phân tích của Eurocham: xe máy là phương tiện giao thông không thể thiếu đối với đời sống hàng ngày và sinh kế của hàng triệu người. Xe máy đã trở thành phương tiện tiết kiệm, thuận tiện và linh hoạt nhất, đặc biệt tại các thành phố như Hà Nội và TP.HCM, nơi đường phố chật hẹp và hệ thống phương tiện giao thông thay thế còn chưa phát triển.

Hiện nay và trong tương lai gần, hạ tầng giao thông công cộng trong các thành phố lớn không đủ để đáp ứng nhu cầu tham gia giao thông của người dân. Vì lý do đó, cấm xe máy có thể tạo ra những khó khăn và bất lợi lớn cho người dân ở các thành phố lớn.

Thực tế Việt Nam cho thấy, dù được dự đoán rằng đã bão hòa nhưng thị trường xe máy tại Việt Nam vẫn tăng trưởng với khoảng 3 triệu xe máy được bán ra thị trường (con số từ VAMM). Điều này cho thấy nhu cầu mua xe hai bánh nói chung và xe máy nói riêng tại Việt Nam vẫn còn rất lớn.

Eurocham đã dẫn kinh nghiệm từ một quốc gia nằm trong khu vực là Indonesia. Tại TP Jakarta, Chính phủ Indonesia quy định cấm xe máy nhưng gặp phải sự phản đối của người dân do hạ tầng và hệ thống giao thông công cộng của Jakarta không đủ để đáp ứng nhu cầu tham gia giao thông của người dân và sau đó quy định cấm xe máy đã bị bãi bỏ.

Ngoài ra, EuroCham cũng đưa ra nhận định: việc chỉ cấm xe máy không phải là giải pháp hiệu quả để cải thiện tình trạng ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và giảm thiểu tai nạn giao thông tại các thành phố lớn. Nguyên nhân của các vấn đề này nằm ở khâu quản lý thiếu hiệu quả phương tiện tham gia giao thông, kỹ năng lái xe kém và ý thức chưa cao về an toàn giao thông đường bộ. "Quy định cấm được đề xuất cũng có thể gây thách thức lớn cho ngành sản xuất xe máy mà trong một thập kỷ qua đã thực hiện những khoản đầu tư dài hạn vào Việt Nam nhằm phát triển thị trường trong nước và quốc tế, đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước bên cạnh giá trị nộp thuế lớn và tạo nhiều công ăn việc làm cho lao động địa phương", Eurocham cho hay.

Theo đó, các doanh nghiệp thuộc Eurocham kiến nghị các thành phố lớn nên xem xét thêm những giải pháp hiệu quả hơn nhằm giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và tai nạn giao thông trong các thành phố lớn, bao gồm: Thực hiện nghiên cứu, tham khảo và áp dụng thông lệ tốt nhất từ các hạ tầng giao thông tiên tiến được sử dụng kết hợp hiệu quả với xe máy. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần xem xét nhu cầu của người dân nhằm đề xuất quy hoạch tổng thể khả thi, giảm thiểu tối đa tác động đến đời sống hàng ngày và công việc của người dân và tránh hệ quả tiêu cực về kinh tế.

Các doanh nghiệp này đề xuất các thành phố lớn chỉ nên quản lý hoặc cấm xe máy cũ, vốn là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí, cần nâng cao nhận thức và chấp hành quy định an toàn giao thông.