Các Chaebol đang cản trở Hàn Quốc phát triển?

Theo những bằng chứng đưa ra trước tòa, ông Kim Seung-youn, chủ tịch tập đoàn Hanwha để những người đi cùng thay ông ta đánh đập chỉ khi “cảm thấy mệt”.

Ông nói rằng ông la một người cha dại dột, còn thẩm phán tuyên bố: “Đây là một hình thức vi phạm pháp luật nghiêm trọng”. Ông Kim sau đó phải nhận mức án 18 tháng tù, nhưng sau đó được Tổng thống Hàn Quốc ân xá.

Nhiều người đã bày tỏ ý kiến phản đối khi họ cho rằng lệnh ân xá của Tổng thống cho thấy đối với những người đứng đầu chaebol (tập đoàn gia đình Hàn Quốc), một luật lệ riêng được dành ra để bảo vệ họ.

Ông Kim Seung-yeun đã hai lần ngồi tù.

Vài năm sau, ông Kim một lần nữa lại trở thành tâm điểm của sự chú ý. Năm 2012, ông ta bị tuyên có tội khi đã chuyển vốn trái phép từ các công ty con ổn định trong tập đoàn cho các doanh nghiệp yếu kém.

Lần này, ông Kim bị tuyên án 4 năm tù, sau đó được phóng thích sớm vì lý do sức khỏe yếu nhưng vẫn phải tiếp tục thụ án. Tuy nhiên, ông Kim có thể sẽ lại được ân xá một lần nữa, khi các chủ doanh nghiệp kêu gọi lên chính phủ và Tổng thống đang xem xét việc này.

Trong tiểu sử của công ty, khi nói về ông Kim, những sự kiện đen tối trên đã bị lược bớt, và ông được miêu tả là người coi việc điều hành doanh nghiệp là “trách nhiệm thiêng liêng”. Ngoài ra, ông còn được nhắc đến là người đã cống hiến cho liên đoàn quyền anh Hàn Quốc và Châu Á.

Tập đoàn Hanwha nói rằng hành động chuyển tiềng của ông Kim không có ý “phá hoại xã hội” mà là nhằm củng cố công ty của mình.

Là một phạm nhân, ông Kim bị cấm lãnh đạo công ty mình. Nhưng một nguồn tin trong nội bộ tập đoàn nói với BBC rằng: “Nếu chủ tịch được tại ngoại, ông sẽ có thể tham gia vào hoạt động quản lý tập đoàn Hanwha vả tập đoàn này sẽ có thể củng cố các hoạt động đầu tư và tạo thêm nhiều việc làm mới bằng tài trí của mình”.

Kim Seung-youn là một phần của vấn đề mà Tổng thống Hàn Quốc đương nhiệm đang phải đối mặt. Tổng thống Park Geun-hye khi nhậm chức đã nói rằng bà sẽ coi những doanh nhân lớn không khác gì dân thường.

Trong tháng này, bà có nhắc đến việc xem xét ân xá một số tội phạm nhân dịp kỷ niệm 70 năm Hàn Quốc giành lại được độc lập từ Nhật Bản. Liệu ông Kim, người đã chuyển tiền trái phép và tham gia ẩu đả, sẽ là một trong số đó?

Ông Kim Woochan, một giáo sư tài chính ở Seoul và là chủ tịch của Trung tâm Phát triển Điều hành Doanh nghiệp Hàn Quốc (CGCG), trả lời rằng việc ân xá sẽ phá vỡ lời hứa mà Tổng thống đã đưa ra khi còn tranh cử. “Điều đó có nghĩa là chính phủ đang ban một đặc ân cho các chủ doanh nghiệp lớn”.

Ông Chey Tae-won đã bị buộc tội biển thủ.

Tuy nhiên, rất nhiều chủ tịch đều đồng loạt ủng hộ ân xá. Người đứng đầu Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc nói rằng lệnh ân xá sẽ giúp “quốc gia được hòa hợp”.

Ngoài ông Kim, một chủ tịch doanh nghiệp khác cũng sẽ được tha theo lệnh của Tổng thống. Ông Chey Tae-won, người giàu thứ sáu tại Hàn Quốc theo bình chọn của tạp chí Forbes với tổng tài sản 4,6 tỉ USD, đang thụ án 4 năm tù giam vì tội biển thủ 47 triệu USD.

Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc là ông Park Yong-man, trả lời trước các báo rằng: “Nếu bọn họ bị khinh ghét chỉ vì họ là những doanh nhân, đó cũng sẽ là phân biệt đối xử”.

Nếu Tổng thống Park đồng ý thả hai nhân vật lớn trong lĩnh vực kinh doanh Hàn Quốc trên, những tranh cãi về chaebol sẽ còn gay gắt hơn.

Đã có nhiều sự việc diễn ra tại Hàn Quốc đã khiến nhiều người bất bình. Mới đây, con gái của chủ tịch hãng hàng không Korean Air đã phải vào tù khi đã bắt máy bay của hãng quay đầu để cô ta có thể đuổi một thành viên phi hành đoàn. Cô này đã tỏ ra tức giận vì tiếp viên phục vụ lạc trong túi thay vì để ra bát.

