"Tôi thất vọng với phần trả lời của Bộ trưởng Khoa học & Công nghệ...."

Chiều 12/6, Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Nguyễn Quân đã hoàn thành phần chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội. 

Ghi nhận của Infonet, nhiều ĐBQH “chấm điểm” chưa cao cho lần đăng đàn trả lời chất vấn đầu tiên của Bộ trưởng Nguyễn Quân. Cũng có những vị ĐBQH cảm thấy thất vọng khi câu hỏi của mình được Bộ trưởng trả lời chưa … tới dù đã bấm nút chất vấn tới lần hai…

Là vị đại biểu trực tiếp "bấm nút" chất vấn Bộ trưởng KHCN Nguyễn Quân về chuyện lãng phí trong nghiên cứu khoa học, nhưng chia sẻ bên lề hành lang Quốc hội với Infonet, đại biểu (ĐB) Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) lại tỏ ra thất vọng.

“Bộ trưởng KHCN trả lời, tôi thất vọng…” - ĐB Cương thẳng thắn.

Theo vị ĐB này, nói cho cùng KHCN là quốc sách hàng đầu nhưng đến giờ kiểm điểm lại 40 năm giải phóng đến nay chúng ta vẫn cứ nói một câu muôn thuở là “công nghệ lạc hậu, khoa học kỹ thuật của mình lạc hậu” như ý kiến của Bộ trưởng nêu trong phiên chất vấn. Đặc biệt là phần trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Quân về lãng phí trong nghiên cứu khoa học mà ông dành câu hỏi chất vấn trực tiếp.

ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận)

"Tại sao đổ cho đầu tư không tới ngưỡng, nếu như đầu tư không tới ngưỡng thì phải dừng. Ví dụ, chúng ta đầu tư cho 10 dự án nhưng nó đều  không tới ngưỡng cả thì phải dừng lại chỉ làm 3 cái để cho nó thực sự tới ngưỡng và đi đến kết quả cuối cùng. 

Nhưng cái chính là Bộ trưởng không nhận thấy trách nhiệm quản lý nhà nước về KHCN, và rằng tất cả 5 bước Bộ trưởng nêu ra không có gì mới cả, thực ra nó quy định lâu rồi mà xét cho đến cuối cùng thì Bộ KHCN phải là cơ quan cuối cùng để quyết định việc có nghiên cứu đề tài đó không? Thế nhưng, rất tiếc là ngân sách thì phân bổ cho Bộ vài chục tỷ đồng để “đổ” vào đầu tư các công trình nghiên cứu khoa học, nhưng thử hỏi có bao nhiêu đề tài trong đó là đạt yêu cầu, hay nghiên cứu xong rồi lại bỏ?"- ĐB Sỹ Cương phân tích. 

Vị ĐBQH tỉnh Ninh Thuận cũng không đồng tình khi Bộ trưởng KHCN nêu quan điểm cho rằng, đề tài nghiên cứu “đút ngăn kéo” vẫn sẽ phải tồn tại vì “phải nghiên cứu trước rồi mới tìm thị trường, vì đi trước thời đại”. 

"Một khi anh không xác định được đầu ra của sản phẩm nghiên cứu thì anh đổ tiền vào đó làm gì, nghiên cứu làm gì? Khoa học của chúng ta cứ đi sau thế giới chính là ở điểm này"- ông Cương nói.

Về kinh phí ngân sách đang dành 2% cho phát triển KHCN, Bộ trưởng kêu ít, song cũng theo ĐB Nguyễn Sỹ Cương, khoản kinh phí này không những không ít mà còn quá nhiều, tiền tiêu không hết. Ngân sách dành ra từng ấy tiền cho KHCN nhưng cuối cùng chúng ta được gì hay chỉ được mấy đề tài nghiên cứu xong rồi lại “đút ngăn kéo”, để rồi vài ba năm, chục năm chẳng bao giờ “đụng” tới. Đấy là cái gì nếu không phải là sự lãng phí?

