Bộ trưởng Philippines: Mỹ - Trung Quốc sẽ không xung đột ở Biển Đông

"Tôi cho rằng chiến tranh sẽ không xảy ra. Ông Trump là một doanh nhân, do đó, ông ấy hiểu rằng nếu bùng nổ chiến tranh, hoạt động kinh tế sẽ bị ảnh hưởng", Bloomberg dẫn lời ông Lorenzana trả lời phỏng vấn tại căn cứ Aguinaldo ở Manila hôm 2/2. 

Hồi tháng Một, trước khi chính thức trở thành Ngoại trưởng Mỹ, ông Rex Tillerson từng có những tuyên bố chỉ trích mạnh mẽ Trung Quốc. Theo ông Tillerson, Mỹ sẽ tìm cách ngăn Trung Quốc tiếp cận các căn cứ nằm trên những hòn đảo nhân tạo mà chính quyền Trung Quốc đã trái phép xây dựng ở Biển Đông. 

Tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Lassen của Mỹ hoạt động ở Biển Đông trong năm 2016.

Về phần mình, Bộ trưởng Philippines Lorenzana cũng đã đặt ra câu hỏi phản bác lại tuyên bố của ông Tillerson rằng: "Làm thế nào để ngăn chặn thứ đã tồn tại trước đó?". 

Trong khi đó, dưới thời lãnh đạo của Tổng thống Rodrigo Duterte, Philippines đã thi hành chính sách "xoay trục" sang Trung Quốc và Nga. Còn mối quan hệ liên minh quân sự Mỹ - Philippines lại rơi vào cảnh suy giảm nghiêm trọng nhất kể từ sau Thế chiến thứ Hai. Bắc Kinh và Moscow thì cam kết hỗ trợ Manila thực hiện chương trình hiện đại hóa quân sự để bắt kịp với tốc độ phát triển của các nước láng giềng trong 10 năm tới. 

Sau nhiều năm lên tiếng phản đối mạnh mẽ hành động xâm chiếm lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông và ngay cả khi giành phần thắng trong vụ kiện Bắc Kinh lên Tòa trọng tài quốc tế, Tổng thống Duterte vẫn lựa chọn phương thức tiếp cận mềm mỏng hơn với Trung Quốc. "Ngay cả khi chúng tôi có sức mạnh quân sự, chúng tôi cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi nổ súng", ông Lorenzana nói. 

Mua vũ khí của Nga và Trung Quốc

Theo Bloomberg, Bộ trưởng Lorenzana sẽ đề nghị Quốc hội Philippines tăng chi tiêu quốc phòng lên mức 2,5% GDP so với tỷ lệ 1,5% hiện nay. Ngoài ra, chính phủ Philippines cũng sẽ chi thêm 85 tỷ peso (1,7 tỷ USD) trong chương trình nâng cấp quân sự có thời hạn 5 năm bắt đầu từ năm 2018.

Theo ông Lorenzana, mức chi tiêu quân sự này sẽ giúp Philippines "thu hẹp khoảng cách" với các nước trong khu vực cũng như đối phó với những thách thức ngày càng lớn từ sự hiện diện tăng cường của Trung Quốc ở Biển Đông, mối đe dọa từ lực lượng khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS và cuộc chiến chống ma túy của Tổng thống Duterte. 

Dù khẳng định giữ vị thế trung lập nếu như căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc ở Biển Đông tiếp tục gia tăng, ông Lorenzana vẫn lên tiếng chỉ trích vụ việc một tàu thăm dò của Trung Quốc xâm phạm vùng biển ngoài khơi Surigao, phía nam Philippines hồi đầu năm nay. 

"Chiếc tàu thăm dò này làm gì ở đây khi nó chỉ hoạt động trong một khu vực trong nhiều ngày? Đây không phải là một cuộc ghé thăm thông thường", ông Lorenzana cho biết đã yêu cầu Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay lên tiếng phản đối song ông Yasay không hồi đáp yêu cầu này. 

Theo ông Lorenzana, điều quan trọng là Philippines cần lên tiếng phản đối hoạt động xâm phạm hải phận của Trung Quốc sau khi Tòa trọng tài quốc tế ra phán quyết phủ nhận chủ quyền phi lý "đường chín đoạn" mà Bắc Kinh đơn phương tuyên bố ở Biển Đông. 

"Chúng tôi không từ bỏ các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Bởi chúng tôi nắm trong tay 2 tài liệu minh chứng cho chủ quyền quốc gia", ông Lorenzana nhấn mạnh. 

Tuy nhiên, theo ông Lorenzana, quan hệ Mỹ - Philippines đang được cải thiện trên nhiều phương diện hợp tác. Cụ thể, sau chuyến thăm của nhà lãnh đạo Philippines tới Bắc Kinh hồi tháng 10/2016, Trung Quốc đã hứa hỗ trợ cho Philippines khoản tiền 14 triệu USD và cho vay 500 triệu USD để mua vũ khí. Ngoài ra, Tổng thống Duterte còn đề nghị Trung Quốc cung cấp xuồng cao tốc, máy bay không người lái, kính nhìn ban đêm và nhiều loại vũ khí khác. 

Bộ trưởng Lorenzana cho biết thêm trong vài tháng tới, Tổng thống Duterte sẽ tới thăm Moscow. Đây chính là cơ hội để Philippines mua các vũ khí do Nga sản xuất. Trong danh sách những loại vũ khí Manila muốn mua của Moscow có trực thăng tấn công và cả tàu ngầm lớp Kilo. 

Hôm 1/2, đại sứ quán Mỹ tại Manila thông báo Mỹ đã chuyển giao các thiết bị quân sự mới cho Philippines bao gồm 400 khẩu súng phóng lựu, 85 khẩu súng trường và một hệ thống máy bay không người lái (UAV) RQ-11B Raven bao gồm 3 chiếc UAV trang bị cho Lực lượng vũ trang Philippines.