13 năm, Mỹ chỉ ‘thay áo’ cho cuộc chiến chống khủng bố

Về bản chất, lời tuyên chiến của ông Bush 13 năm về trước và của Tổng thống Barack Obama ngày 10/9 vừa qua đều cùng nhắm tới một mục đích: tiêu diệt chủ nghĩa khủng bố. Tuy nhiên, mọi thứ đã khác, hay nói đúng hơn, vòng xoáy ốc đã trở lại gần đúng điểm ban đầu của nó, nhưng ở một mức độ khác hoàn toàn so với chính nó lúc trước.

Vụ khủng bố đẫm máu ngày 11/9 tại thành phố New York cách đây 13 năm được xem là điểm khởi đầu của cuộc chiến chống khủng bố dường như không có hồi kết của Mỹ. Mặc dù trước đó, nước này từng hứng chịu nhiều cuộc tấn công của các phần tử cực đoan, tuy nhiên, sự kiện 11/9 như là một hồi chuông cảnh tỉnh buộc Mỹ phải hành động nhằm ngăn chặn mối đe doạ của chủ nghĩa khủng bố trên toàn cầu.

Sự sụp đổ của hai toà nhà Trung tâm thương mại thế giới WTC ngày 11/9/2001 là điểm khởi đầu cuộc chiến chống khủng bố không có hồi kết của nước Mỹ.

Năm 2001, chưa đầy một tháng sau vụ khủng bố kinh hoàng 11/9, Tổng thống Mỹ khi đó là George W. Bush đã có bài phát biểu công bố một chiến dịch quân sự mang tên “Tự do bền vững” nhằm vào Afghanistan. Hai năm sau, ông Bush tiếp tục đưa quân tấn công Iraq. Cả hai cuộc chiến mà Washington phát động là nhằm mục đích tiêu diệt tận gốc mạng lưới khủng bố quốc tế al Qaeda.

Đúng 13 năm sau, 1 ngày trước dịp tưởng niệm những nạn nhân xấu số của vụ khủng bố 11/9, vào ngày 10/9/2014, Tổng thống Barack Obama cũng có một bài phát biểu tương tự, công bố một chiến dịch chống lại nguy cơ từ lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS).

13 năm đã trôi qua, nước Mỹ đã trải qua 2 cuộc chiến tại Afghanistan, Iraq. Tuy nhiên, đến lúc này, Mỹ vẫn chưa thể thoát khỏi vũng lầy tại đây. Trong khi đó, nỗi ám ảnh về nguy cơ khủng bố với sự trỗi dậy mạnh mẽ của lực lượng khủng bố IS lại tiếp tục bao trùm lên nước Mỹ.

Mỹ loay hoay trong cuộc chiến của chính mình

Khi ông Obama bắt đầu tiến hành chiến dịch tranh cử lần đầu tiên của mình vào năm 2008, ông đã xây dựng một hình ảnh hoàn toàn khác lạ về một vị tổng thống Mỹ “không thích chiến tranh”. 

Với thứ gia vị mới mẻ đó, chính trường của quốc gia mạnh nhất thế giới trở nên sôi động cùng những kỳ vọng mới. Năm 2009, Barack Obama trở thành vị tổng thống da màu đầu tiên của Mỹ, cũng là vị tổng thống đầu tiên sau thế chiến II nói “không” với chiến tranh.

Chỉ còn 2 năm nữa, ông Barack Obama sẽ kết thúc sự nghiệp tổng thống. Và chắc chắn, di sản mà ông để lại cho người kế nhiệm sẽ là những gì còn dang dở trong cuộc chiến chống khủng bố mà ông đã nhận lại từ tay người tiền nhiệm George W. Bush.

Trong suốt nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Obama đã cố gắng để biến lời hứa đưa nước Mỹ ra khỏi vũng lầy Trung Đông thành hiện thực. Không những để hiện thực hoá những gì ông hứa với người dân Hoa Kỳ, mà còn bởi nước Mỹ đã không còn là đế chế hùng mạnh như trước kể từ sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008. Tuy nhiên, hai năm trước khi kết thúc sự nghiệp tổng thống của mình, ông Obama đã “đặng chẳng đừng” buộc phải thay đổi chính những chính sách mà mình đã nhất quyết thực hiện trước đó, đó là tuyên bố chiến tranh với IS.

Cuộc Đại Suy thoái năm 2008 đã biến Mỹ từ quốc gia sẵn sàng tham chiến ở bất cứ đâu, sẵn sàng chi mạnh tay cho các cuộc chinh chiến trở thành một đất nước phải tính toán, phải thắt lưng buộc bụng và giảm bớt chi tiêu quân sự để không rơi vào tình trạng vỡ nợ. Cuộc Đại Suy thoái là điểm khởi đầu cho một nước Mỹ suy yếu, đồng thời, những chính sách ôn hoà không hợp thời của ông Obama đã dần biến nước này thành một quốc gia loay hoay giữa nhiều điểm nóng trên thế giới.