Cũng chia sẻ với Bộ trưởng KHCN, nhưng ĐB Bùi Thị An (Hà Nội) cho rằng, Bộ trưởng đã trả lời chưa tới cùng vấn đề.

Theo bà, Bộ trường Quân trả lời tương đối sâu lĩnh vực mà mình phụ trách, nhưng có những phần đáng ra Bộ trưởng phải làm rõ, như tại sao khoa học công nghệ (KHCN) chưa đứng ở vị trí đúng tầm của nó, trách nhiệm của Bộ trưởng đến đâu...? Đây là việc rất quan trọng vì thực ra, nếu Nhà nước đầu tư chưa đủ thì Bộ trưởng phải trình bày để tiếp tục đầu tư cho đủ hay đi tìm các nguồn lực để khoa học phát triển. Không có đất nước nào muốn phát triển bền vững mà không dựa vào KHCN.

ĐB Bùi Thị An (Hà Nội)

Trong trường hợp Việt Nam, đến năm 2020 trở thành nước công nghiệp hóa, hiện đại hóa về cơ bản thì không có KHCN thì phải làm gì? Tới đây lại đặt ra phải phát triển bển vừng, kinh tế xanh nghĩa là công nghiệp xanh, nông nghiệp phải sạch, du lịch phải sinh thái, tổng hòa thì người dân mới được lợi. Đó là việc cần phải làm rõ. 

Tiếc là thời gian dành cho chất vấn của Bộ trưởng KHCN đã hết, tôi chưa kịp bấm bút để hỏi lại Bộ trưởng, thời gian qua đã đầu tư bao nhiêu cho khoa học xã hội….

Dù tỏ ra thông cảm với lần đầu tiên đăng đàn chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội của Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân, song ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) chưa hài lòng với cách giải thích của Bộ trưởng về khoa học cơ bản “đút ngăn kéo”.

ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng)

Chia sẻ với quan điểm Bộ trưởng Nguyễn Quân là hiện chúng ta còn nhiều khó khăn về chính sách, trang thiết bị nghiên cứu KHCN, mạng lưới tuyên truyền, dịch vụ để các ứng dụng KHCN đến với DN, cuộc sống… nhưng ĐB Vinh nhấn mạnh, KHCN phải luôn đi đầu. Bộ trưởng nói KHCN không có kinh phí nên không phát triển được, nhưng khi có kinh phí thì lại không tiêu hết, rồi lại nói thiếu chính sách...

Ông Vinh cho biết, sau khi Bộ trưởng Nguyễn Quân trả lời về đề tài khoa học "đút ngăn kéo" vì đi trước thời đại, ông định bấm nút hỏi Bộ trưởng cho rõ thêm: chúng ta có cần khoa học “đút ngăn kéo” hay không? Ngoài ra, chúng ta đã đút ngăn kéo rồi thì khi cần có rút ra được để cạnh tranh với các nước hay không hay vẫn “cất kỹ” trong ngăn kéo?

Phải nhìn vào thực tế nguồn lực chúng ta có tới đâu thì tập trung phát triển KHCN lĩnh vực gì để giảm thiểu khoa học “đút ngăn kéo”, chứ không thể có tiền ngân sách rồi đầu tư tràn lan rồi lại cất đấy thì quá lãng phí.

"Tôi lấy làm lạ là những máy móc có ứng dụng thiết thực tới đời sống người dân như máy bóc hành, bóc tỏi, tách ngô…. Không phải do những người làm công tác khoa học “phát minh” ra mà lại do chính những người nông dân chế tạo ra. Về điểm này chúng ta phải lưu ý, các nhà khoa học nghiên cứu gì thì nghiên cứu cần phải đi sát thực tế, mang tính ứng dụng cao chứ không phải nghiên cứu ra thứ cao siêu nhưng rồi để đấy, cất ngăn kéo từ năm nay qua năm khác mà không biết tới bao giờ mới có thể lấy ra để dùng…"- Phó trưởng đoàn ĐB thành phố Hải Phòng nhấn mạnh.