ASEAN – chìa khóa cho chiến lược phát triển của Thủ tướng Nhật

Trong bài viết của mình, tờ Japan Times cho rằng, tăng cường hợp tác với ASEAN cũng là một chiến lược quan trọng đối với Nhật Bản để kiểm soát sức mạnh của Trung Quốc – quốc gia ngày càng trở nên cứng rắn hơn trong các vấn đề chủ quyền biển đảo ở Biển Đông và biển Hoa Đông, tại thời điểm khi mà mối quan hệ của 2 cường quốc này ngày càng trở nên mong manh.

Tuy nhiên, Japan Times cũng cho rằng không phải nước ASEAN nào cũng có liên quan, hoặc thậm chí lo lắng về một chiến lược có hiệu quả và những nỗ lực nhằm kiềm chế Trung Quốc. Việc này đòi hỏi chính phủ của ông Abe phải có những bước thận trọng trong cách tiếp cận của mình với các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là một số thành viên đã duy trì mối quan hệ gần gũi với Trung Quốc hơn so với các quốc gia khác.

Thủ tướng Shinzo Abe gặp gỡ người đồng cấp Singapore Lý Hiển Long trong chuyến công du hôm thứ Sáu (26/7) vừa qua.

“Phản ánh trong kết quả bầu cử Thượng viện, chính phủ của tôi đã có thể có được sự tin tưởng và sự tự tin của người dân Nhật Bản đối với chính sách của mình. Với tình hình đó, tôi dự định sẽ tiếp tục thực hiện các chính sách ngoại giao chiến lược, có thể đóng góp cho hòa bình của khu vực và toàn cầu, cùng với sự thịnh vượng trong tương lai”, ông Abe nói sau khi gặp gỡ với các nhà lãnh đạo Malaysia, Singapore và Philippines trong một chuyến công du 3 ngày và kết thúc hôm thứ Bảy (27/7) vừa qua.

"Tôi có ý định đặc biệt chú trọng đến mối quan hệ của chúng tôi với các nước ASEAN," ông nói.

Phát biểu nhấn mạnh sự tự tin của ông Abe trong việc điều hành chính quyền của mình sau khi Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của ông đã giành đa số ghế tại cuộc bầu cử Thượng viện ngày 21/7, mở một con đường chính trị ổn định rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay cho Thủ tướng Nhật.

"Chính phủ của ông Abe đã trở nên ổn định và kết quả là có thể làm được rất nhiều điều trong mối quan hệ với nước ngoài," một quan chức ngoại giao cấp cao Nhật Bản cho biết.

Cộng hưởng niềm vui từ chiến thắng bầu cử, Shinzo Abe đã thực hiện chuyến công du 3 nước ASEAN vào tuần trước. Đây cũng là chuyến đi thứ 3 của ông đến Đông Nam Á kể từ khi ông trở lại ghế thủ tướng vào cuối tháng 12/2012.

Trong số 10 nước thành viên ASEAN, ông Abe đã đến thăm 7 nước: Việt Nam, Thái Lan và Indonesia hồi tháng Giêng, Myanmar hồi tháng Năm và 3 nước nói trên. Chuyến đi hồi tháng Giêng là chuyến công du đầu tiên ra nước ngoài của ông kể từ sau khi ông được bầu làm Thủ tướng.

Đông Nam Á có tầm quan trọng đối với chính phủ của ông Abe trong việc giúp khôi phục nền kinh tế Nhật Bản. Chuyến thăm lần này là điều hiển nhiên, tuy nhiên khá muộn màng khi mà các cuộc đàm phán thương mại đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã được tiến hành trước đó trong một phiên họp tại Malaysia.

Abe và các nhà lãnh đạo của Malaysia và Singapore, cả hai đã tham gia vào các cuộc đàm phán đa phương, xác nhận kế hoạch phối hợp chặt chẽ các hoạt động của họ trong việc kết thúc các cuộc đàm phán nhằm tạo ra một khối thương mại lớn nhất thế giới.

Và bằng cách nói rằng ông muốn kết hợp sức sống mạnh mẽ của châu Á vào những nỗ lực để phục hồi nền kinh tế Nhật Bản, Abe bày tỏ hy vọng kết hợp triển vọng kinh tế của ASEAN vào chính sách "Abenomics" của mình - một sự kết hợp của chính sách tiền tệ và tài chính và cải cách cơ cấu nền kinh tế Nhật Bản.

Khi Trung Quốc tăng cường ảnh hưởng của mình để đạt được các lợi ích trong chủ quyền lãnh thổ với Nhật Bản và một số nước ASEAN, ông Abe cũng tìm cách tăng cường hợp tác với ASEAN trong an ninh hàng hải.

"Tôi rất vui mừng khi ASEAN và Nhật Bản đã vượt ra ngoài quan hệ kinh tế để tạo nên một mối quan hệ đó có trách nhiệm về an ninh của khu vực, đặc biệt là tự do hàng hải trên các vùng biển", ông Abe nói trong chuyến công du tới Singapore hôm thứ Sáu (26/7).

“Cái đang điều hành Châu Á đã, đang và sẽ không phải là một lực lượng cưỡng chế”, ông nói trong một nhắc nhở rõ ràng đối với những thách thức mà Nhật Bản đang phải đối mặt hàng ngày từ Trung Quốc về quyền kiểm soát hành chính quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Tuy nhiên, trong khi Nhật Bản mong muốn tăng cường quan hệ kinh tế và an ninh với ASEAN, một số nước ASEAN tỏ ra e ngại, cho rằng không cần thiết tham gia vào sự cạnh tranh địa chiến lược ngày càng tăng giữa Nhật Bản và Trung Quốc.

Một nguồn tin ngoại giao tại Singapore cho biết sẽ không có lợi cho ASEAN nếu trở thành một phần của một nỗ lực kiềm chế Trung Quốc, thêm vào đó liệu ASEAN sẽ đạt được gì từ việc đối đầu với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN.

Một ngoại lệ lớn sẽ là Philippines, quốc gia đối đầu mạnh mẽ với Trung Quốc do tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông. Trong cuộc hội đàm với Tổng thống Philippines Benigno Aquino hôm thứ Bảy, ông Abe cho biết Tokyo sẽ cung cấp cho Manila 10 tàu tuần tra cho Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines.

Nhìn chung, các nhà lãnh đạo ASEAN đặt hy vọng cao về vai trò của Nhật Bản trong lĩnh vực kinh tế và phát triển, được minh chứng bởi thỏa thuận hợp tác của Thủ tướng Malaysia Najib Razak và Thủ tướng Nhật Bản ngày 25/7 trong việc sử dụng công nghệ Nhật Bản xây dựng đường sắt tốc độ cao và các dự án cơ sở hạ tầng khác trong các quốc gia Đông Nam Á.

Theo tin tức của Bộ Ngoại giao Nhật Bản, Thủ tướng Shinzo Abe đang lên kế hoạch tới thăm Brunei trong tháng Mười tới đây.