Biểu tình Thái Lan: Sự xúc phạm với Dân chủ?
Theo bình luận của nhà báo Zachary Keck trên tạp chí The Diplomat số ra ngày 14/1/2014, những gì đang xảy ra ở Thái Lan thực sự là một chuyện ngược đời.
Trong giai đoạn đầu năm 2011, hàng loạt cuộc biểu tình quy mô lớn bùng nổ khắp các quốc gia Ả Rập khi người dân đòi quyền tăng tiếng nói với bộ máy điều hành đất nước. Điển hình, ngay từ đầu thế kỷ 20, thế giới đã chứng kiến khá nhiều sự kiện người dân đổ ra đường tuần hành yêu cầu xây dựng một chính phủ dân chủ hơn. Những cuộc biểu tình này đã lan rộng khắp thế giới từ châu Phi tới Mỹ Latinh cho tới Đông Âu và Đông Á.
Người dân Ai Cập biểu tình phản đối Tổng thốngMuhammad Morsi |
Tuy nhiên, một số cuộc biểu tình đã giành được thắng lợi và một số khác thì không. Trong đó, một số cuộc biểu tình lật đổ chính quyền đương nhiệm một cách thành công lại mở đường cho việc lập lên một chính quyền hà khắc như cũ.
Thậm chí, tại một số quốc gia, nền dân chủ được tái thiết trên cơ sở của các cuộc đảo chính hay nội chiến và cả việc tiếm quyền bất hợp pháp. Trong trường hợp của Đức quốc xã hay Cộng hòa Hồi giáo Iran, lúc ban đầu, một chế độ lên nắm quyền do nhận được sự ủng hộ đông đảo từ người dân nhưng sau đó, chính chế độ này lại lạm dụng quyền lực để đàn áp bất cứ ai không tuân theo những luật lệ mà nó quy định.
"Song một điều hiếm thấy là khi chúng ta chứng kiến hàng ngàn người Thái Lan xuống đường biểu tình đòi lật đổ chính quyền dân chủ đương nhiệm để thay vào đó là một chế độ quân phiệt độc tài hay một dạng chính phủ phi dân chủ", tác giả Zachary Keck viết trên tờ The Diplomat.
Cuộc đảo chính tại Ai Cập vào năm 2013 là một trường hợp ngoại lệ khi những người biểu tình xuống đường tuần hành đòi lật đổ vị Tổng thống đầu tiên được bầu theo chế độ dân chủ Muhammad Morsi. Thậm chí, nhiều người dân lại tỏ rõ sự ủng hộ khi quân đội Ai Cập tổ chức đảo chính phế truất ông Morsi và nhóm Anh em Hồi giáo – những người ủng hộ Tổng thống.
Tuy nhiên, hình ảnh phe Áo Vàng tổ chức biểu tình “đóng cửa” thủ đô Bangkok từ ngày 13/1 lại là một câu chuyện khác với những gì xảy ra tại Ai Cập.
Thủ tướng Thái LanYingluck Shinawatra và thủ lĩnh biểu tìnhSuthep Thaugsuban |
Tại Ai Cập, phần lớn người biểu tình ủng hộ quân đội bởi họ muốn thiết lập một chính phủ có khả năng khôi phục lại nền dân chủ cho đất nước. Nói cách khác, họ muốn ông Morsi và một số thành viên thuộc tổ chức Anh em Hồi giáo từ chức đồng thời chấp thuận đi theo con đường phi dân chủ để đạt được mục đích này.
Mặc dù, Tổng thống Morsi và nhóm Anh em Hồi giáo từng giành được đa số phiếu ủng hộ trong ít nhất 3 cuộc trưng cầu dân ý khác nhau song hiện nay, những bằng chứng mà người biểu tình đưa ra cho thấy ông không còn duy trì được sự ủng hộ mạnh mẽ từ phía người dân Ai Cập. Ngay cả khi, số lượng người ủng hộ ông Morsi vẫn khá đông đảo, đa số các nhà phân tích nhận định đảng của ông này sẽ gặp thất bại trong những cuộc bầu cử sắp tới.
