ADB: Châu Á cần tăng thuế

Ngân hàng Phát triển Châu Á ADB vừa đưa ra một báo cáo cho thấy “gánh nặng thuế” trong khu vực thấp hơn Liên minh châu Âu, châu Mỹ, Úc, New Zealand và châu Phi.

“Việc xem xét lại chính sách thuếcho thấy rõ còn nhiều còn nhiều đất để áp dụng những mức thuế cao hơn qua các chính sách thuế trực tiếp, đặc biệt là thuế thu nhập cá nhân.”

Báo cáo do giáo sư Jorge Martinez-Vazquez đứng tên soạn thảo. Ông là giáo sư kinh tế học của Đại học bang Georgia, được ADB tại Manila, Philippines yêu cầu thực hiện. Ông thừa nhận là có rất nhiều hệ thống thuế đa dạng ở châu Á và không có một “hình mẫu châu Á” chung trong cách đánh thuế.

Dù vậy, ông cho rằng trong khu vực có những xu hướng rõ ràng.

Mặc dù các nền kinh tế châu Á có cơ cấu giống như Bắc Mỹ và Tây Âu nhưng lại không đồng nhất về dân tộc và chính trị và không có một cơ quan chung để điều phối và hài hòa các chính sách, dẫn đến các hệ thống thuế khác nhau.

Trong báo cáo này, Việt Nam là điển hình của quốc gia có tỉ lệ thuế trên GDP cao nhất châu Á, nhưng dù vậy vẫn chỉ bằng một nửa các nước EU.

Ngược lại, Pakistan và Nepal có tỉ lệ thuế trên GDP thấp nhất.

Gánh nặng thuế thấp được đánh giá là đã tạo ra một môi trường kinh doanh thân thiện hơn để thu hút các nguồn đầu tư nước ngoài.

Nhưng điều này cũng dẫn đến một hệ qủa là chính phủ thiếu nguồn lực cung cấp cho các dịch vụ tối thiểu như giáo dục, sức khỏe, và hạ tầng kiến trúc và dẫn đến một xã hội thiếu cân bằng.

Cũng theo báo cáo này, nhiều nền kinh tế châu Á vẫn tồn tại “kinh tế ngầm” rất lớn. Điều này cho thấy, chuyện lách thuế là phổ biến.

Ví dụ, theo tính toán thì ở Thái Lan, kinh tế ngầm chiếm tới 53% tổng sản lượng quốc gia (GNP). Bình quân của cả khu vực là 26%.

Các quốc gia châu Á còn dựa nhiều hơn nữa vào các khoản thuế gián tiếp như thuế giá trị gia tăng và thuế doanh thu, thậm chí cả thuế trên thương mại quốc tế.

Báo cáo cho rằng các quốc gia châu Á vẫn chưa đạt chuẩn đề ra cho các nước đang phát triển về các chỉ tiêu chi phí quản lý thuế và thực hiện thu thuế. Dấu hiệu này cũng cho thấy còn nhiều chỗ để cải thiện tình hình.

Báo cáo nhấn mạnh “Cải cách và hiện đại hóa quản lý thuế nên được đưa vào lịch trình chính sách của nhiều quốc gia châu Á”.

“Tính hiệu quả của việc thi hành thuế và sự tự nguyện tuân thủ chủ yếu là dựa vào nhận thức rằng người nào trốn thuế sẽ bị bắt và trừng phạt.”

Báo cáo đã đưa ra các biện pháp chống trốn thuế nghiêm ngặt hơn như tăng cường và cải thiện kiểm toán thuế với các biện pháp trừng phạt tội trốn thuế và lách thuế nghiêm khắc hơn bằng cách dùng phương tiện truyền thông để công bố danh tính các đối tượng phạm luật.

Nguyễn Gia Thái

Theo ABS CBN