Vụ MH17: Đã 6 ngày xảy ra, vẫn chưa có kết luận nguyên nhân

*17h20 ngày 17/7 (giờ địa phương), cả thế giới bàng hoàng khi nghe tinchiếc máy bay Boeing-777, chuyến hiệu MH17 của Hãng hàng không Malaysia Airlines bị rơi ở khu vực Donetsk, Ukraine.

Một mảnh vỡ của chiếc máy bay MH17

Chuyến bay MH17 chở 283 hành khách và 15 người thuộc phi hành đoàn đã rơi từ độ cao hơn 10.000 mét khi đang trên đường từ Hà Lan về Malaysia. Tất cả họ đều thiệt mạng. Trong số các hành khách, có gần 100 trẻ em và hơn 100 người là những chuyên gia có ảnh hưởng sâu rộng đến lĩnh vực nghiên cứu bệnh AIDS.

*Chưa kịp công bố những thông tin thiệt hại ban đầu, ngay lập tức phía Ukraine đã ám chỉ Nga là quốc gia đứng đằng sau thảm hoạ này và khẳng định phía Moscow đã cung cấp hệ thống tên lửa đất đối không tân tiến BUK cho lực lượng ly khai ở miền đông đất nước để bắn hạ chiếc máy bay MH17.

Nhiều nguồn tin cho rằng, MH17 của Malaysia đã bị bắn hạ bởi hệ thống tên lửa đất đối không Buk, một loại vũ khí do Liên Xô sản xuất.

*Sau khi phía Ukraine thông báo về chiếc máy bay MH17 gặp nạn, ngay lập tức, chính phủ Malaysia, do Thủ tướng Najib Razak lãnh đạo, đã tổ chức một cuộc họp báo và ban bố một số thông tin cơ bản về chuyến bay.

Thủ tướng Najib Razak (bên phải) trong cuộc họp báo về thảm kịch MH17.

Theo ông Najib, chuyến bay đã được lệnh đi đúng đường bay an toàn trong quy định của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO). Malaysia chưa thể khẳng định nguyên nhân, nhưng công bố rằng “Các nhà chức trách Ukraine tin rằng máy bay đã bị bắn hạ”.

*Máy bay MH17 bị rơi ở Ukraine có khá nhiều sự kiện lạ xung quanh. Đầu tiên, MH17 đã thực hiện đường bay đi vào tâm của vùng chiến sự, điều luôn được ICAO cảnh báo là không nên. Theo thông tin từ các tổ chức bay dân dụng trên thế giới, MH17 đã bị bẻ cong đường bay trước khi đi qua vùng Donetsk, Ukraine.

Đường bay chết chóc ngày 17/7 của máy bay MH17

Thứ hai, chỉ vài phút trước khi bị rơi và tan tành trên mặt đất, có thông tin cho rằng đã có 2 chiếc Su-25 kèm 2 phía của máy bay MH17, đến nay vẫn chưa rõ lý do vì sao. Thứ ba, MH17 rõ ràng đã bị điều chỉnh độ cao bay từ 13.000 mét xuống dưới 10.000 mét – mức an toàn thấp nhất của đường bay dân sự khi đi qua vùng đang có chiến tranh.

*Phản ứng nhanh nhất của cộng đồng quốc tế đến từ Mỹ. Phó Tổng thống Joe Biden của nước này ngay lập tức khẳng định dự đoán của phía Ukraine, rằng chiếc máy bay MH17 đã bị “nổ trên trời một cách có chủ đích”.

*Diễn biến tiếp theo là hàng loạt những lời đổ lỗi lẫn nhau. Phía Nga khẳng định chính quyền Ukraine mới là thủ phạm, vì chỉ quân đội Kiev mới có thể điều khiển hệ thống tên lửa BUK và đã tiến hành bắn hạ chiếc máy bay dân sự với nhiều mục đích khác nhau.

Trong khi đó, Ukraine liên tiếp khẳng định có bằng chứng rằng Nga đã tiếp tay cho quân ly khai miền đông, cung cấp vũ khí tối tân thông qua biên giới hai nước. Quân ly khai có thể đã bắn nhầm, tuy nhiên việc cung cấp vũ khí cho các lực lượng nổi dậy là hành động bị cả thế giới lên án.

*Báo chí thân phương Tây, dù chưa có một bằng chứng cụ thể nào, đã đồng loạt cho đăng tải các bài báo phủ đầu, khẳng định Nga, với sự lãnh đạo Tổng thống Vladimir Putin, đã đứng đằng sau vụ việc. Những tiêu đề báo giấy lẫn báo điện tử của phương Tây hoặc chỉ trích thẳng, hoặc ám chỉ gay gắt ông Putin và điện Kremlin vì “tội ác tày trời”.

The Sun: Ngón tay buộc tội đã chỉ vào Putin.

*Ukraine và phương Tây, trong một phản ứng nhanh chóng, lần lượt tung ra các chứng cứ khẳng định Nga đã gây ra vụ thảm sát gần 300 người vô tội. Cụ thể, phía Ukraine tung ra hình ảnh và video về một chiếc xe quân sự chở cái được cho là tên lửa BUK đi qua biên giới hai nước. Phía Mỹ tung ra đoạn ghi âm cuộc đối thoại giữa hai nhân vật được cho là lãnh đạo của quân ly khai Ukraine nói với nhau về vụ máy bay MH17 bị rơi. Đến nay, tính xác thực của các bằng chứng vẫn chưa được khẳng định.

*Trong một động thái xoa dịu dư luận quốc tế, Tổng thống Nga Putin đã phải điện đàm với hầu hết các nhà lãnh đạo thế giới có liên quan như Mỹ, Đức, Ukraine, Liên Hợp Quốc. Ông cũng đưa ra tuyên bố của mình về vụ máy bay MH17 bị rơi ở Ukraine.

