Biển Đông: Trung Quốc ‘cay đắng’ nhìn Mỹ - Nhật - Phi hợp sức

Liên quân Mỹ - Philippines tập trận phối hợp.

Theo quy luật tự nhiên, khi một quốc gia gặp phải sự đe dọa từ bên ngoài họ sẽ tìm đến 2 giải pháp chính: Tự cân bằng lại nội bộ để tăng cường sức mạnh quốc gia và đẩy mạnh liên minh, liên kết với các nước khác có chung mối đe dọa hay chung lợi ích để chống lại kẻ thù.

Philippines và Nhật Bản đang làm đúng như vậy.

Kể từ khi lâm vào cuộc đụng độ với Trung Quốc trong vấn đề chủ quyền đối với bãi cạn  Scarborough hồi tháng 4 năm ngoái, Philippines đã quyết định chi thêm 1,8 tỷ USD để hiện đại hóa quân đội mà cụ thể là mua sắm thêm những loại vũ khí hạng nặng. Tháng 12/2012, ngay sau khi nhậm chức Thủ tướng, ông Shinzo Abe cũng ký quyết định tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng trong bối cảnh căng thẳng giữa họ và Trung Quốc quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư không hề có dấu hiệu thuyên giảm. Nên nhớ, đã 11 năm Nhật Bản không hề tăng chi tiêu quốc phòng.

Chưa hết, ông Abe còn tìm cách nới lỏng rất nhiều quy định đối với Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF – quân đội Nhật) , cho phép họ thực hiện các hoạt động, tham gia vào các chiến dịch ở một phạm vi rộng hơn, và đặc biệt là ông đã thuyết phục được Quốc hội nước này thông qua quyết định cho phép SDF “tham gia chiến đấu, trợ giúp các quốc gia đồng minh trong trường hợp họ phải tự vệ” – một bước thay đổi rất quan trọng và đột phá nếu so với quy định của Hiến pháp nước này.

Nhưng cả Philippines và Nhật Bản đều hiểu rằng, nếu đứng đơn phương, về lâu dài họ sẽ rất khó có thể cản đường Trung Quốc trong hành trình thâu tóm Biển Đông và Hoa Đông. Trong năm 2011, GDP của Bắc Kinh lớn gấp 30 lần tổng sản lượng kinh tế của Manila và sẽ chẳng ai ngạc nhiên khi Philippines tích cực mở rộng danh sách “đối tác chiến lược” của mình như ASEAN, Mỹ, Nhật, Ấn Độ, Nga và cả tòa án quốc tế.

Về phần mình, Nhật Bản có tiềm lực quân đội không hề thua kém Trung Quốc nhưng nước này đã cho thấy họ không hề chủ quan. Chỉ vài ngày sau khi ngồi vào ghế Thủ tướng, ông Shinzo Abe đã công du hàng loạt nước châu Á, sang Nga và ghé thăm đồng minh Hoa Kỳ. Cùng với các chuyến đi của ông Thủ tướng, các nhân vật quan trọng trong chính phủ Nhật như Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Quốc phòng cũng như những con thoi đi về giữa các nước Đông Nam Á.

Trong chuyến thăm Philippines vừa kết thúc hôm cuối tuần này, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera đã thẳng thừng phát biểu: "Chúng tôi phải đối mặt với một tình huống tương tự ở biển Hoa Đông nên Nhật Bản rất quan tâm đến tình hình ở Biển Đông".

Có vẻ không liên quan nhưng nhiều chuyên gia quốc tế cho rằng, không phải tình cờ mà chuyến thăm của ông Onodera lại trùng hợp cuộc tập trận Mỹ-Philippines quy mô lớn gần bãi cạn Scarborough, và một cuộc tập trận khá lớn của liên quân Mỹ - Nhật Bản. Điều thú vị là, sau một cuộc họp với ông Onodera, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gazmin ra tuyên bố, Manila đã tìm cách để xây dựng mới của hải quân và căn cứ không quân tại căn cứ cũ của Mỹ ở vịnh Subic và Hoa Kỳ sẽ quyền tiếp cận sâu hơn với các cơ sở và thiết bị ở đó.

Rõ ràng là một “trục Mỹ-Nhật-Philippines” đã hình thành dưới sự đe dọa của Trung Quốc. Hơn ai hết, Trung Quốc hiểu rằng chính họ đã đẩy những nước này xích lại gần nhau và gắn bó với nhau chặt chẽ hơn bao giờ hết để có thể tự tin hơn về sức mạnh khi phải đối đầu với những hành động ngày càng hiếu chiến, cứng rắn của Trung Quốc trên các vùng biển tranh chấp. Đây cũng chính là “gót chân Achilles” của Trung Quốc. Họ đã quá ngạo mạn và tin rằng có thể đơn phương “thống lĩnh” cả khu vực hay thế giới trong khi thực tế là không bao giờ có đủ mạnh để có thể đánh bại liên minh lớn của nhiều nước láng giềng.

Các chuyên gia của tạp chí “Chính sách đối ngoại” nhận định, theo truyền thống, các nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ tìm cách để đối phó với khả năng bị bao vây chiến lược bằng cách sử dụng chính sách "dùng bạo lực để chống lại bạo lực” với niềm tin là họ đã phát triển đủ mạnh. Tại những thời điểm khác nhau trong 2 năm qua, Bắc Kinh dường như đã có một số lần “thử sức mạnh” bằng các cuộc đụng độ nhỏ với các nước láng giềng trong khu vực hay “mạnh dạn” hơn nữa là dám bất chấp mọi thứ luật lệ quốc tế và khinh thường láng giềng bằng cách ban hành mẫu hộ chiếu với bản đồ được chỉnh sửa đường biên trải dài từ Ấn Độ đến toàn bộ Biển Đông.

Trung Quốc đã bất chấp mọi luật lệ quốc tế và khinh thường láng giềng bằng cách ban hành mẫu hộ chiếu với bản đồ được chỉnh sửa đường biên trải dài từ Ấn Độ đến toàn bộ Biển Đông.

Trong một báo cáo gần đây của Trung tâm An ninh mới của Mỹ, các chuyên gia cho rằng kết quả của những lần “thử sức mạnh” của Bắc Kinh trong suốt 2 năm qua là các nước láng giềng của Trung Quốc đã rất tích cực “xích lại gần nhau” và tiến gần hơn trong mối quan hệ với Hoa Kỳ. Thỏa thuận về vùng đánh cá chung giữa Đài Loan và Nhật Bản hay việc Nhật Bản và Philippines tăng cường quan hệ quốc phòng chỉ là 2 trong số những ví dụ mới nhất về điều này.

Thật không may, các nhà lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc vẫn chưa nhận ra rằng chính họ mới là “thủ phạm” của xu hướng này. Họ vẫn một mực tin rằng đó là một phần của một âm mưu lớn hơn do Washington sắp đặt.