Vì sao hoạt động cứu trợ tại Philippines lại chậm trễ?

Người dân Philippines đi sơ tán sau siêu bão Haiyan

Chính phủ Philippines ước tính gần 11,3 triệu người dân nước này đang phải sống trong cảnh thiếu thốn nghiêm trọng các nhu yếu phẩm cần thiết. Theo Bob Kitchen – giám đốc Cơ quan Phản ứng và Sẵn sàng cứu nạn thuộc Ủy ban Cứu trợ quốc tế (IRC), ít nhất 28 triệu người Philippines sinh sống trên phạm vi siêu bão Haiyan quét qua.

Khoảng 670.000 người đã phải đi sơ tán, 41.000 ngôi nhà bị tàn phá trong đó gần 1/2 bị phá hủy hoàn toàn. Ngoài ra, con số thương vong vẫn liên tục được cập nhật và có chiều hướng ngày càng gia tăng.

Ông Kitchen cho biết việc cứu trợ sau một thảm họa thiên nhiên như siêu bão Haiyan là đặc biệt khó khăn tại Philippines – nơi hạ tầng cơ sở vô cùng yếu kém. Đây chính là thách thức lớn nhất tại Philippines hiện nay, khiến hiệu quả của công tác cứu trợ giảm đi 1/10.

Ông Kitchen nhấn mạnh những hình ảnh được báo giới truyền tải tới bạn đọc chỉ là những nơi các nhóm cứu trợ đã tiếp cận được. Trong  khi tình hình tại nhiều khu vực khác còn bi thương hơn rất nhiều.

Nhiều tổ chức bao gồm IRC đã có nhiều kinh nghiệm trong việc triển  khai công tác phản ứng cứu nạn sau những thảm họa trong quá khứ như trận động đất tại Haiti, ngập lụt tại Pakistan năm 2010 và sóng thần Ấn Độ Dương năm 2004.

Mối quan tâm hàng đầu hiện nay trong công tác khắc phục sau thảm họa chính là việc tái thiết phần cơ sở hạ tầng đã bị phá hủy sau siêu bão Haiyan, cũng như khôi phục các dịch vụ cung cấp nước sạch và vệ sinh công cộng. Trong đó, nguy cơ bùng phát dịch tả luôn thường trực cùng nhiều loại bệnh khác như thương hàn – nguyên nhân cướp đi sinh mạng của phần lớn cư dân sau bão.

Do đó, nhiệm vụ khẩn thiết hiện nay là dọn dẹp đống đổ nát cũng như thống kê số lượng dịch vụ cộng đồng còn đang hoạt động. Tiếp đó, IRC sẽ huy động cộng đồng địa phương chi tiền cho công tác dọn dẹp đường xá và khởi động nền kinh tế vi mô. Khi đã có tiền trong tay, người dân có thể bắt đầu xây dựng lại cuộc sống mới và dần tái thiết nền kinh tế.

Ưu tiên thứ hai là đánh giá và củng cố các hệ thống chăm sóc y tế. Trước đó, chính phủ Philippines đã công bố siêu bão Haiyan là thảm họa quốc gia, cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người. Hiện nay, tính mạng của nhiều người dân may mắn sống sót song bị bệnh lại đang dựa vào hệ thông cơ sở ý tế đã bị siêu bão Haiyan tàn phá.

Trong đó, việc đảm bảo và cung cấp trang thiết bị y tế điều trị cho những bệnh nhân mắc bệnh mãn tính như tiểu đường vô cùng cấp bách. Theo ông Kitchen, nhiều bệnh viện địa phương báo cáo họ đang phải hoạt động trong tình trạng mất điện và nơm nớp nỗi lo bị điện giật chết khi không may nguồn điện bất ngờ được kết nối.

Tuy nhiên, các cơ quan cứu trợ có thể tiếp cận nguồn dược phẩm tại nhiều khu chợ ngoài thủ đô Manila song nguồn cung các thiết bị y tế và dụng cụ tái thiết cơ sở hạ tầng sẽ nhanh chóng bị cạn kiệt.

Ông Kitchen nhấn mạnh không một quốc gia nào có thể chuẩn bị kỹ lưỡng phản ứng trước một thảm họa lớn như siêu bão Haiyan. Do đó, các cơ quan cứu trợ sẽ kêu gọi sự hỗ trợ từ lực lượng tàu chở hàng và máy bay vận tải quốc tế để cung ứng dược phẩm và nguồn nhân lực. Ngoài ra, công tác cứu trợ sẽ cần sự quyên góp ủng hộ từ tất cả mọi người cũng như hỗ trợ vận chuyển hàng hóa từ lực lượng quân đội được các chính phủ cử đến.

Điểm đáng nói, khi mất nhà cửa và người thân, người dân thường có tư tưởng tuyệt vọng. Tại những khu vực thực phẩm đã cạn kiệt, mất điện và viễn thông ngừng hoạt động, nạn hôi của, bạo lực và cướp bóc ngày càng gia tăng.

Theo đó, IRC sẽ tiến hành đánh giá hoàn cảnh và xác định những khu vực nguy cơ bùng nổ tình trạng mất an ninh cho chính phủ Philippines đồng thời phối hợp với các đối tác để đảm bảo an tòan cho các hoạt động cứu trợ. Hiện nay, phụ nữ và trẻ em là những đối tượng ưu tiên cứu trợ hàng đầu song tại nhiều trung tâm, tình trạng bạo lực cướp hàng cứu trợ đang diễn ra hết sức nghiêm trọng.

Ông Kitchen nhận định giống như mọi thảm họa trước đây, siêu bão Haiyan chỉ diễn ra trong vài giờ nhưng công tác cứu trợ, khắc phục hậu quả sau cơn bão sẽ diễn ra trong nhiều năm và đây sẽ là một dự án lâu dài.