Cho Hyun-ah, con gái của chủ tịch hãng Korean Air, đã phải ngồi tù sau bê bối trên máy bay hãng này.

Trong khi đó, hai con trai của chủ tịch tập đoàn Lotte đang tranh giành nảy lửa quyền kiểm soát công ty khi người cha của họ tuyên bố từ chức.

Còn Samsung, chaebol lớn nhất hiện nay, lại lọt vào sự chú ý khi tiến hành việc hợp nhất hai công ty con của họ. Nhiều người chỉ trích hoạt động này diễn ra khi cả hai công ty đều phản đối, và chủ yếu làm lợi cho gia đình lập râ công hơn là các cổ đông.

Còn chủ tịch Samsung, ông Lee Kun-hee, người thừa kế tập đoàn của cha mình, hiện đang ốm rất nặng. Người ngoài không ai biết tình trạng bệnh của ông, chỉ biết rằng ông đã từng bị lên cơn đau tim năm 2014. Từ đó đến nay, ông chưa hề rời quá xa giường bệnh.

Con trai duy nhất của ông là Lee Jay-yong đang thay cha điều hành công ty. Với việc chủ tịch Samsung không thể điều hành công ty, tài sản thừa kế đang được chuẩn bị và Samsung trải qua một cuộc tái cơ cấu.

Gia đình Lee thực ra không nắm nhiều cổ phần của Samsung, nhưng quyền hành nằm trong tay gia đình này bởi kết cấu phức tạp của tập đoàn. Samsung không chỉ là một doanh nghiệp điện tử, họ bao gồm hơn 60 công ty lớn nhỏ. Nhưng công ty quan trọng nhất của tập đoàn là Cheil Industries, là do gia đình Lee làm chủ.

Ông Lee Kun-hee được cho là đang ốm rất nặng.

Là công ty chính, Cheil sở hữu phần lớn các công ty thuộc Samsung và do đó gia đình Lee có quyền kiểm soát toàn bộ tập đoàn, mặc dù chỉ nắm giữ 2% cổ phần của Samsung.

Việc tái cơ cấu tập đoàn đã vấp phải sự phản đối của các cổ đông, những người không thuộc gia đình Lee và không phải người Hàn Quốc, cụ thể là tỷ phú Mỹ Paul Singer. Ông cảm thấy rằng việc sáp nhập 2 công ty con của Samsung mà ông nắm cổ phần diễn ra khi hai công ty này không muốn hợp nhất vào nhau và mục tiêu là để gia đình này củng cố quyền kiểm soát.

Cả hai bên đã hai lần tranh tụng trước tòa, và cả hai lần công ty của Singer thua kiện còn Samsung chiến thắng.

Một số báo Hàn Quốc có nhắc đến việc ông Singer là người Do Thái. Một công ty thuộc Samsung đã cho đăng tải trên trang web hình vẽ biếm họa miêu tả tỷ phú người Mỹ này là một con kền kền. Nhiều người đã lên tiếng cho rằng hình vẽ này mang tính chất phân biệt đối xử đối với người Do Thái, và ngay lập tức công ty này đã rút lại hình vẽ này, đồng thời đưa ra thông cáo rằng họ phản đổi chủ nghĩa bài Do Thái.

Samsung cũng đã thực hiện những bước đi bất thường đối với những nhà đầu tư nhỏ bên ngoài. Cụ thể, nhân viên tập đoàn này xuất hiện trước nhà và cơ quan của cổ đông, mang theo quà hay hoa quả nhằm xoa dịu thái độ của những người nắm cổ phiếu.

Samsung chưa thừa nhận họ có tặng quà, nhưng cam đoan rằng nếu có người nào trong tập đoàn gửi quả, đó là những món quà nhỏ và “tuân theo hiến pháp quốc gia”, “vì lợi ích của công ty và cổ đông”.

Sau toàn bộ sự việc này, gia đình Lee đang thực hiện việc cải tổ mà tập đoàn này khẳng định sẽ giúp cho lợi ích của cổ đông, nhưng nhiều người tin rằng gia đình này sẽ còn củng cố quyền của mình.

Vấn đề ở đây rất rõ ràng: Kiểu lãnh đạo gia đình trị này có phải là cách tốt nhất cho nền kinh tế Hàn Quốc hay không? Và nếu như Tổng thống đồng ý ân xá cho 2 chủ tịch tập đoàn, nền kinh tế đó liệu có thể vận hành một cách hiệu quả hay không khi các quan chức cấp cao đang có sự phân biệt trong việc quản lý những người ở dưới?

Nội dung được thực hiện qua tham khảo hãng tin BBC của Anh. BBC được thành lập năm 1922. BBC có các chương trình thông tin trên TV, trên đài phát thanh và trên Internet.