Aung San Suu Kyi sẽ trở thành "Nelson Mandela của Myanmar"?

Bà là biểu tượng sống cho cuộc đấu tranh vì dân chủ ở Myanmar và cũng là người được người dân yêu quý nhất. Giờ đây, Aung San Suu Kyi và đảng của bà có thể sẽ làm nên lịch sử một lần nữa.

Bà Aung San Suu Kyi, cựu tù nhân chính trị và là người được giải Nobel Hòa bình đã cùng với đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ Myanmar (NLD) đến với thắng lợi lớn trong cuộc bầu cử toàn quốc tự do đầu tiên sau 25 năm.

Bà Aung San Suu Kyi đã được nhiều người dân Myanmar yêu mến và nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế.

Nhiều người tin rằng cuộc bầu cử sẽ chấm dứt hàng thập kỷ quân đội cầm quyền tại Myanmar và đặt hy vọng vào một thời đại dân chủ mới lên bà Suu Kyi.

Một phần tình cảm mà người dân dành cho bà Suu Kyi là bởi cha bà, ông Aung San, một sĩ quan quân đội sau này trở thành một trong người tạo lập đất nước Myanmar độc lập. Ông đã bị phe đối lập ám sát vào năm 1947, khi bà Suu Kyi chỉ mới 2 tuổi.

Bà Suu Kyi dành phần lớn thời gian tuổi trẻ của mình ở nước ngoài, theo học tại các trường ở Ấn Độ và Đại học Oxford danh giá ở Anh.

Đến năm 1988, bà quyết định tham gia chính trị khi trở về nước vào năm 1988 sau khi mẹ của bà bị đột quỵ. Khi mẹ bà mất, bà Suu Kyi tuyên bố rằng bà muốn phục vụ người dân Myanmar giống như cha và mẹ của bà đã từng làm.

Năm 1990, đảng NLD do bà Suu Kyi lãnh đạo đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử toàn quốc, tuy nhiên quân đội Myanmar đã phủ nhận kết quả và bà Suu Kyi bị giam lỏng tại nhà riêng trong suốt 20 năm tiếp theo.

Thế nhưng, lời kêu gọi vì dân chủ ở Myanmar của bà Suu Kyi vẫn được truyền ra thế giới, và bà nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong nước cũng như quốc tế. Bà được sánh với Nelson Mandela, cựu Tổng thống Nam Phi từng phải ngồi tù 27 năm và đấu tranh nhằm xóa bỏ chế độ Apartheid.

Năm 1991, bà được trao giải Nobel Hòa bình vì những nỗ lực đưa Myanmar đến với nền dân chủ. Mãi đến năm 2012 bà mới trực tiếp nhận được giải thưởng này.

Đây là cuộc bầu cử tự do nhất sau 25 năm tại Myanmar.

Theo ông Nyo Ohn Myint, một trong những lãnh đạo của đảng NLD, bà Aung San Suu Kyi là người theo đạo Phật và luôn theo đuổi chủ nghĩa phi bạo lực và phản đối việc nổi dậy chống chính phủ giống như lãnh tụ Mahatma Gandhi của Ấn Độ trước đây.

Theo một tạp chí địa phương, trong thời gian bị giam lỏng tại nhà riêng, bà Suu Kyi đã tập luyện chơi dương cầm, một trong những thú vui của cuộc đời bà.

Năm 2007, người dân đã đổ ra đường để phản đối việc chính phủ tăng giá xăng, và chính phủ Myanmar đã tiến hành một cuộc truy quét tàn bạo. Thời hạn giam lỏng bà Suu Kyi cũng bị tiếp tục kéo dài, và bà thường tỏ ra không vui và không khỏe mạnh.

Năm 2010, bà Suu Kyi được trả tự do khi chính phủ Myanmar tiến hành chuyển giao từ chế độ quân đội kiểm soát thành một chính phủ do dân bầu nên. Đảng của bà được phép tranh cử vào năm 2012 và đã giành được một số ghế trong quốc hội.

Nhưng ngay cả khi đảng NLD giành chiến thắng, bà Suu Kyi vẫn không được nhậm chức Tổng thống bởi theo hiến pháp Myanmar do quân đội lập ra, bất kỳ ai có người nhà là người nước ngoài không được nắm giữ quyền hành ở quốc gia này. Chồng của bà Suu Kyi là người Anh, đã mất vào năm 1999 khi bà bị giam lỏng tại nhà, và hai người con của bà đều có hộ chiếu của Anh.

Hiến pháp Myanmar quy định rằng, quốc hội gồm các đại biểu ở thượng viện và hạ viện cùng các sĩ quan quân đội cấp cao phải chọn ra Tổng thống tiếp theo. Nhưng bà Suu Kyi vẫn tỏ ra kiên định trước tình huống này.

“Nếu đảng NLD chiến thăng và chúng tôi lập nên một chính phủ mới, quyền hạn của tôi sẽ cao hơn Tổng thống”, bà trả lời trong một cuộc họp báo ở Yangon vào đầu tháng này.

Một số người cho rằng chính sự chống đối trong nhiều năm qua của bà Suu Kyi là vật cản để Myanmar có thể phát triển. Nhưng những người ủng hộ bà vẫn còn rất đông đảo. Họ nói rằng bà đã làm rất nhiều vì giấc mơ dân chủ, hòa bình và tự do cho 50 triệu người Myanmar phải sống trong cảnh nghèo.

Bài viết được tham khảo nguồn tin CNN, một kênh truyền hình nổi tiếng của Mỹ, thuộc sở hữu tập đoàn Time Warner. CNN là một trong những kênh thông tin uy tín nhất thế giới.

Anh Tuấn (lược dịch)