Báo điện tử trước bài toán thu tiền từ người đọc trực tuyến

Trong bối cảnh các tờ báo in đang sụt giảm lượng bạn đọc kéo đến sụt giảm doanh thu phát hành và quảng cáo như hiện nay, hoạt động kinh tế báo chí được đánh giá có vai trò quan trọng đối với các cơ quan báo chí. Điều kiện tiên quyết để một tờ báo tồn tại và phát triển là kinh tế báo chí phải mạnh, tuy vậy hoạt động này đang đứng trước nhiều thách thức.

Tại Hội nghị báo chí toàn quốc năm 2017 diễn ra tại TP.HCM ngày 26/12, ông Trần Minh Hùng, Tổng biên tập Thời báo Kinh tế Sài Gòn cho rằng hoạt động kinh tế báo chí hiện nay đang có những thay đổi lớn, nhất là trong cơ cấu doanh thu.

Theo ông Trần Minh Hùng, cách đây vài năm, một số báo cáo thị trường của các công ty nghiên cứu cho thấy doanh thu từ quảng cáo trực tuyến trên báo chỉ chiếm 5% tổng doanh thu quảng cáo. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ quảng cáo trên báo giấy và báo điện tử đang cân bằng. Chi phí doanh nghiệp bỏ ra để làm quảng cáo phần lớn nhất cảy vào các kênh truyền hình, phần còn lại trước đây chỉ dành cho báo in thì nay đã có chia sẻ đều cho cả báo in truyền thống và các kênh quảng cáo trên mạng internet.

Toàn cảnh Hội nghị

Tổng biên tập Thời báo Kinh tế Sài Gòn cho hay, doanh thu quảng cáo trực tuyến hiện nay đang phụ thuộc rất lớn vào một số doanh nghiệp đặc thù như Google hay Facebook. Theo thống kê, thị trường quảng cáo trực tuyến năm 2016 đạt 350 triệu USD, trong đó Facebook và Youtube đã chiếm đến 80%.

Trong năm 2015, tại Việt Nam, Facebook dẫn đầu về doanh thu trực tuyến với doanh thu hơn 3.000 tỷ đồng, thứ hai là Google với 2.200 tỷ đồng, và 1.999 tỷ đồng là “miếng bánh” của các công ty quảng cáo Việt Nam như Admicro, Adtima, Cốc Cốc…

Theo ông Trần Minh Hùng, báo giấy đang đứng trước nhiều khó khăn trong việc duy trì lượng người đọc và cân đối chi phí vận hành, bởi hiện nay thế hệ trẻ đã chuyển sang đọc trực tuyến. Do vậy, khách hàng quảng cáo cũng nhận thấy quảng bá trên báo giấy không còn hiệu quả như trước.

“Với báo in, 80% doanh thu đến từ quảng cáo và 20% từ phát hành. Còn với báo điện tử, lâu nay nhiều người có suy nghĩ khó thu tiền từ bạn đọc báo trực tuyến nhưng nay cần đa dạng nguồn thu, có thể đến từ việc bán báo trực tuyến như báo in”, ông Trần Minh Hùng nói và lấy ví dụ các tờ báo lớn trên thế giới như New York Times, Financial Times, The Economist… đã áp dụng mô hình thu tiền của người đọc.

Ông Trần Minh Hùng đánh giá, việc thu tiền từ bạn đọc trực tuyến ở Việt Nam hiện nay rất khó nhưng nếu muốn thay đổi cơ cấu doanh thu thì các cơ quan báo chí phải bắt tay vào làm. Quan trọng nhất là phải bảo vệ được bản quyền, không để xảy ra tình trạng một bài báo hay bị hàng chục trang mạng khác cắt về, dán lên trang của mình một cách thoải mái. Việc khoá bài, mời mua báo trực tuyến cần phải được tiến hành đồng thời ở nhiều báo mới tạo hiệu ứng tích cực.

Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng phát biểu tại hội nghị.

Tổng biên tập Thời báo Kinh tế Sài Gòn đề xuất xây dựng mạng lưới quảng cáo mới thay thế Google Adsense, bởi hiện doanh thu của các báo thông qua Google Adsense rất thấp, thấp hơn hơn nhiều so với chính giá của Google Adsense ở nước khác. Đáng nói, quảng cáo của Google Adsense đôi khi lại hiển thị các nội dung trái phép như quảng cáo thuốc, game chưa được cấp phép, sản phẩm nhạy cảm…

Nói về việc đầu tư cho các cơ quan báo chí, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo trung ương Võ Văn Thưởng cho hay, Nhà nước đã có đầu tư rất lớn cho các 63 tờ báo Đảng của các Tỉnh uỷ hay 63 đài phát thanh truyền hình.

Trong những năm qua, nhiều tờ báo giải quyết được vấn đề kinh tế báo chí, xoay quanh vấn đề nguồn thu từ quảng cáo. Dù được đầu tư lớn nhưng các cơ quan báo chí vẫn chưa phát triển việc bán tin bài, ngoại trừ Thông tấn Xã Việt Nam. Nguồn thu từ hoạt động quảng cáo trong thời gian qua của các cơ quan báo chí có sự sụt giảm mạnh, truyền hình giảm đến 30%, thậm chí có cơ quan giảm đến 40%.

Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng nhấn mạnh, kinh tế báo chí đang là vấn đề rất cấp bách, các cơ quan báo chí cần nghiên cứu để tìm hướng đi hiệu quả, định hướng phát triển lâu dài.