Trung Quốc ‘cảnh cáo’ Mỹ đừng nhúng tay vào Điếu Ngư/Senkaku

Tàu tuần duyên Nhật và tàu Hải giám Trung Quốc đã nhiều lần đụng độ nhau quanh khu vực Senkaku

Theo các nhà phân tích, tuyên bố của ông đại sứ Cui Tiankai đưa ra hôm 30/4 vừa qua chính là một lời nhắc nhở đối với cả Tokyo và Washington rằng mặc dù Trung – Nhật hiện đang cố gắng kiềm chế và hạn chế đụng độ tại khu vực quần đảo Senkaku/Điếu Ngư nhưng một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng có thể bị châm ngòi bất cứ lúc nào.

Trong cuộc họp báo nhanh tại Lầu Năm Góc hôm 29/4 nhân chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cho biết 2 bên sẽ thảo luận về vấn đề căng thẳng liên quan đến quần đảo Senkaku trong vùng biển Hoa Đông.

"Trong cuộc thảo luận của chúng tôi ngày hôm nay, tôi sẽ nhắc lại nguyên tắc bất di bất dịch rằng chính sách của Mỹ đối với quần đảo Senkaku là không thay đổi", ông Hagel nói và chỉ dùng tên Senkaku (do Nhật đặt) chứ không nhắc đến cái tên Điếu Ngư (do Trung Quốc đặt) với hàm ý ủng hộ chủ quyền của Nhật đối với quần đảo này, “Hợp chủng quốc Hoa Kỳ không tham dự vào chủ quyền tuyệt đối đối với quần đảo này nhưng chúng tôi công nhận nó (Senkaku) đang nằm dưới sự quản lý của chính phủ Nhật và đương nhiên nó thuộc phạm vi bảo vệ của Hiệp ước an ninh chung đã ký giữa 2 nước”.

Theo Hiệp ước này, Mỹ sẽ can dự và tấn công trả đũa bất kỳ bên nào tấn công vào lãnh thổ do Nhật đang quản lý và sở hữu – một lời cảnh báo rất mạnh mẽ đối với tham vọng của Trung Quốc đối với quần đảo này cũng như khu vực biển Hoa Đông.

"Mỹ phản đối bất kỳ hành động đơn phương hoặc cưỡng bức nào để chiếm đoạt quyền kiểm soát của chính phủ Nhật giống như thông điệp của tướng Martin Dempsey – Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ ở Thái Bình Dương – đã đưa ra trong chuyến thăm Bắc Kinh hồi tuần trước", ông Hagel nói tiếp.

Tàu chiến Mỹ - Nhật diễn tập theo kịch bản bảo vệ và tái chiếm Senkaku bằng vũ lực.

Ông Cui, người vừa nhậm chức đại sứ Trung Quốc tại Washington đã trả lời phỏng vấn một hãng truyền thông Trung Quốc có trụ sở ở Washington rằng "chính Nhật Bản là kẻ đã “bóp cò” cho sự căng thẳng gia tăng ở Điếu Ngư và cũng chính Nhật Bản đã có những hành động đơn phương và cưỡng bức".

Ông đại sứ Cui cũng khẳng định những gì ông Hagel nói với các phóng viên về cuộc hội đàm của ông Dempsey ở Bắc Kinh là không đúng sự thật.

"Phía Trung Quốc luôn khẳng định quan điểm rõ ràng của mình về quần đảo này và Mỹ nên thẩm vấn lại những người tham dự cuộc hội đàm để biết tình hình thực tế”, ông Cui nói.

Zhang Tuosheng, một nhà nghiên cứu của Quỹ nghiên cứu chiến lược và quốc tế Trung Quốc cho rằng việc Trung Quốc thường xuyên tổ chức “tuần tra” quanh Senkaku/Điếu Ngư kể từ khi quần đảo này được quốc hữu hóa đã phá vỡ thế kiểm soát của Nhật Bản tại khu vực này. Tuy nhiên, các nhà hoạt động cựu hữu của Nhật vẫn tiếp tục không khoan nhượng và liên tục có những chuyến đi ra đảo khiến Trung Quốc “nổi đóa” và rất có thể sẽ khiến tình hình ở đó trở nên trầm trọng hơn. Đây là điều mà cả Mỹ và Nhật đều không muốn.

“Trung Quốc chưa bao giờ công nhận chủ quyền hay quyền kiểm soát của Nhật đối với Điếu Ngư và Trung Quốc vẫn luôn luôn khẳng định điều này với Mỹ”, đại sứ Cui nói đồng thời lên tiếng khuyến cáo Washington không nên hy sinh những lợi ích lâu dài chỉ vì những nhu cầu ngắn hạn trong vấn đề trên biển Hoa Đông.

Jia Xiudong, chuyên gia nghiên cứu cao cấp của Viện nghiên cứu quốc tế Trung Quốc bình luận rằng tuyên bố của ông đại sứ là “rất thẳng thắn và dễ hiểu đối với Washington” đồng thời tiếp tục có những bình luận đầy chất “răn đe”: “Chiến lược xoay trục về châu Á của Washington đang gắn liền với những vấn đề khá nhạy cảm như Điếu Ngư hay Đài Loan. Xu hướng của mối quan hệ Trung – Mỹ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc Mỹ có muốn giữ nó ở trạng thái vui vẻ hay muốn mua rắc rối bằng việc kiềm chế Trung Quốc”

Ông đại sứ Cui còn lên tiếng bình luận về chuyến thăm đền Yasukuni, thờ các binh sỹ tử trận trong Chiến tranh thế giới II (bao gồm cả 14 tội phạm chiến tranh mức độ A) của 168 nghị sỹ Nhật hôm 23/4 vừa qua. Cũng trong ngày hôm đó, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã phát biểu, đặt vấn đề về sự cáo buộc “hiếu chiến” đối với Nhật trong chiến tranh. Ông Abe đề nghị loại bỏ từ này khỏi các văn bản nói về chiến tranh bởi nó có thể bị diễn dịch và hiểu theo nhiều hướng khác nhau.

“Hiếu chiến là hiếu chiến. Nó không phải là một khái niệm vô nghĩa mà nó là những tội ác chống lại loài người được mô tả trong Hiến chương của Liên Hợp Quốc”, ông Cui nói.