Trung Quốc chuẩn bị cải cách 'lớn chưa từng có'?

Hội nghị trung ương 3  sẽ  quyết định kinh tế Trung Quốc có thể tiếp tục phát triển trong tương lai hay không. (Ảnh minh họa)

Ông Vụ trưởng Vụ nghiên cứu khoa học tài chính thuộc Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết, chương trình cải cách “Chế độ phân bổ nguồn thu từ thuế” được Trung Quốc khởi động từ năm 1994 nhằm tăng nguồn thu cho ngân sách trung ương khiến trung ương nắm giữ phần lớn nguồn thu từ thuế, đồng thời thông qua phương thức chuyển đổi và trợ cấp tài chính để phân bổ một phần ngân sách cho chính quyền địa phương.

Tuy nhiên, cải cách chế độ phân bổ nguồn thu từ thuế đã hạn chế nguồn thu ngân sách của chính quyền các địa phương, dẫn đến sự phụ thuộc vào nguồn thu từ bất động sản tăng. Theo số liệu thống kê, hiện nay thuế chuyển nhượng đất đai chiếm 25% nguồn thu ngân sách của chính quyền các địa phương.     

Theo vị chuyên gia này của Bộ Tài chính Trung Quốc, căn cứ vào mức độ quan tâm của dư luận về vấn đề ô nhiễm không khí ở các thành phố, hội nghị lần này cũng có khả năng sẽ thảo luận vấn đề thuế tài nguyên. Thuế tài nguyên cũng là một trong những nguồn thu ngân sách của các địa phương. Từ năm 2011 đến nay, cách tính thuế dầu thô và khí thiên nhiên đã chuyển từ căn cứ theo khối lượng sang căn cứ theo giá, góp phần tăng nguồn thu ngân sách cho chính quyền các địa phương. Trung Quốc có thể áp dụng chính sách cải cách, mở rộng phạm vi thu thuế tài nguyên sang các mặt hàng kim loại, than. Vì than là nguồn năng lượng chủ yếu của Trung Quốc, nhưng cũng là nguồn gây ô nhiễm nặng nhất.      

Để tăng nguồn thu cho các chính quyền địa phương, có thể Trung Quốc sẽ mở rộng phạm vi thu thí điểm thuế bất động sản, nhưng trọng tâm thu thuế là các khu nhà ở cao cấp. Hiện nay, Thượng Hải và Trùng Khánh đang thí điểm loại thuế này nhưng cũng đang gây ra những sự phản ứng mạnh mẽ của người dân. Ngoài ra, chính quyền các địa phương và doanh nghiệp khai thác lo ngại thuế bất động sản có thể ảnh hưởng đến việc tiêu thụ đất, nhà ở trong bối cảnh những “đô thị ma” (khu đô thị xây dựng xong những không có người ở) xuất hiện ngày càng nhiều.    

Tuy kế hoạch là vậy nhưng giới chuyên gia tài chính nước này cũng nhận định răng trong một thời gian ngắn Chính phủ khó có thể đưa ra những động thái cải cách lớn. Các nhà lãnh đạo Đảng có thể sẽ tuyên bố phương châm, chính sách một cách rộng rãi trước sau đó mới đưa ra chính sách cụ thể.

Có thể Trung Quốc sẽ mở rộng phạm vi thu thí điểm thuế bất động sản, nhưng trọng tâm thu thuế là các khu nhà ở cao cấp.

Mới đây, nhật báo Kinh tế Hong Kong dẫn ý kiến đánh giá của giới phân tích cho rằng Hội nghị trung ương 3 có liên quan đến việc kinh tế Trung Quốc có thể tiếp tục phát triển trong tương lai hay không. Phạm vi của công cuộc cải cách lần này chưa từng có trong lịch sử, bao gồm rất nhiều lĩnh vực như cải cách tự do hóa tài chính, chế độ hộ tịch hộ khẩu, chế độ phân phối nguồn thu, chế độ phê duyệt thủ tục hành chính, thuế, cải cách doanh nghiệp nhà nước. Ngoài ra cải cách lĩnh vực bất động sản bao gồm cải cách chế độ đất đai, thuế bất động sản, chế độ thu thuế của các địa phương. Các hạng mục cải cách này cần phối hợp với nhau thì công cuộc cải cách mới có thể thành công. Đây chính là nguyên nhân chủ yếu khiến đến thời điểm này trung ương vẫn “án binh bất động” đối với thị trường bất động sản.    

Đối với thị trường bất động sản, cải cách chế độ đất đai quan trọng hàng đầu. Hiện nay, Chính phủ Trung Quốc điều hành phương thức giao dịch, trưng thu, quản lý đất đai là nguyên nhân gây ra tình trạng điều tiết thị trường bất động sản trong 10 năm nay không đạt được hiệu quả, giá nhà ở ngày càng leo thang. Theo dự đoán, trong thời gian tới chính phủ sẽ xóa bỏ chế độ dự trữ đất đai của chính quyền các cấp; đất đai thuộc sở hữu nhà nước, tập thể sẽ là nguồn giao dịch trực tiếp chính của thị trường. Cải cách chế độ đất đai là biện pháp giải quyết tận gốc việc điều tiết thị trường bất động sản, kiềm chế giá nhà ở tăng cao.    

Bên cạnh đó, nguồn thu từ thuế sẽ phát huy vai trò quan trọng trong việc điều tiết thị trường bất động sản, đồng thời cũng là một trong những nội dung quan trọng trong công cuộc cải cách biện pháp điều tiết thị trường bất động sản. Vì vậy, việc thu thuế bất động sản sau khi kết thúc Hội nghị trung ương 3 là một động thái tất yếu, tuy nhiên thời gian bắt đầu thực hiện vẫn chưa rõ ràng.    

Tuy vậy, dư luận cho rằng tác dụng của việc thu thuế bất động sản đối với thị trường ở mức có hạn, nếu thuế quá cao sẽ gây ra sự phản ứng gay gắt của người dân. Ngoài ra, Hội nghị trung ương 3 sẽ đưa ra hệ thống chế độ nhà ở cơ bản mới, tức là căn cứ theo quan điểm “thị trường quản lý và chính phủ quản lý”. Trong đó, thị trường nhà ở thương mại sẽ được điều chỉnh theo thị trường, là thị trường của người thu nhập trung, cao cấp. Vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp sẽ do Chính phủ Trung Quốc trợ giúp, quản lý.