Afghanistan đang biến thành ác mộng Việt Nam mới của Mỹ

Chính phủ Afghanistan nay đã bất lực trong việc đánh bại Taliban và các lực lượng nổi dậy cực đoan trong nước. Họ cũng không thể ngăn chặn sự hiện diện của các phần tử Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại đất nước mình. Tệ hơn nữa, tranh giành các phe phái nội bộ chính phủ đang khiến thể chế chính trị của Afghanistan bị hủy hoại dần dần.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump và đội ngũ cố vấn của mình hiện đang tiến hành một quá trình đánh giá tổng thể về các hoạt động quân sự của Mỹ ở nước ngoài, không chỉ ở Afghanistan mà còn ở khắp nơi trên thế giới.

Một binh lính Afghanistan đứng canh bên ngoài một bệnh viện quân đội ở thủ đô Kabul sau một cuộc tấn công lớn.

Xung đột Afghanistan là cuộc chiến tranh dài nhất trong lịch sử nước Mỹ

Afghanistan hiện là cuộc chiến tranh có thời gian dài nhất trong lịch sử nước Mỹ. Mỹ hiện có gần 10.000 binh lính đang đóng tại đây, có nhiệm vụ hỗ trợ Lực lượng An ninh Quốc gia Afghanistan, quân đội chính quy của nước này.

Trách nhiệm của quân đội Afghanistan là tiến hành các chiến dịch quân sự, thế nhưng lực lượng này lại chứng tỏ rằng họ không thể đối đầu với phiến quân Taliban. Trong khi đó, họ cũng phải đối mặt với sự xuất hiện của IS ở quốc gia này.

Taliban hiện là lực lượng nổi dậy cực đoan lớn nhất ở Afghanistan, hoạt động ở khắp mọi nơi trên lãnh thổ Afghanistan. Chúng đã xuất hiện ở miền Bắc Afghanistan, nơi trước đây lực lượng này đã không thể chiếm đóng cho dù có thanh thế rất mạnh.

Đây là một cuộc chiến mà quân đội Afghanistan không thể thắng được, và Mỹ không thể tiếp tục để mất quân tại đây. Washington có thể vẫn sẽ bố trí quân đội tại đây với hi vọng rằng nó sẽ cho phép quân đội Afghanistan có thời gian để phát triển, song viễn cảnh này đang ngày càng trở nên xa vời.

Quân đội Afghanistan trong khi đó đang tiếp tục để mất lãnh thổ vào tay các lực lượng nổi dậy. Không chỉ có vậy, nhiều phần tử Taliban đã thâm nhập vào hàng ngũ của quân đội Afghanistan. Thật vậy, nhiều cuộc tấn công của đã xảy ra vì những lỗ hổng an ninh của Afghanistan.

Mới đây vào ngày 21/4, phiến quân Taliban đã tấn công vào một căn cứ quan trọng của quân đội Afghanistan tại phía bắc tỉnh Balkh. Những tên này mặc quân phục quân đội, có chứng minh thư đầy đủ và dùng xe quân sự của Afghanistan. Cuộc tấn công này đã khiến ít nhất 150 binh sĩ trong căn cứ thiệt mạng. Cuộc tấn công này đã khiến Bộ trưởng Quốc phòng và Tham mưu trưởng Quân đội Afghanistan phải từ chức.

Phiến quân Taliban đang mở rộng hoạt động ở khắp nơi tại Afghanistan. Trong biểu đồ này, khu vực màu đỏ là nơi Taliban đang kiểm soát, còn những vùng màu cam đang có sự hiện diện của lực lượng này.

Chính phủ Afghanistan đang đứng bên bờ đổ vỡ

Mặc dù Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã đề bạt người thay thế, song những hành động này đã từng diễn ra nhiều lần trong quá khứ. Quân đội Afghanistan chưa từng được chuẩn bị để đối đầu với các lực lượng nổi dậy và những quan chức mới đều không thể thay đổi điều này.

Vấn đề không chỉ đơn giản nằm ở khả năng chiến đấu. Nói một cách đơn giản, chính phủ Afghanistan mà phương Tây đã xây dựng để thay thế Taliban chưa bao giờ thực sự đứng vững và nay đang đứng trước nguy cơ sụp đổ.

Những người phục vụ trong các lực lượng an ninh Afghanistan đều thấy rằng thể chế chính trị của đất nước đang lộn xộn. Cùng lúc đó, họ đang lọt vào tầm ngắm của các lực lượng nổi dậy ở khắp đất nước. Điều này khiến tinh thần của binh lính giảm sút, lòng tin đối với chính quyền cũng suy giảm.

Đây là lý do vì sao quân đội Afghanistan liên tục rút lui sau một thời gian giao chiến. Tình trạng đào ngũ và phản bội trong quân đội cũng xuất hiện, và sự hiện diện của các nhóm vũ trang do các thủ lĩnh địa phương cũng là một vấn đề lớn. Trong khi đó, không ai ở Washington không chính thức thừa nhận vấn đề của Afghanistan.

Afghanistan đang biến thành một Việt Nam mới?

Dường như không có giải pháp nào có thể khắc phục tình trạng hiện tại ở Afghanistan. Sức mạnh quân sự của Mỹ cũng có giới hạn. Họ có thể lật đổ chính quyền nước ngoài, nhưng không có khả năng xây dựng lại quốc gia đó.

Mỹ có thể sẽ phải rút lui theo cách mà họ đã từng làm tại Việt Nam, và điều đó chắc chắn sẽ đánh dấu sự sụp đổ của chính phủ Afghanistan. Một cuộc nội chiến sẽ xảy ra, và mọi thứ sẽ lại bước vào vòng luẩn quẩn mới.