Trong khi đó, các cuộc biểu tình bùng phát từ tháng 11 năm ngoái tại Thái Lan lại được xem là cuộc chiến giữa phe Áo Đỏ và Áo Vàng.
Người biểu tình Thái Lan chặn lối giao thông tại thủ đô Bangkok |
Tại Thái Lan, trong thời gian qua, đoàn biểu tình phe Áo Vàng do ông Suthep Thaugsuban cầm đầu đang tổ chức tuần hành phản đối Đảng Dân chủ và quy tụ một lượng lớn "cựu quân nhân" tại thủ đô Bangkok tham gia các cuộc biểu tình trên.
Còn tại Ai Cập, đoàn biểu tình lại bao gồm chính những thành viên trong chính quyền đương nhiệm và thông qua hành động họ cố gắng thuyết phục quân đội cũng như các đảng phái khác hỗ trợ để đạt được mục tiêu đảo chính.
Điểm nhấn khác biệt với cuộc đảo chính tại Ai Cập năm 2013 chính là việc những người biểu tình phe Áo Vàng phản đối xây dựng một chính phủ dân chủ tại Thái Lan. Không ai hiểu rõ tình thế này bằng Thủ tướng Yingluck Shinawatra và những người ủng hộ phe Áo Đỏ khi bà Yingluck buộc phải giải tán Quốc hội và tổ chức các cuộc bầu cử sớm vào ngày 2/2 tới. Song chính phe đối lập tại Thái Lan lại lên tiếng phản đối các cuộc bầu cử này.
Trước tình thế Thủ tướng Yingluck nhận được sự ủng hộ đông đảo của đại đa số người dân sinh sống tại khu vực đông dân cư phía bắc và đông bắc Thái Lan, thủ lĩnh biểu tình Suthep và phe Áo Vàng không còn cách nào khác là nhân rộng làn sóng biểu tình. Bởi kể từ năm 1992, phe Áo Vàng chưa từng giành thắng lợi trong các cuộc bầu cử quốc gia.
Người biểu tình dùng bao cát chắn lối giao thông tại thủ đô Bangkok hôm 13/1 |
Bằng cách kêu gọi tổ chức các cuộc bầu cử sớm vào ngày 2/2 tới, Thủ tướng Yingluck hy vọng tạo áp lực và khó khăn nhằm ngăn phe Áo Vàng xin quân đội hỗ trợ tiến hành đảo chính. Trong khi đó, bằng cách tiếp tục và mở rộng quy mô các đoàn biểu tình, ông Suthep lại hy vọng gây sức ép buộc quân đội Thái Lan phải ra tay trước khi các cuộc biểu tình được tiến hành.
Đây chính là lý do chúng ta được chứng kiến hình ảnh kỳ lạ tại Thái Lan khi hàng ngàn người dân xuống đường biểu tình đòi lật đổ chính quyền dân chủ đương nhiệm. Bằng cách quy tụ các nhóm “cựu binh” trong hệ thống chính trị tại Thái Lan, phe Áo Vàng kỳ vọng tái thiết chế độ quân phiệt hoặc một nền quân chủ sẵn sàng đàn áp nguyện vọng của đại đa số người dân mà cụ thể là sự phân biệt đối xử giữa người nông thôn và thành thị.
Nhà báo Zachary Keck là một cây bút thường xuyên cộng tác với tờ The Diplomat - một tạp chí chuyên về bình luận các vấn đề ngoại giao - chính trị của châu Á - Thái Bình Dương có trụ sở tại Tokyo.
Zachary Keck hiện vẫn đang là nhà báo của tờ The National Interest (Mỹ), cựu Phó Tổng biên tập của tờ e-International Relations - chuyên về lĩnh vực ngoại giao. Ông từng công tác tại Trung tâm An ninh Hoa Kỳ và Quốc hội nước này.