4 câu hỏi cho Obama trước khi tấn công Syria

1. Điều gì sẽ đến nếu chiến dịch này thành công?

Xét một cách cơ bản nhất, cuộc chiến Syria là giữa phe của chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad, Hezbollah và Iran còn phe kia là các nhóm sắc tộc hoạt động theo kiểu al Qaeda. Rõ ràng, việc gây tổn hại cho phe của ông Assad đồng nghĩa với việc hỗ trợ các nhóm nổi dậy. Điều đáng nói là trong số hơn 1.000 nhóm nổi dậy ở Syria chỉ có một số nhóm “tử tế” hơn các nhóm khác và một điều gần như chắc chắn là nếu chính quyền Assad sụp đổ, những kẻ lên nắm quyền điều hành Syria sẽ là các nhóm cực đoan.

Hồi tháng 6 năm nay, những cuộc đụng độ giữa các nhóm phiến quân cực đoan và phiên quân “tử tế” đã nổ ra quanh việc tranh giành quyền kiểm soát một khu vực ở miền Bắc Syria. Vụ đụng độ này kết thúc bằng cách nhóm phiến quân cực đoan thủ tiêu người đứng đầu của nhóm kia để nằm quyền kiểm soát toàn bộ khu vực.

“Chính vì thế, bây giờ mọi người đang tranh cãi về việc sẽ tấn công Syria “như thế nào” thì chúng ta đã bỏ qua một câu hỏi rất quan trọng là: Tại sao chúng ta phải tấn công Syria? Và tấn công vì quyền lợi của ai?”, ông David Frum – trợ lý đặc biệt của cựu Tổng thống George W. Bush (thời kỳ 2001-2002) và là một cộng tác viên rất thân thiết của hãng tin CNN (Mỹ) đặt câu hỏi trong bài viết của mình.

2. Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Một cuộc tấn công dồn dập trong 2 ngày bằng tên lửa sẽ chẳng thể nào làm thay đổi cán cân lực lượng trên chiến trường Syria và càng không thể khiến chính quyền Assad bị tổn hại nhiều. Còn nhớ, Mỹ đã phải mất 7 tháng ném bom cùng với một cuộc đưa quân tấn công chớp nhoáng để hỗ trợ các nhóm nổi dậy mới có thể lật đổ được chính quyền Moammar Gadhafi ở Lybia hồi năm 2012. Không giống như chính phủ Gadhafi đã gần như bị bỏ rơi hoàn toàn, ông Al-Assad hiện vẫn còn thực lực khá mạnh và không ít đồng minh quốc tế.

Điều đáng nói hơn nữa là ngay sau các cuộc tấn công của Mỹ chấm dứt, cuộc nội chiến lại bùng lên y như cũ. Thế giới sẽ lại được chứng kiến cảnh chính quyền Assad giễu cợt với nắm đấm của nước Mỹ và người ta đặt câu hỏi nghi vấn về sức mạnh thực sự của quốc gia này.

Một đứa trẻ Syria đang chơi với khẩu pháo cối của phe nổi dậy.

Chính quyền của ông Obama cần phải thừa nhận, ý định sử dụng tên lửa đạn đạo hành trình tấn công vào Syria là một bước đi mới sau những bước đi thất bại trước đây. Mỹ và các đồng minh đã từng bước viện trợ cho quân phiến loạn đủ thứ. Ban đầu là lương thực, thuốc men, sau đó là các phương tiện liên lạc dần dần là những chuyến hàng viện trợ trực tiếp cho chiến trường và mới đây nhất là cung cấp cả vũ khí. Nhưng quân nổi dậy vẫn liên tiếp bị đẩy lùi. Liệu rồi, nếu sau khi tấn công bằng tên lửa mà vẫn thất bại, nước Mỹ sẽ làm gì tiếp theo?

3. Chi phí bao nhiêu?

Cả Ngoại trưởng và Tổng thống đều đang ra sức thuyết phục rằng cuộc chiến mà họ dự định ở Syria “rất rẻ” cả về tiền bạc và sinh mạng của lính Mỹ. Nhưng có điều họ đang bỏ qua một thứ chi phí rất lớn: Chi phí cơ hội.

Tổng thống, Ngoại trưởng, Bộ trưởng Quốc phòng và các quan chức cấp cao của chính phủ có thể cam kết giải quyết vấn đề Syria nhưng họ sẽ bỏ lỡ những cơ hội thứ 2, thứ ba hay thậm chí là nhiều cơ hội khác để tạo dựng một vị thế vững chắc hơn cho nước Mỹ trong khu vực và trên thế giới.

Ai Cập là một ví dụ điển hình. Quốc gia này đang trên con đường trở thành một Syria thứ 2 vậy ai sẽ lên kế hoạch để ngăn chặn việc này? Ai Cập đã nhận được những sự hỗ trợ hay quan tâm nào của nước Mỹ?

4. Có giải pháp nào khác không?

Chính quyền Obama tin rằng một cuộc tấn công vào Syria sẽ khiến Iran “chùn bước” trong các kế hoạch phát triển vũ khí hạt nhân nhưng rõ ràng là việc bắn tên lửa hành trình vào các căn cứ quân sự ở Syria chỉ là một giải pháp “vòng vo” nhằm chấm dứt các chương trình hạt nhân của Iran mà thôi.  Một số người hy vọng rằng bằng cuộc chiến này, nước Mỹ sẽ lôi kéo được Iran vào một cuộc “chiến tranh ủy nhiệm” đầy tốn kém nhưng thực tế là Mỹ đã có tới 2 cuộc chiến tranh ủy nhiệm trước đó là Afghanistan và Iraq nhưng tất cả đều chẳng mang lại kết quả gì.

Vậy nước Mỹ đã làm được cái gì “ra hồn”? Chỉ bằng các đòn trừng phạt kinh tế từ hồi năm 2002 đến nay và 11 năm sau Iran vẫn chưa thể có vũ khí hạt nhân mà Mỹ không cần phải phát động một chiến dịch quân sự.

Có một bài học ẩn sau thành công ấy: Sự ưu tiên và con người. Nếu bạn (nước Mỹ) muốn “xử lý” Iran, hãy nhắm đến Iran. Và nếu bạn không muốn bị lôi kéo vào cuộc nội chiến ở Syria bất chấp một thực tế là chẳng có phe phái nào ở đó có thiện cảm với Mỹ thì cách tốt nhất là đừng có nhúng tay vào.

Còn nếu đã quyết định bước chân đầu tiên vào cuộc chơi này, hãy chuẩn bị sẵn tinh thần để bước những bước thứ hai, thứ ba, thứ tư và nhiều hơn nữa.