Trùm dầu mỏ Khodorkovsky – ‘Con số không tròn trĩnh’ trước Putin

Mikhail Khodorkovsky sinh năm 1963, bị bắt giam từ năm 2003 vì tội trốn thuế, gian lận và rửa tiền. Sau 10 năm ngồi trong tù, ông này đã nhận được lệnh ân xá của Tổng thống Nga Putin. Khodorkovsky từng tuyên bố sẽ không xin Putin ân xá, vì như thế sẽ đồng nghĩa với việc nhận tội. Tuy nhiên, trong buổi họp báo tuyên bố ân xá cho trùm dầu mỏ này hôm 19/12, Tổng thống Putin cho biết, Khodorkovsky đã viết đơn xin được ông ân xá.

Nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới năm 2013,Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Mikhail Khodorkovsky xuất thân từ một gia đình bình dân, bố mẹ đều làm kỹ sư. Từ khi còn là sinh viên tại Học viện Hóa học Mendeleyve, ông đã cùng bạn học mở công ty mua bán máy tính. Sau đó, có chút vốn, Khodorkovsky đã mở ngân hàng Menatep vào năm 1987. Menatep được cho là bước đi đầy thành công khi giúp ông kiếm được rất nhiều tiền, để làm bàn đạp cho việc mua lại cổ phần của nhiều công ty nhà nước đang thực hiện cổ phần hóa với giá rẻ. Trong số những ‘tài sản’ giá rẻ mà người sau này trở thành trùm dầu mỏ Nga đã mua được là công ty dầu lửa Yukos, công ty lớn nhất nước Nga với giá chỉ có vài trăm triệu USD.

Khi đã nắm trong tay Yukos, Khodorkovsky nhanh chóng biến công ty này thành một cỗ máy hoạt động và kiếm tiền khổng lồ, và cái biệt danh ‘trùm dầu mỏ’ Nga dành cho ông bắt đầu từ thời điểm đó.

Khi đã có một số tiền lớn trong tay, có lẽ Khodorkovsky muốn có thêm quyền lực chính trị.

Khodorkovsky được cho là đã có những mối quan hệ chính trị mờ ám và tác động đến những quyết định của cựu Tổng thống Boris Yeltsin để thu lợi cho mình. Ông này còn trực tiếp tham gia vào chính quyền với vai trò là Thứ trưởng dầu mỏ và khí đốt Nga từ năm 1993.

Ban đầu ông này ủng hộ tài chính cho hầu hết các chính đảng ở Nga và cho biết không gắn bó với bất kì đảng phái nào. Nhưng từ khi Tổng thống Nga Vladimir lên nắm quyền, Khodorkovsky lại công khai ủng hộ các chính trị gia đối lập.

Khodorkovsky tài trợ cho các đảng đối lập, chất vấn về chính sách dầu khí và đưa ra những cáo buộc tham nhũng nhằm vào chính quyền của Tổng thống Putin.

'Con số không tròn trĩnh' trước Putin

Năm 2003, tỷ phú Platon Lebedev, một trong những cổ đông lớn nhất của công ty Yukos đã bị bắt vì tội gian lận. Động thái này được cho là ‘đòn cảnh báo’ đối với ông trùm dầu mỏ. Bốn tháng sau, các nhà chức trách Nga đã thu thập được bằng chứng và bắt Khodorkovsky vì tội trốn thuế, gian lận.

Mikhail Khodorkovsky (giữa) và người thân tại Berlin, Đức hôm 22/12/2013.

Với tội danh này, ông Khodorkovsky bị giam tù tới năm 2011, nhưng vào năm 2009, Khodorkovsky lại bị đưa ra xét xử và bổ sung tội danh về tham ô và rửa tiền. Ông trùm dầu mỏ Nga dự kiến được trả tự do vào tháng 8/2014, nhưng gần đây, các công tố viên Nga lại cảnh báo rằng ông có thể sẽ tiếp tục bị cầm tù nữa vì thêm tội danh rửa tiền. Nguy cơ số năm tù tiếp tục tăng nhưng ông đã nhận được lệnh ân xá và ra tù hôm 20/12.

Việc một nhân vật giàu có nhất nước Nga và đầy thế lực như Khodorkovsky nhanh chóng bị đẩy vào tù, mất tất cả tiền bạc và sự nghiệp, đã cho thấy được sức mạnh của nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới năm 2013 Tổng thống Nga Putin. Ông Putin cho thấy mình không phải là một người dễ dàng bị thao túng, ông là một người ngoan cường và độc lập, không có gì có thể chi phối được.

Vụ phóng thích Khodorkovsky lại một lần nữa cho thấy quyền lực, khả năng kiểm soát tuyệt đối của Tổng thống Putin.

Ông Putin đã bình thản và nhẹ nhàng thông báo ân xá cho Mikhail Khodorkovsky vào cuối cuộc họp báo nhằm thể hiện rằng nhân vật trùm dầu mỏ, đã từng có ảnh hưởng lớn đến chính trường nước Nga này không còn gây được nguy hiểm gì đối với ông được nữa.

Khodorkovsky, người từng được coi là kẻ thù số một của Putin, giờ ra tù với sức ảnh hưởng chính trị chỉ còn bằng không, và việc ông này còn ở trong tù hay ra ngoài không còn khiến Putin phải bận tâm. Ông ân xá cho Khodorkovsky vì lý do nhân đạo.

Phát biểu với giới truyền thông Đức hôm 22/12 (2 ngày sau khi được trả tự do), Khodorkovsky cho rằng mình không phù hợp với việc tranh giành quyền lực. Ông khẳng định sẽ không tham gia bất kì hoạt động chính trị nào nữa, từ bỏ công việc kinh doanh và không có ý định trả đũa ông Putin. Tuy nhiên, ông này cho biết sẽ gây áp lực đối với Tổng thống Putin để nước Nga không còn tù nhân chính trị nào nữa.