Các nước Ả Rập đang mở lòng với Syria, Phương Tây có làm theo?

Dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự khôi phục quan hệ giữa Syria và các nước Ả Rập diễn ra vào tháng 12 khi Tổng thống Sudan Omar Bashir đến thăm thủ đô Damascus. Tiếp đó, một nguồn tin cho biết Liên đoàn Ả Rập có thể sẽ tái kết nạp Syria vào tổ chức gồm 22 quốc gia của mình vào năm tới, và UAE tuyên bố sẽ mở cửa đại sứ quán tại thủ đô của Syria.

Phương Tây sẽ chấp nhận chính quyền Syria giống như các nước Ả Rập đang làm?

Syria đã bị khai trừ khỏi Liên đoàn Ả Rập từ năm 2011 sau khi Tổng thống Syria Bashar al-Assad bị cáo buộc thực hiện hành vi tội ác đối với người dân. Ả Rập Xê út, UAE và các nước Ả Rập khác đều đã kêu gọi lật đổ ông Assad trong những năm xảy ra chiến tranh vừa qua và bị chính quyền Damascus chỉ trích khi nhiều lần hỗ trợ cho các lực lượng vũ trang cực đoan chống lại họ.

Theo ông Sergey Balmasov, một chuyên gia của Viện Nghiên cứu Trung Đông của Nga, mong muốn hòa giải với Damascus vào lúc này “không phải bắt nguồn từ sự mến mộ đối với ông Assad”. Những hành động của Ả Rập thực tế dựa trên tình hình hiện tại khi chính quyền Damascus đang kiểm soát phần lớn lãnh thổ của Syria.

“Có lẽ họ đang nghĩ rằng: Chúng ta giờ đây không loại bỏ được Assad và chúng ta tốn quá nhiều tiền bạc cho việc này. Nếu không công nhận ông ta chúng ta sẽ còn thiệt hại nhiều hơn”, ông Balmasov nhận định.

Chuyên gia Trung Đông Andrey Ontikov cũng có quan điểm tương tự, khi cho rằng “có thể thấy rõ các nước Ả Rập sẽ phải làm việc với Assad và chính quyền Syria hiện tại bởi họ đóng vai trò rất quan trọng trong nền chính trị ở Syria”. Ả Rập Xê út, UAE và những nước khác đơn giản nhận ra rằng “khi anh không thể giải quyết được vấn đề, cách dễ dàng để kiểm soát nó là hành động theo những diễn biến hiện tại”.

Ông Balmasov cảnh báo, với việc khôi phục quan hệ và “cung cấp tiền vào Syria, các nước Vùng Vịnh có thể sẽ làm được điều mà họ không thể làm bằng các biện pháp quân sự”.

Syria đã khước từ sự giúp đỡ tái thiết đất nước sau chiến tranh từ các nước Ả Rập với lý do Syria không nên được xây dựng lại bởi bàn tay của những nước muốn phá hoại nó. Ông Balmasov tin rằng, với những khoản đầu tư của mình, các nước Ả Rập có thể sẽ làm giảm sự ảnh hưởng của Iran đối với Syria.

Việc các nước Liên đoàn Ả Rập bắt đầu hướng về Syria cũng diễn ra không lâu sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút quân khỏi Syria. Theo ông Konstantin Truevtsev thuộc Trung tâm Nghiên cứu Ả Rập của Nga, các nước Ả Rập nhận thấy “có khả năng cao chính phủ Syria sẽ kiểm soát phần lớn toàn bộ lãnh thổ đất nước”.

Ông Ontikov cho biết, sau khi Mỹ rời khỏi Syria, các khu vực ở miền Bắc Syria sẽ thuộc sự kiểm soát của người Kurd, và những người này “sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc hợp tác với Damascus”. Cũng theo ông Truevtsev, hiện nay quân chính phủ Syria đã có mặt ở ngoại ô thành phố Manbij thuộc tỉnh Aleppo (Syria), điều này khiến khả năng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành chiến dịch quân sự đối với người Kurd là “rất khó khăn”.

Ông Balmasov nói, một lý do khác để các nước Ả Rập tái lập quan hệ với Syria đó là “lãnh đạo các nước này hiểu rõ rằng ông Trump sẽ không đối đầu với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Syria. Hai bên sẽ chỉ tung ra những phát ngôn chỉ trích nhau nhưng tất cả chỉ dừng lại ở đó”.

Nếu Syria trở lại Liên đoàn Ả Rập, các nước Phương Tây có thể sẽ bắt đầu mở lòng với Damascus. “Vào thời điểm hiện tại gần như không ai bàn về việc thay đổi chính quyền ở Syria. Phương Tây từ lâu đã không còn coi ông Assad rời bỏ vị trí của mình là mục tiêu hành động nữa”, ông Truevtsev nói.

Theo ông Ontikov, việc bình thường hóa tình hình ở Syria “cũng rất quan trọng” đối với Châu Âu do cuộc khủng hoảng di dân. Vì vậy ông tin rằng, “phương Tây nên từ bỏ những biện pháp trừng phạt đơn phương đối với Damascus và tham gia vào công cuộc tái thiết Syria mà không tác động lên nền chính trị của đất nước này”.