Vụ án Nguyễn Thanh Chấn: Trách nhiệm pháp lý tái thẩm, giám đốc thẩm như nhau

Xin ông cho biết tái thẩm khác giám đốc thẩm thế nào?

Giám đốc thẩm thì lấy toàn bộ tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ để xem xét vụ án. Còn tái thẩm trong quá trình xét xử xuất hiện một tình tiết mới, có thể đảo ngược, thay đổi toàn bộ bản chất vụ án, tình tiết mới đó phải được thay thế toàn bộ nội dung vụ án.

Trung tướng Trần Văn Độ - Phó Chánh tán TANDTC trao đổi với báo chí sáng 7/11. (Ảnh Nguyễn Dũng)

Việc hung thủ Lý Nguyễn Chung ra đầu thú có ý nghĩa như thế nào đối với vụ án này, thưa ông?

Đó là một tình tiết mới. Khi anh Chung tự thú và có vài lời khai cho rằng anh ấy phạm tội thì đó là tình tiết mới. Nếu tình tiết đó đúng thực sự, sau này cơ quan điều tra tiến hành cho đúng thực tế.

Theo ông việc xét xử lại bằng tái thẩm trong vụ án này có làm thỏa mãn cả hai điều kiện tái thẩm và giám đốc thẩm hay không?

Yếu tố quyết định ở đây là việc tự thú của anh Chung. Đó là tình tiết mới có thể làm thay đổi bản chất vụ án. Qua đó cơ quan chức năng sẽ tìm kiếm lại trong quá trình tố tụng có những vi phạm nào. Những vấn đề đó tòa sẽ phải hủy đi và điều tra lại rõ ràng, thận trọng.

Nhưng tại sao tòa án không đi sâu vào những sai sót tố tụng trong quá trình xét xử vụ án trước kia?

Đây là vụ án xét xử theo tái thẩm. Nguyên tắc tòa chỉ xem xét khi có tình tiết mới.

Nói như vậy nếu Lý Nguyễn Chung không đầu thú thì ông Nguyễn Thanh Chấn không có cơ hội được minh oan?

Chính vì sự đầu thú thì người ta mới phải xem xét lại. Tòa không có chức năng đi kiểm tra, thu thập chứng cứ gì cả. Nếu thấy sai thì có thể xem xét lại. Còn việc minh oan có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Ông vừa nói đến những sai sót, vậy sai sót cụ thể trong vụ án này là gì?

Cái đó còn phải chờ quyết định giám đốc thẩm một thời gian sau mới có thể trả lời được.

Làm thế nào để hạn chế được những sai sót thưa ông?

Cái này thì có rất nhiều. Luật tố tụng phải hoàn chỉnh, tăng cường trách nhiệm của người chấp hành tố tụng. Bên cạnh đó phải nêu cao trách nhiệm của những người điều tra, VKS, công tố, tòa án. Điều quan trọng nhất theo tôi là tất cả người dân phải nêu cao ý thức đấu tranh phòng ngừa tội phạm.

Vụ án này nhiều người chứng kiến ngay từ đầu nhưng lại không tố giác tội phạm, dẫn đến sai lệch vụ án.

Ông Nguyễn Thanh Chấn về với quê nhà sau 10 năm ngồi tù. Ảnh IT

Cá nhân ông có tin rằng ông Nguyễn Thanh Chấn là người vô tội?

Anh Lý Nguyễn Chung đã tự thú và là người phạm tội thực sự. Nghĩa là anh Nguyễn Thanh Chấn là người vô tội.

Nếu không chứng minh được anh Lý Nguyễn Chung là người có tội thì sao?

Trong quá trình điều tra người ta sẽ xem xét ở hai góc độ của cả anh Chung và anh Chấn. Thứ hai nữa là phải căn cứ vào dư luận xã hội. Khi điều tra vụ án sẽ phải xem xét toàn bộ vụ án, chứ không đơn giản chỉ điều tra mỗi anh Chung hay anh Chấn.

Việc điều tra mất rất nhiều thời gian trong khi người bị oan sai đã phải ngồi tù 10 năm rồi. Ông nghĩ sao về việc này?

Anh Nguyễn Thanh Chấn hiện đã được trả tự do rồi. Rõ ràng thời điểm hiện nay phải điều tra lại. Cả cơ quan tố tụng, tòa án tối cao trong thời hạn nhất định phải tiến hành điều tra để đảm bảo khách quan, giải quyết cho đúng pháp luật.

Có thông tin cho rằng, tình tiết anh Lý Nguyễn Chung ra đầu thú không phải tình tiết mới của vụ án. Ông nghĩ sao về điều này?

Không có tin nào cho rằng trong quá trình xét xử sơ thẩm, phúc thẩm Lý Nguyễn Chung phạm tội cả. Thông tin như vậy không chính xác. Bây giờ chưa thể nói được điều gì, phải chờ cơ quan tố tụng ra quyết định.

Vậy theo ông hệ quả pháp lý trách nhiệm khác nhau như thế nào đối với tái thẩm và giám đốc thẩm?

Hệ quả giống nhau. Nếu phải hủy, bị đình chỉ thì phải đình chỉ. Oan là sai, sai thì phải sửa. Trách nhiệm về pháp lý của hai đơn vị đều như nhau. 

Xin cảm ơn ông!