Ai cũng có thể sản xuất được thực phẩm chức năng?

Đã có đã có hơn 10.000 sản phẩm thực chức năng đang lưu hành trên thị trường nước ta

Bất chấp quy định, quảng cáo thổi phồng

TS Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) thừa nhận, sự phát triển quá nóng khiến thị trường thực phẩm chức năng ở nước ta thời gian quá khá lộn xộn. Hoạt động này đang tồn tại quá nhiều hạn chế, bất cập cần khắc phục.

Theo đó, mới đây, cơ quan chức năng phát hiện một doanh nghiệp với diện tích khoảng  9m2 nhưng cũng đứng ra công bố tiêu chuẩn sản phẩm chất lượng thực phẩm chức năng; sau đó đi thuê các nhà máy khác gia công. Khi sản phẩm tung ra thị trường, cơ quan quản lý phát hiện những bất cập về chất lượng, tìm đến địa chỉ doanh nghiệp đăng ký thì công ty này đã rời đi từ bao giờ và không ai biết thông tin.

Thậm chí có những cơ sở còn bất hợp tác với cơ quan quản lý. Sự việc gần đây nhất xảy ra vào sáng 16/8, Cục Phó Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) Nguyễn Hùng Long dẫn đầu đoàn công tác làm việc với Công ty TNHH MTV MC Food (Phường 4, Quận 8, TP Hồ Chí Minh) để kiểm tra thực tế tình trạng sản xuất vì có thông tin chủ cơ sở tẩu tán hàng hóa vi phạm. Thế nhưng, tại buổi làm việc, đại diện Thanh tra Sở Y tế TP.HCM cùng địa phương là UBND và Công an Phường 4, Quận 8 cho biết không thể mở cửa cho lãnh đạo Cục vào kiểm tra vì không có chủ cơ sở tại đó và họ đang giữ chìa khóa.

TS Nguyễn Thanh Phong cũng chỉ ra một tình trạng đang tồn tại đối với thị trường TPCN đó là việc quảng cáo hiện nay khá lộn xộn. Mặc dù theo quy định, trước khi quảng cáo, nội dung phải được cơ quan chuyên môn thẩm định. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đã bất chấp sai phạm, cố tình quảng cáo thổi phồng, sai sự thật- gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

“Lực lượng thanh tra còn mỏng và xử lý chưa được mạnh tay nên các doanh nghiệp vẫn liên tục vi phạm. Từ đầu năm 2015 đến nay chúng tôi mới xử lý được 156 vụ vi phạm về quảng cáo với số tiền gần 3 tỷ đồng”, TS Phong cho biết thêm.

Ai cũng có thể sản xuất được thực phẩm chức năng

Cũng giống như  bất cứ một sản phẩm hàng hóa nào, để được phép sản xuất và lưu thông trên thị trường, đại diện Cục An toàn Thực phẩm cho biết, thực phẩm chức năng cũng có quy định cụ thể từ quy trình từ công bố, kiểm nghiệm, ghi nhãn, vệ sinh cơ sở, tài liệu khoa học chứng minh tác dụng của sản phẩm… Khi các doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ những tiêu chí trong quy định thì mới được phép sản xuất hoặc lưu hành. Theo vị đại diện này thì, các quy định này về cơ bản không khắt khe như thuốc.

Tuy nhiên, là người từng nắm giữ chức Cục trưởng Cục An toàn Thực phẩm, hiện đang là Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng, PGS. TS Trần Đáng lại cho rằng, những quy định hiện hành là chưa đủ.

Ông Đáng thẳng thắn bày tỏ, ở nước ta hiện nay ai cũng có thể sản xuất thực phẩm chức năng được, công thức thành phần còn tùy tiện- đưa cả thành phần tân dược, chất cấm, chất độc hại vào.

“Theo đó, chất lượng của một sản phẩm thực phẩm chức năng mới chỉ dựa vào công bố hợp quy hoặc công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm. Ngoài ra, việc đánh giá tính hiệu quả - công bố về tác dụng với sức khỏe của sản phẩm chủ yếu dựa vào bằng chứng kinh nghiệm (dựa trên cơ sở y học cổ truyền); mới chỉ kiểm nghiệm được chỉ tiêu an toàn (vi khuẩn, kim loại nặng, nấm mốc)”- ông Đáng nhấn mạnh.

Chính vì những quy định chưa đầy đủ này, cộng với sự thiếu hiểu biết của người dân khiến cho thị trường thực phẩm chức năng… trăm hoa đua nở.

Để khắc phục tình trạng này, PGS. TS Trần Đáng kiến nghị, cần phải quy định cụ thể các điều kiện về nguồn nguyên liệu ví dụ như cơ sở sản xuất, trang thiết bị, dụng cụ sản xuất cũng như con người. Đặc biệt là quy trình công nghệ và cơ sở thí nghiệm đều phải có những quy định chi tiết.

“Chúng ta cũng cần đưa ra các quy định về công bố tác dụng đối với sức khỏe của từng sản phẩm thực phẩm chức năng. Chúng ta cũng cần có quy định đối tượng sử dụng (phụ nữ có thai, sơ sinh, người già, người có nguy cơ sức khỏe và người có bệnh) chứ không phải như hiện nay dường như ai cũng có thể sử dụng được thực phẩm chức năng. Chúng ta nên học hỏi các nước tiên tiến như  Pháp, Mỹ, Canada cấm trẻ dưới 2 tuổi sử dụng sản phẩm này”- ông Đáng nhấn mạnh.