Trung Quốc lần đầu tiên tập trận hải quân với Mỹ

Cuộc tập trận hải quân RIMPAC hồi năm 2012

Cuộc tập trận chung giữa hai nước sẽ diễn ra vào năm sau. Thỏa thuận này đến đúng lúc căng thẳng đang gia tăng trong mối quan hệ giữa Trung Quốc và đồng minh của Mỹ là Nhật Bản do những tranh chấp trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông, cùng với đó là sự lo ngại của Mỹ về sự tăng cường xây dựng lực lượng quân sự và những khả năng điều khiển mạng Internet của Trung Quốc.

Cuộc tập trận hải quân trên vùng biển Thái Bình Dương, được biết đến như là RIMPAC, sẽ là cuộc tập trận lớn nhất trên thế giới với hơn 22 quốc gia tham gia và hơn 40 đội tàu chiến mặt nước và tàu ngầm tham gia. Lần gần đây nhất RIMPAC diễn ra ở Hawaii vào năm 2012.

Không phải toàn bộ các quốc gia thành viên tập trận đều là đồng minh của Mỹ. Năm ngoái, Nga và Ấn Độ cũng đã tham gia trong cuộc tập trận này. Tuy nhiên, Trung Quốc chưa bao giờ góp mặt trong sự kiện này, mặc dù vào năm 1998, nước này đã gửi quan sát viên tới RIMPAC, Lầu Năm Góc cho biết.

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Ashton Carter bày tỏ sự đồng ý để Trung Quốc cùng tham gia vào RIMPAC trong một buổi họp báo nhỏ được tổ chức hôm thứ Tư ở Jakarta - Indonesia. Carter nói ông “cảm thấy vui mừng rằng phía Trung Quốc đã chấp nhận” lời mời từ phía Mỹ.

Năm ngoái, Bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta đã gửi thư mời tham gia RIMPAC tới Trung Quốc. Thời điểm đó, ông Panetta đã yêu cầu Trung Quốc gửi một chiếc tàu tới tham gia tập trận. Bắc Kinh sau đó đã trả lời sẽ xem xét đề nghị trong điều kiện có thể.

“Chúng tôi tìm kiếm một mối quan hệ quân sự ngày càng phát triển và mạnh mẽ với Trung Quốc, là quốc gia phù hợp và đi cùng với chính sách phát triển quan hệ kinh tế và chính trị của chúng tôi”, lời ông Carter được trích đăng trên website của Bộ Quốc phòng Mỹ.

Luật pháp Mỹ ngăn chặn việc Lầu Năm Góc có liên kết quân sự với quân đội Trung Quốc nếu điều đó có thể “ảnh hưởng đến nguy hiểm cho an ninh quốc gia do sự phô trương không thích đáng” những hoạt động bao gồm việc tổ chức các cuộc tập trận chung.

Trường hợp lần này đã không bị ảnh hưởng của luật pháp Mỹ là bởi cuộc tập trận chung này có liên quan đến việc tìm kiếm và cứu nạn trên biển. Trung Quốc đã từng tham gia với Mỹ trong một cuộc tập trận tương tự vào năm ngoái để phòng ngừa cướp biển.

Trung tá Catherine Wilkinson, phát ngôn viên của Lầu Năm Góc, cho biết sự tham gia của Trung Quốc ở RIMPAC vẫn tôn trọng luật pháp Mỹ và lưu ý rằng Hải quân Mỹ sẽ đề phòng trong cuộc tập trận nhằm tránh bị lộ các thông tin mật. “Hải quân Mỹ sẽ tổ chức lực lượng an ninh để bảo vệ các công nghệ, kỹ thuật, chiến thuật và chiến lược khỏi bị phơi bày”. 

Dean Cheng, chuyên gia phân tích của Tổ chức Di sản, một tổ chức nghiên cứu chính sách có thiên hướng bảo thủ ở Washington, đã thắc mắc liệu rằng việc các tổ chức tình báo của Trung Quốc có lợi gì khi nước này tham gia RIMPAC, bao gồm cả việc tập trận bắn đạn thật với các đồng minh của Mỹ hay không? Ông cũng lưu ý rằng nếu cuộc tập trận được thiết kế theo hướng không có lợi cho người Trung Quốc thì cũng sẽ không có lợi cho các đồng minh của Mỹ.

Bà Wilkinson đã từ chối trả lời về các cuộc tập trận mà Trung Quốc có thể tham gia, lưu ý rằng các chương trình nghị sự cho sự kiện này chưa được thiết lập.  “Cam kết quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc bao gồm một loạt các hoạt động trong khu vực có lợi ích chung như an ninh hàng hải, quân y, cứu nạn và giảm nhẹ thiên tai”, bà nói.

Charles Brown, một phát ngôn viên của Hạm đội 3 của lực lượng Hải quân Mỹ, nói rằng các cuộc hội thảo ban đầu cho RIMPAC 2014 sẽ được tổ chức vào tháng 5/2014. Ông Brown khẳng định: “Chúng tôi tự hào về khả năng thiết kế các chương trình tập trận mà mọi bên tham gia đều có thể cảm thấy được mục tiêu của mình và hài lòng với điều đó”.