Vụ kiện thuốc diệt cỏ gây ung thư: Bộ Nông nghiệp nói gì?

Vào ngày 12/8 mới đây, Tòa cấp cao San Francisco (Mỹ) đã buộc công ty Monsanto đền bù 289 triệu USD cho một nguyên đơn. Theo cáo buộc, thuốc diệt cỏ của hãng này mang hợp chất glyphosate gây ung thư. Đây là vụ kiện đầu tiên được tòa án Mỹ đưa ra xét xử. Monsanto còn hơn 5.000 vụ kiện tương tự phải xử lý.

Một trong những loại thuốc diệt cỏ của Monsanto. Ảnh:Reuters.

Hiện nay Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đang chờ phán quyết tại phiên tòa phúc thẩm của Mỹ tới đây để quyết định xem có loại bỏ hoạt chất này khỏi danh mục được phép sử dụng tại Việt Nam hay không.

Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết, tại Việt Nam, hầu hết các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật có hoạt chất glyphosate đều do công ty Monsanto phân phối cho các doanh nghiệp khác.

Trong những năm qua, lượng glyphosate sử dụng ở Việt Nam rất lớn, mỗi năm khoảng 30.000 tấn, chiếm 30% lượng thuốc bảo vệ thực vật nói chung và chiếm 60% trong nhóm thuốc trừ cỏ. Glyphosate chủ yếu sử dụng cho cây trồng trên cạn. 

Ông Trung cho biết, phán quyết của tòa án Mỹ cho thấy đây là một bước tiến rất khác.

Vấn đề “hoạt chất glyphosate có gây ung thư cho người hay không”, từ trước đây và cho đến giờ phút này vẫn đang còn gây tranh cãi. 

Theo báo cáo mà Cục Bảo vệ thực vật có được, tập đoàn Monsanto đã làm khoảng 800 nghiên cứu liên quan đến thuốc trừ cỏ này để chứng minh rằng nó an toàn cho người sử dụng.

Trong khi đó, Viện Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) và một loạt cơ quan nghiên cứu khác đã xếp hoạt chất glyphosate vào nhóm 2A (nhóm có khả năng gây ung thư cao cho con người).

Ông Trung khẳng định, Cục Bảo vệ thực vật rất quan tâm và theo dõi sát các vụ việc liên quan đến hoạt chất glyphosate.

“Ngay từ năm 2015, khi có sự tranh cãi ở khối Châu Âu, ngay lập tức Cục đã báo cáo Bộ NN&PTNT. Từ tháng 4/2016 Bộ đã xem xét và quyết định dừng cho đăng ký mới”, ông Trung cho hay.

Theo ông Trung, Cục đã tiến hành rà soát lại toàn bộ danh mục thuốc bảo vệ thực vật, xác định các hoạt chất nào gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, môi trường, hiệu lực sinh học thấp…sẽ tiến hành loại bỏ khỏi danh mục được phép sử dụng.

Hiện tại, Cục đã loại bỏ 6 hoạt chất ra khỏi danh mục với số lượng tên thương phẩm là 1.024.

Vừa qua Cục Bảo vệ thực vật đã hoàn chỉnh 6 báo cáo về mặt kỹ thuật về 4 hoạt chất, 3 hoạt chất khác cũng đang được xem xét, trong đó có cả hoạt chất glyphosate để báo cáo lãnh đạo Bộ NN&PTNT xem xét loại bỏ ra khỏi danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam. 

Hiện nay Cục Bảo vệ thực vật đang tiếp tục hoàn thiện các báo cáo này, trên cơ sở góp ý của các hội đồng khoa học, các ý kiến phản biện từ các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Tuy nhiên, ông Hoàng Trung cho biết, các hoạt chất khác có sự đồng thuận rất cao, còn riêng báo cáo về hoạt chất glyphosate hiện có 2 luồng ý kiến khác nhau. Chính vì vậy, Cục Bảo vệ thực vật rất thận trọng, dù báo cáo đã làm xong nhưng vẫn đang tiếp tục lấy ý kiến.

“Tất cả các thông tin liên quan đến vụ việc của Monsanto, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cũng như lãnh đạo Cục Bảo vệ thực vật rất quan tâm, theo dõi sát và chờ kết quả cuối cùng trong phiên xử phúc thẩm của của Tòa án ở San Francisco, bang California trong 45 ngày tới. 

Nếu tại phiên tòa phúc thẩm, phán quyết giữ nguyên bản án tại phiên sơ thẩm, thì được hiểu rằng họ có đầy đủ căn cứ về mặt khoa học kết luận hoạt chất glyphosate là chất gây ung thư cao đối với con người. Đây là một căn cứ rất mạnh để Cục Bảo vệ thực vật tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ NN&PTNT loại bỏ hoạt chất glyphosate”, ông Trung khẳng định.

Theo ông Trung, phía Monsanto đang phản hồi rất mạnh, bằng cách là họ tìm các bằng chứng để chứng minh rằng hoạt chất glyphosate không gây ung thư. Tuy nhiên, việc phản hồi hay phản ứng là việc của họ.

“Chúng tôi đang chờ phán quyết tại phiên xét xử phúc thẩm tại Mỹ. Ngay khi có đủ bằng chứng gây ảnh hưởng sức khỏe con người, chúng tôi sẽ loại bỏ ngay ra khỏi danh mục sử dụng”, ông Trung nhấn mạnh.