Thậm chí, những gì mà Mỹ đã gây ra cho khu vực Trung Đông đã biến nhiều nước trong khu vực thành đống đổ nát và là môi trường cực kỳ thuận lợi cho chủ nghĩa khủng bố bùng dậy và phát triển.

13 năm tại Trung Đông, điều mà Washington đã làm được chỉ là tiêu diệt trùm khủng bố Bin Laden, làm suy yếu phần nào lực lượng khủng bố al Qaeda, lật đổ chế độ Taliban. Tuy nhiên, cuộc chiến khủng bố đó không thể ngừng lại tại đó, bởi Mỹ không thể dẹp bỏ hoàn toàn những mối nguy này. Hiện nay, hiểm hoạ từ Taliban và al Qaeda vẫn còn đó. Taliban vẫn tổ chức các hoạt động phiến loạn tại Afghanistan. Còn al Qaeda có xu thế chia thành các nhóm nhỏ, hoạt động tinh vi hơn, với tư tưởng cực đoan có chiều hướng gia tăng và phạm vi hoạt động thậm chí mở rộng sang tận Trung và Nam Á.

Sự trỗi dậy của Nhà nước Hồi giáo (IS) chính là minh chứng cho thấy, điều mà Mỹ làm được ở Trung Đông chỉ là “thay áo” cho cuộc chiến chống khủng bố của chính mình, từ chống lại al Qaeda và Taliban sang cuộc chiến tranh chống lại Nhà nước hồi giáo.

Mỹ đang trong chiến tranh với IS

Lực lượng Nhà nước Hồi giáo - tổ chức khủng bố còn đáng sợ gấp nhiều lần so với al Qaeda.

Trong bài phát biểu phát lệnh chiến đấu chống lại Nhà nước Hồi giáo, Tổng thống Obama nói: “Chúng ta sẽ làm suy yếu, và cuối cùng là tiêu diệt lực lượng phiến quân Nhà nước Hồi giáo tự xưng bằng một chiến lược chống khủng bố toàn diện và bền vững. Chúng ta sẽ săn đuổi những tên khủng bố, những kẻ đang đe doạ đất nước chúng ta, cho dù chúng ở bất cứ nơi nào. Điều đó có nghĩa là tôi sẽ không ngần ngại trong hành động chống lại IS ở Syria cũng như Iraq”.

Như vậy, với một mục tiêu không khác gì ông Bush đã từng công bố 13 năm về trước, Tổng thống Obama đã đại diện cho nước Mỹ, chính thức tuyên chiến với lực lượng phiến quân Nhà nước Hồi giáo. Tuy nhiên, rõ ràng cuộc chiến này không hề đơn giản, bởi nước Mỹ hiện nay không còn là nước Mỹ mạnh mẽ của những năm đầu thế kỷ 21.

“Hiện chúng ta đang phải đối mặt với một nhóm khủng bố có khả năng với nguồn lực tài chính dồi dào nhất trong lịch sử cận đại. Chúng có mục tiêu rõ ràng là muốn khủng bố chúng ta. Và đây là một mối đe doạ an ninh quốc gia cực kỳ nghiêm trọng”, Thượng nghị sỹ Mỹ Marco Rubio đã nói trong một cuộc họp về IS.

Trong khi đó, Thượng nghị sỹ Mitch Mcconnel vẽ ra sự sợ hãi của người dân nước Mỹ kể từ sau 3 vụ hành quyết dã man của IS đối với 2 công dân của họ và một người Anh và sự bối rối của chính quyền Tổng thống Obama trong việc tìm ra một giải pháp triệt để tiêu diệt IS. “IS có dã tâm, có phương tiện, và có điều kiện để thực hiện nhiều tội ác”, ông Mcconnel cho biết trong một bình luận tại cuộc họp của Quốc hội Mỹ.

Rõ ràng, sau 13 năm phát động cuộc chiến chống khủng bố, nguy cơ khủng bố vẫn hiện hữu và ngày càng trở nên nguy hiểm hơn không chỉ với nước Mỹ mà còn cả nhiều quốc gia khác trên thế giới. Các phần tử khủng bố vẫn đang ngày càng phát triển tinh vi hơn. Chính vì thế, cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ rất ít khả quan và sẽ còn kéo dài trong nhiều năm tới. Và cuộc chiến này sẽ đè nặng lên vai vị tổng thống đương nhiệm, ông Obama cũng như giới lãnh đạo kế nhiệm. 

Kỳ 2: Nhà nước Hồi giáo tàn bạo đến mức nào?