Tránh để con cháu trả nợ, cần giám sát việc dùng vốn ODA

ĐBQH Lê Thị Nga đưa ra 4 lý do cần phải giám sát việc sử dụng nguồn vốn ODA

Thống nhất với 5 tiêu chí đưa ra về hoạt động giám sát của Quốc hội với vốn ODA, tuy nhiên theo ĐBQH Lê Thị Nga (Đoàn Thái Nguyên), từ tiêu chí đến khi lựa chọn chủ đề giám sát, như chuyên đề thứ hai, còn chung chung, phạm vi quá rộng.

ĐB Nga nhận định trong tình hình nợ công tăng nhanh, việc đảm bảo sử dụng vốn ODA một cách chính xác và hiệu quả là hết sức cần thiết. Trong những năm qua ODA đã có đóng góp rất tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng kết cấu hạ tầng, xóa đói giảm nghèo nhưng thời gian vừa qua cũng xuất hiện những bất cập. Qua hơn 20 năm sử dụng ODA nhưng cho đến nay hành lang pháp lý cơ bản vẫn ở tầm nghị định. Trong lúc đó các tác động của ODA lại cực kỳ lớn. “Chúng tôi cho rằng phải giám sát để đảm bảo được việc quyết định dùng ODA đúng và sử dụng có hiệu quả, tránh việc chúng ta để lại cho con cháu trả nợ lâu dài”.

Lý do thứ hai, theo ĐB Nga, trong nhiều khóa gần đây chưa có một lần nào Quốc hội giám sát tối cao về vấn đề này. “Giám sát tối cao về quản lí, sử dụng, quyết định sử dụng ODA là thể hiện Quốc hội cùng gánh trách nhiệm với Chính phủ trước nhân dân về việc sử dụng đồng vốn này”.

Thứ ba, theo ĐB Nga đó là quy trình quyết định quản lí sử dụng ODA còn bất cập, nhất là trong việc đảm bảo tính công khai, tính minh bạch, đảm bảo sự giám sát của người dân, của báo chí và công luận.

Lí do thứ tư ĐB Nga đưa ra xuất phát từ những vụ tiêu cực liên quan đến các vụ án trước đây như vụ ở PMU, vụ Huỳnh Ngọc Sĩ, vụ nhà thầu Nhật Bản JTC về đường sắt gần đây và một vài vụ khác. Mỗi vụ việc đều kết thúc bằng một vụ án hình sự, có người bị vào tù, có người bị kỉ luật nhưng những bất cập trong quy trình quản lí sử dụng ODA, mặc dù có những cải tiến nhưng cho đến nay vẫn còn. Đó chính là những lí do dẫn đến các vụ tiêu cực.

Trước vụ nghi án nhận hối lộ 16 nghìn tỷ đồng từ nhà thầu JTC, nữ ĐBQH Đoàn Thái Nguyên rất hoan nghênh Bộ trưởng Bộ GTVT và các cơ quan chức năng đã rất nhanh, rất tích cực nghiêm túc xử lí vụ việc. “Tôi nhớ vụ Huỳnh Ngọc Sĩ chúng ta xử lí rất lâu nhưng khóa này vụ JTC thì chúng ta xử lí rất nhanh. Đây là việc cử tri rất hoan nghênh. Nhưng bên cạnh xử lí nghiêm như vậy, chúng tôi cho rằng cần phải giám sát tổng thể để bịt nhanh những kẽ hở dẫn đến tiêu cực trong dùng ODA mà không chỉ trong lĩnh vực giao thông”.

Đồng tình với quan điểm trên, ĐBQH Nguyễn Văn Phúc (Đoàn Hà Tĩnh) cho rằng, trong bối cảnh phức tạp của tình hình Biển Đông, thời gian gần đây trong rất nhiều cuộc hội thảo, các nhà nghiên cứu đều đề nghị nghiên cứu để điều chỉnh lại các chiến lược, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn với quốc phòng, an ninh, xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ, đồng thời hội nhập, hợp tác quốc tế.

“Chuyên đề này rất nóng hổi, phù hợp với tình hình hiện nay, đặc biệt rất nhiều nghiên cứu đang triển khai làm thế nào để nền kinh tế chúng ta bớt bị lệ thuộc vào nhập siêu từ Trung Quốc, hàng hóa không bị ách tắc. Chúng ta đưa ra các phương án để xử lý những tình huống nếu như có những hình thức trả đũa về kinh tế trong mối quan hệ giữa các quốc gia” – ĐB Phúc đề nghị viết lại chuyên đề 2 theo hướng đó.

ĐBQH Chu Sơn Hà thì đề nghị quá trình giám sát cần cải tiến về mặt phương pháp, vừa giám sát tổng thể, vừa giám sát cụ thể. ĐB Hà đề nghị Quốc hội cải tiến phương pháp giám sát “dứt khoát” phải có Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì.

Ông Hà nhận định: “Thời gian vừa qua đoàn giám sát rất oách, quyết định rất hoành tráng nhưng đến khi giám sát thì có một đồng chí Phó Chủ nhiệm. Chúng tôi xin đề nghị với các đồng chí trong quá trình giám sát thực hiện đúng quyết định của UBTVQH đã ban hành về mặt thành phần và cải tiếp phương pháp giám sát để làm sao cho hiệu quả”.

Ông Hà đề nghị năm sau nên có kết hoạch khảo sát việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát của năm trước để bảo đảm các kiến nghị của chúng ta “không bắn chỉ thiên”.