Việt Nam xuất hiện 'amip ăn não người'

Bệnh nhân bán đậu phộng xấu số

Vốn làm nghề bán đậu phộng dạo suốt hai năm nay tại TP.HCM, vào giữa tháng Bảy, trong lúc trở về quê để dự đám cưới người thân, anh P.V.T. đã cùng bạn bè lặn bắt trai ở một cái bàu (một dạng ao, hồ rộng lớn) gần nhà.

Sau khi trở lại TP.HCM, ngày 30/7, anh T. bỗng lên cơn sốt, nhức đầu, tự mua thuốc uống nhưng không khỏi. Lúc 22h40 cùng ngày, bệnh nhân (BN) nhập viện tại BV Nhân dân Gia Định với biểu hiện nhức đầu, lơ mơ.

Ngay khi chọc dịch não tủy, các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân đã nhiễm một loại amip nhưng vẫn chưa thể xác định cụ thể. Ngay sau đó, các bác sĩ đã chuyển gấp bệnh nhân qua BV Bệnh Nhiệt đới điều trị.

Tại BV Bệnh Nhiệt đới, bệnh nhân sốt 39 độ C, lơ mơ, cổ cứng, thở nhanh 30 lần/phút. BS Nguyễn Hoan Phú - Phó khoa nhiễm Việt - Anh BV Bệnh Nhiệt đới cho biết, kết quả xét nghiệm soi dịch não tủy không thấy có vi trùng lao hay vi nấm gây viêm màng não nhưng lại có sự hiện diện của một loại amip.

Sau đó, bệnh nhân vẫn sốt cao, 40 - 41 độ C, suy hô hấp, xuất huyết tiêu hóa và rơi vào tình trạng hôn mê sâu. Đến 23h ngày 31/7, bệnh nhân nhiều lần bị ngưng tim đột ngột, tử vong.

Cũng theo BS Nguyễn Hoan Phú, sau khi bệnh nhân tử vong, BV Bệnh Nhiệt đới tiếp tục làm nhiều xét nghiệm và kết quả xét nghiệm sinh học phân tử PCR cho thấy nguyên nhân tử vong do “amip ăn não người” tấn công. Đây là trường hợp đầu tiên được BV Bệnh Nhiệt đới phát hiện bị nhiễm “amip ăn não người”.

Loài vi sinh vật nguy hiểm

Các bác sĩ cho biết, “amip ăn não người” là loài vi sinh vật đơn bào đáng sợ, có tên khoa học là Naegleria fowleri. Nhờ sở hữu trên 15.700 gen mã hóa protein, “amip ăn não người” có thể tồn tại trong tự nhiên ở ba hình thái.

Chúng thường săn đuổi và ăn vi khuẩn giống như các loại amip, hoặc cũng có thể chuyển sang dạng trùng roi để bơi đi tìm môi trường thuận lợi hơn; thậm chí “biến” thành dạng bào nang nếu gặp điều kiện khắc nghiệt.

Chính vì khả năng biến hình linh hoạt này mà Naegleria fowleri rất khó bị tiêu diệt và có thể tồn tại dai dẳng ở những nơi ấm và ẩm ướt.

Theo BS Nguyễn Hoan Phú, “amip ăn não người” phát triển mạnh ở những vùng nước ngọt ấm áp như: ao, hồ, sông, suối… vào mùa hè; thậm chí là hồ bơi không được vệ sinh, sát khuẩn. Chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường mũi, di chuyển theo các sợi thần kinh khứu giác thông qua sàn sọ để lên não.

Điều nguy hiểm là amip này có thể vượt qua mọi khâu lọc khử trùng, nhiễm vào hệ thống nước sinh hoạt của các gia đình. Nhưng may mắn, amip này không gây bệnh thông qua uống nước, trừ khi súc miệng mà nước nhiễm amip xộc lên mũi.

Cận cảnh loài amip ăn não người nguy hiểm

Amip ăn não người tồn tại ở ba hình thái khác nhau và tấn công người qua đường mũi

Sau khi nhiễm “amip ăn não người” từ 1-14 ngày, các triệu chứng khởi đầu của bệnh sẽ xuất hiện: nhức đầu, buồn nôn, sốt, cứng cổ, xuất hiện ảo giác, thậm chí mất khả năng kiểm soát hành vi. Các triệu chứng thứ phát có thể đi kèm như: lú lẫn, u ám, thiếu tập trung, cơn co giật.

Sau đó, bệnh diễn tiến nhanh chóng và nguy cơ tử vong rất cao, thường xảy ra từ 7-14 ngày sau khi mắc bệnh. Do các triệu chứng ban đầu này dễ nhầm với viêm não do vi khuẩn hoặc vi rút nên việc chẩn đoán rất khó khăn.

Theo Trung tâm Kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh Mỹ (CDC), bản năng của loại ký sinh trùng này không hoạt động để tấn công người và chúng chủ yếu ăn vi khuẩn. Tuy nhiên, khi nhiễm vào não, chúng nhân lên nhanh chóng và bắt đầu ăn tế bào não để tồn tại. Nếu bị nhiễm, nạn nhân chắc chắn sẽ bị viêm màng não.

Theo Phụ Nữ TP.HCM