Song song đó, Bộ Quốc phòng Nga cũng tổ chức họp báo để trả lời các câu hỏi của thế giới về sự liên quan của Nga trong vụ thảm hoạ. Tại buổi họp báo này, Bộ Quốc phòng Nga công bố các hình ảnh chụp từ vệ tinh để ám chỉ rằng Ukraine mới là nước đứng đằng sau vụ việc.

Bức ảnh vệ tinh số 1 cho thấy quân đội Ukraine triển khai các tổ hợp phòng không Buk tạiLugansk.

*Báo chí quốc tế vội vã đưa thông tin cho rằng quân ly khai Donetsk đã không hợp tác trong việc tìm kiếm thi thể nạn nhân chiếc máy bay MH17 hay không trao trả hộp đen cho phía Malaysia. Thậm chí, còn có nhiều tin đồn cho rằng phía Donetsk cố tình giữ lại hộp đen, trao lại cho phía Nga để “xoá dấu vết phạm tội”. Phía Nga từ chối nhận hộp đen, cho rằng chúng cần được trao cho Malaysia hoặc các tổ chức điều tra quốc tế.

*Xung quanh hiện trường vụ máy bay rơi, có nhiều sự việc lùm xùm khiến dư luận nổi sóng. Một số thông tin cho biết, tại hiện trường có quá nhiều người, xảy ra cả nạn cướp bóc tài sản của những người xấu số. Đáng chú ý, báo chí phương Tây còn nêu bật trường hợp một binh lính ly khai đã lấy cả một chú gấu bông của một nạn nhân nhỏ tuổi và xem đó là chiến lợi phẩm của mình. Phía Ukraine còn mạnh miệng lên án nhân vật trong bức ảnh và gọi anh này là một kẻ khủng bố.

Bức ảnh gây tranh cãi với dòng chú thích: "Binh sĩ ly khai thân Nga tại miền đông Ukraine thu gom đồ chơi của trẻ em trên chuyến bay xấu số MH17 bị bắn rơi hôm 17/7".

Tuy nhiên, sau đó chỉ một ngày, một video clip đầy đủ về sự việc cho thấy, thông tin trên là hoàn toàn bịa đặt. Bức ảnh được chụp trong chuyến thị sát của 30 quan sát viên quốc tế thuộc OSCE, những người đã tiếp cận hiện trường vụ tai nạn máy bay để điều tra. Trong số những người này có cả những thành viên của lực lượng tự vệ ở Donetsk đi theo hộ tống.

Đoạn video ghi lại đầy đủ chuyến đi này cho thấy một trong số những thành viên lực lượng tự vệ đột nhiên trông thấy một con gấu bông có lẽ thuộc về một em nhỏ là nạn nhân của vụ tai nạn.

Sau đó, anh ta cẩn thận đặt lại con gấu vào cùng chỗ với những vật dụng khác của các hành khách được thu thập, rồi bỏ mũ ra và làm dấu thánh, bày tỏ sự kính trọng với những nạn nhân của thảm họa.

*Báo chí phương Tây cũng đưa tin cho biết, phía Cộng hoà Nhân dân Donetsk tự xưng thậm chí còn không tạo điều kiện để các nhà điều tra quốc tế, lực lượng cứu hộ của Ukraine và thế giới thực hiện nhiệm vụ.

Tuy nhiên, đến ngày 21/7, thông tin trên các mặt báo thân phương Tây lẫn Ukraine đều đưa tin trái ngược với chính mình trước đó rằng, thi thể các nạn nhân đã được chuyển lên các toa tàu đông lạnh do phía Donetsk cung cấp để bảo quản, giữ nguyên hiện trạng và chuyển về địa điểm xét nghiệm tử thi. 

Đồng thời, phía Malaysia ra công bố cho biết, Cộng hoà Nhân dân Donetsk tự xưng đã trao trả 2 hộp đen của chiếc máy bay MH17cho họ và cảm ơn sự hợp tác của lực lượng ly khai.

Hình ảnh hộp đen của máy bay MH17 được trao trả cho phía Malaysia.

*Sau 6 ngày xảy ra thảm hoạ, vẫn chưa bên nào tìm ra chính xác nguyên nhân hay xác định được một cách chính xác nguyên nhân chuyến bay MH17 gặp nạn. Đó là vì chiếc Boeing 777 bị bắn bởi tên lửa phòng không tầm trung hay một vụ đánh bom cảm tử trên không hay chỉ đơn thuần là gặp trục trặc. Và liệu sau vụ việc có phải là một âm mưu chính trị tàn ác nào đó. 

Các giả thuyết vẫn được các bên đưa ra để đổ lỗi cho nhau. Trong đó, có một giả thuyết được nhiều người chú ý, rằng MH17 đã bị bắn hạ để “thế mạng” cho chiếc chuyên cơ chở Tổng thống Putin, đã đi đúng đường bay xấu số chỉ trước đó chưa đầy một tiếng đồng hồ.

Dẫu có thuyết âm mưu hay sự thật nào về vụ máy bay MH17 rơi đi chăng nữa, cái kết vẫn là gần 300 người vô tội đã phải thiệt mạng vì mưu đồ chính trị của những người khác. Và rõ ràng, thảm hoạ này sẽ không thể là chìa khoá giải quyết bế tắc chính trị ở Ukraine. Thậm chí, trong suy nghĩ của rất nhiều chuyên gia, vụ việc còn là một bước ngoặt tồi tệ hơn cho cuộc khủng hoảng này.