Việt Nam và Liên minh kinh tế Á-Âu chính thức ký FTA

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Nga Medvedev tại Lễ ký. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đây là thoả thuận đầu tiên giữa một nước ngoài với EEU – nhóm các quốc gia thành viên gồm Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan, ông Andrei Slepnev, quan chức thương mại hàng đầu của Uỷ ban Kinh tế Á – Âu (EEC) cho biết.

Thoả thuận này sẽ tạo điều kiện cho EEU tiếp cận với thị trường 90 triệu dân của Việt Nam, cũng như cơ hội thâm nhập vào thị trường các quốc gia Hiệp hội Đông Nam Á (ASEAN) nói riêng và toàn thể châu Á nói chung, ông Slepnev bình luận.

Thoả thuận sẽ có hiệu lực 60 ngày sau khi được phê chuẩn trong tất cả các nước thành viên EEU và Việt Nam. Ông Slepnev cũng hy vọng tất cả các nước phê chuẩn các thoả thuận tiếp theo vào mùa thu năm nay.

Viktor Khristenko, Chủ tịch điều hành EEC, gọi thỏa thuận này là "một bước tiến lịch sử".

"Thỏa thuận này bao gồm không chỉ các chế độ ưu đãi mà còn có những vấn đề về quản lý quyền sở hữu trí tuệ và một số lĩnh vực khác", ông nói sau khi Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng ký kết thoả thuận FTA với 5 quốc gia thành viên EEU.

Bằng việc ký kết FTA, thương mại giữa các quốc gia thành viên EEU và Việt Nam dự kiến ​​sẽ tăng lên 10 tỷ USD vào năm 2020. Mức hiện tại là 4 tỷ USD, ông Khristenko cho biết.

EEU dự kiến sẽ tiếp tục ký kết FTA với các nước khác, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev nói sau buổi lễ. “Khoảng 40 quốc gia đã được chọn để tiến tới hội đàm về FTA với EEU”, ông khẳng định, tuy nhiên không cho biết them chi tiết.

Khối EEU chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2015, được thiết lập nhằm đảm bảo sự tự do thương mại, hàng hoá, dịch vụ, vốn và lao động trong liên minh.

Chi tiết về thoả thuận FTA giữa Việt Nam - EEU

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vàChủ tịch Ban thường trực Liên minh Kinh tế Á-Âu Viktor Khristenko. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Được chính thức khởi động tại Hà Nội, Việt Nam, vào ngày 28/3/2013, sau khoảng 2 năm đàm phán và sau khi hoàn tất các thủ tục phê duyệt nội bộ, các bên đã ký kết Hiệp định với phạm vi toàn diện, mức độ cam kết cao và đảm bảo cân bằng lợi ích, có tính đến điều kiện cụ thể của từng Bên.

Hiệp định bao gồm các Chương chính về Thương mại hàng hóa, Quy tắc xuất xứ, Phòng vệ thương mại, Thương mại dịch vụ, Đầu tư, Sở hữu trí tuệ, Các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS), Quy tắc xuất xứ, Thuận lợi hóa hải quan, Phòng vệ thương mại, Hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT), Công nghệ điện tử trong thương mại, Cạnh tranh, Pháp lý và thể chế.

Về hàng hóa, Liên minh Kinh tế Á-Âu (Liên minh) đã dành cho Việt Nam ưu đãi, tạo thêm nhiều cơ hội xuất khẩu quan trọng đối với các nhóm hàng Việt Nam có lợi ích cơ bản như nông sản và hàng công nghiệp như dệt may, da giày, đồ gỗ và một số sản phẩm chế biến. 

Một nội dung quan trọng của Hiệp định này là phía Liên minh sẽ áp dụng mức thuế suất 0% cho tất cả các mặt hàng thủy sản của Việt Nam ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Cùng với việc xóa bỏ thuế quan, hai bên sẽ triển khai tích cực Chương về SPS, trong đó có các nội dung về công nhận tương đương đối với các biện pháp hoặc hệ thống quản lý trong lĩnh vực liên quan, công nhận lẫn nhau về các khái niệm về thích ứng với điều kiện khu vực, sử dụng kết quả kiểm toán, thông tin của các tổ chức quốc tế lớn; thúc đẩy hợp tác, triển khai các sáng kiến thuận lợi hóa thương mại và hỗ trợ kỹ thuật và thiết lập cơ chế tham vấn hiệu quả giữa hai Bên.

Phía Việt Nam đồng ý mở cửa thị trường có lộ trình cho Liên minh đối với một số sản phẩm chăn nuôi, một số mặt hàng công nghiệp gồm máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải... Các mặt hàng này nhìn chung đều không cạnh tranh với hàng hóa Việt Nam mà ngược lại góp phần làm đa dạng hóa thêm thị trường tiêu dùng trong nước. Riêng đối với các mặt hàng nông sản, tuy là các mặt hàng được phía Liên minh coi thuộc diện ưu tiên và đã được Việt Nam đồng ý mở cửa ngay, chẳng hạn như sữa và các sản phẩm sữa, một số sản phẩm ngũ cốc..., nhưng trong bối cảnh hiện nay, do sản xuất nông nghiệp của phía bạn chủ yếu phục vụ nhu cầu nội địa và chưa tập trung cho xuất khẩu nên dự báo trong 5 năm đầu thực thi Hiệp định, ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ không bị tác động rõ rệt bởi việc nhập khẩu mặt hàng nông sản từ Liên minh.

Về tổng thể, hai bên dự kiến sẽ dành cho nhau mức mở cửa thị trường hàng hóa chiếm khoảng 90% số dòng thuế, tương đương vào khoảng trên 90% kim ngạch thương mại song phương.

Phát biểu tại Lễ ký, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, là một thành viên năng động của ASEAN, Việt Nam sẽ nỗ lực để Liên minh Kinh tế Á-Âu mở rộng quan hệ với Cộng đồng ASEAN - một thị trường thống nhất phát triển năng động có trên 600 triệu dân với GDP đạt khoảng 2.500 tỷ USD. Đồng thời, Thủ tướng cho biết, Việt Nam cũng đang đẩy nhanh kết thúc đàm phán nhiều FTA với các đối tác lớn, như vậy, khi đầu tư, kinh doanh với Việt Nam, doanh nghiệp của các nước thành viên Liên minh sẽ có cơ hội thuận lợi trong tiếp cận thị trường của nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới (như Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU, Trung Quốc, Canada, Australia, New Zealand, Hàn Quốc…).

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng mong muốn các bên cùng nhau nhanh chóng hoàn tất các thủ tục phê duyệt nội bộ để Hiệp định sớm có hiệu lực và triển khai thành công, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp và nhân dân các nước liên quan. Thủ tướng cũng đề nghị các nước chân thành thảo luận những vấn đề mới nảy sinh trong tiến trình thực hiện Hiệp định với tinh thần hữu nghị, cùng thắng, cùng phát triển.

Thủ tướng Nga Medvedev thì khẳng định, Hiệp định là thỏa thuận quan trọng mà các nước thành viên Liên minh và cũng như Việt Nam mong muốn. Với cơ cấu kinh tế, hàng hóa bổ sung cho nhau giữa Việt Nam và các nước thành viên Liên minh, Hiệp định sẽ góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, tăng trường trao đổi thương mại, dịch vụ, đầu tư song phương và mở rộng quan hệ hợp tác trong khu vực.