Barack Obama: Không được thịnh vượng bằng sự thiệt hại của nước khác

Khắc họa một viễn cảnh tươi sáng về mối quan hệ Trung – Mỹ trong tương lai, Tổng thống Barack Obama công bố hôm thứ Hai (10/11) rằng hai nước sẽ bắt đầu cấp thị thực cho công dân nước mình với thời hạn lên đến mười năm. 

Tuy nhiên, những vấn đề gai góc trong quan hệ của 2 nước vẫn tồn tại như nhân quyền và thương mại - lại phản ánh con đường chông gai phía trước của hai cường quốc kinh tế khi ông Obama bắt đầu chuyến công du kéo dài một tuần tới khu vực.

Trong Hội nghị thượng đỉnh cấp APEC, ông Obama đã tìm cách xóa tan những nghi ngại cho rằng các nhà lãnh đạo của Trung Quốc cần để mắt đến lợi ích của Mỹ ở châu Á. 

Chuyến tham dự APEC của Tổng thống Obama đã được Bắc Kinh nhìn nhận với mối lo lắng, nghi ngờ rằng Mỹ muốn kìm hãm sự trỗi dậy của Trung Quốc, nhưng ông Obama đã tuyên bố với ám chỉ rằng Trung Quốc không được "gây rối" ở khu vực để phục vụ cho sự phát triển của mình. 

"Sự thịnh vượng của một quốc gia không được phép xây dựng trên sự thiệt hại của một quốc gia khác", ông Obama nói.

Tổng thống Mỹ Barack Obama vẫy chào sau khi phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh CEO diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Trung Quốc (CNCC) tại Bắc Kinh, thứ Hai ngày 10 tháng 11 năm 2014, trong khuôn khổ diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC)

"Chúng tôi mong muốn Trung Quốc giữ vững vị thế của mình", Obama nói. "Chúng tôi cạnh tranh vì thương mại, nhưng chúng tôi cũng tìm kiếm mối quan hệ hợp tác dựa trên một loạt các thách thức và cơ hội được chia sẻ".

Thông báo về việc thay đổi thời hạn visa được đưa ra ngay sau khi ông Obama đặt chân đến Bắc Kinh - một động thái đầu tiên trong việc thắt chặt mối quan hệ giữa hai bên, là nước cờ giúp tổng thống Mỹ khắc họa một mối quan hệ Trung – Mỹ tin tưởng lẫn nhau. Ông Obama tuyên bố rằng nếu Mỹ và Trung Quốc có thể bắt tay hợp tác thì toàn thế giới được hưởng lợi.

"Mỹ là một cường quốc Thái Bình Dương, và chúng tôi đang dẫn đầu để thúc đẩy an ninh và sự tăng trưởng kinh tế chung trong thế kỷ này, như những gì chúng tôi đã làm trước đây", ông Obama nói.

Tạm gác những dự đoán ""mầu hồng" sang một bên, trong ngày đầu tiên của ông Obama ở Trung Quốc, những khác biệt rõ rệt khiến hai nền kinh tế lớn nhất thế giới thận trọng quan sát nhau vẫn là vấn đề nổi cộm.

Tại Đại sứ quán Mỹ, ông Obama đã chủ trì cuộc họp thượng đỉnh bao gồm 11 vị nguyên thủ quốc gia - ngoại trừ Trung Quốc – nhằm xúc tiến một hiệp định thương mại (TPP) bị trì hoãn đã lâu. Trở ngại chính ảnh hưởng đến việc hoàn thành thỏa thuận này vẫn chưa được dỡ bỏ, bao gồm cả việc Nhật Bản phản đối mở cửa thị trường cho cạnh tranh nước ngoài; sau cuộc họp, các quan chức Mỹ cho biết sau thỏa thuận cuối cùng vẫn còn bỏ ngỏ.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc để hoàn tất hiệp định này", ông Obama nói và gọi hiệp ước này là "mô hình thương mại trong thế kỷ 21".

Hiệp định đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã trở thành nền tảng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của ông Obama nhằm mở rộng ảnh hưởng của Mỹ ở châu Á, nhưng lại không phải là động lực nhằm đẩy mạnh mối quan hệ Trung – Mỹ, do Trung Quốc không có mặt trong các cuộc đàm phán và đã phản ứng bằng cách thúc đẩy khu vực thương mại riêng để đối phó.

Và trong bài phát biểu của mình trước các CEO châu Á, ông Obama tỏ ra quan ngại trước những vấn đề mà Mỹ xem Trung Quốc là “không chơi theo luật”, bao gồm những vấn đề liên quan đến tội phạm mạng, thao túng tiền tệ, nhân quyền và tiêu chuẩn môi trường. 

Phụ tá Nhà Trắng cho biết ông Obama có kế hoạch đưa những vấn đề này lên bàn đàm thảo trong cuộc họp với Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng vị tổng thống dường như rất cẩn trọng trong lời nói của mình để tránh những tranh chấp gây ảnh hưởng đến mối quan hệ mang tầm chiến lược.

Trong cuộc họp trước đó với Thủ tướng Australia Tony Abbott, ông Obama tỏ ra rất thận trọng khi đưa ra ý kiến về các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ đã bị bắt giữ tại Hồng Kông, đồng thời thúc giục chính phủ Trung Quốc ngăn chặn bạo lực ở đặc khu hành chính này và gọi tình hình hiện tại là "lịch sử phức tạp."

Theo thỏa thuận về cấp thị thực giữa hai quốc gia, thị thực cho các doanh nghiệp và khách du lịch ngắn ngày sẽ có hiệu lực trong 10 năm, trong khi thị thực du học và giao lưu văn hóa sẽ kéo dài trong năm năm. Hiện nay, những loại thị thực  này chỉ có thời hạn trog một năm.

Tuy nhiên, những lợi ích thực tế có thể không đáng kể. Việc xét duyệt thị thực mới không kéo dài thời gian một công dân Mỹ có thể cư trú ở Trung Quốc hoặc ngược lại, mà chủ yếu có vai trò quyết định thời gian thị thực đó được sử dụng để nhập cảnh. Và ngay cả công dân có đủ điều kiện được cấp thị thực vẫn được yêu cầu thực hiện một cuộc phỏng vấn trực tiếp; đây là một hạn chế gây khó khăn cho công dân xin cấp visa, đặc biệt đối với những người không sống gần lãnh sự quán Mỹ.

Nhà Trắng cho biết họ hy vọng thỏa thuận này sẽ thu hút khách du lịch Trung Quốc đến Mỹ - và nhờ đó nền kinh tế Mỹ tăng trưởng thêm thàng tỷ USD. Các quan chức Mỹ cho biết thêm điều này đồng nghĩa với việc sẽ tạo ra hàng trăm ngàn việc làm ở Mỹ, mà không làm ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Khoảng 100 triệu người Trung Quốc đi du lịch năm ngoái, nhưng  chưa đến 2 phần trăm tổng số du khách đến Mỹ.

Mỹ có kế hoạch bắt đầu phát hành thị thực mới hôm thứ Tư (ngày 12/11). Các quan chức cho biết thỏa thuận này đã được lên kế hoạch trong nhiều tháng.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin Mashable. Đây là website tin tức, công nghệ và mạng xã hội được thành lập năm 2005.