“Tôi kiện anh ra tòa vì nhìn vợ tôi đắm đuối quá", tòa xử được không?

Chiều nay (20/10), các Đại biểu Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về dự thảo Bộ luật dân sự (sửa đổi).

Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (Đoàn đại biểu QH tỉnh Lâm Đồng)

Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền cho rằng việc áp dụng tập quán, tương tự pháp luật, án lệ, lẽ công bằng là cần thiết để giải quyết những tranh chấp của người dân mà pháp luật chưa quy định. Đại biểu Thuyền chia sẻ: “Tôi từng lấy ví dụ ở lớp học, nếu "tôi kiện anh ra tòa, vì anh nhìn vợ tôi đắm đuối quá". Tôi hỏi tòa xử được không?" 

Theo đại biểu Nguyễn Bá Thuyền, nếu tòa nhận đơn kiện trong tình huống trên, phân xử có lý có tình giải thích cho người gửi đơn kiện hiểu rằng không ai cấm nhìn và nhìn không gây thiệt hại gì. Thông qua phiên tòa này giáo dục người kia khi nào “ván đã đóng thuyền” thì câu chuyện sẽ đơn giản hơn.

Ông Nguyễn Bá Thuyền cho rằng phiên tòa như thế góp phần ổn định xã hội tốt hơn. Đại biểu Thuyền đồng tình việc quy định tòa không từ chối giải quyết nhưng phải phân biệt giữa việc dân sự và  tranh chấp dân sự. Phải nghiên cứu phân biệt việc dân sự và tranh chấp dân sự, vì việc giải quyết của tòa án hiện nay cũng đã rất nhiều.

Trước đó, buổi sáng cùng ngày, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý trình bày nội dung về bảo vệ quyền dân sự (các điều 2, 5, 6 và 14), trong dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi), cụ thể là việc áp dụng tập quán, tương tự pháp luật, án lệ, lẽ công bằng để xét xử vụ, việc dân sự.

Theo đó, nhiều ý kiến tán thành việc cần quy định về bảo vệ quyền dân sự thông qua cơ quan có thẩm quyền để thể chế hóa Hiến pháp về việc bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về áp dụng tập quán, lẽ công bằng, tương tự pháp luật cho phù hợp với quy định Thẩm phán xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Nhiều ý kiến đề nghị quy định cụ thể, làm rõ khái niệm tập quán, tương tự pháp luật, án lệ, lẽ công bằng và cơ chế áp dụng để bảo đảm tính khả thi.

Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định về áp dụng tập quán, áp dụng quy định tương tự của pháp luật hiện đã có trong Bộ luật Dân sự hiện hành (Điều 3 BLDS 2005). Tham khảo kinh nghiệm thế giới cho thấy, ngay ở những nước có nền pháp lý phát triển thì hệ thống luật thành văn cũng không thể bao quát hết mọi tình huống phát sinh trong xã hội.

Vì vậy, việc quy định cho phép áp dụng tập quán, tương tự pháp luật và lẽ công bằng trong BLDS là cần thiết. Để áp dụng cơ chế này, trước hết phải tin tưởng và giao cho Thẩm phán áp dụng tập quán, tương tự pháp luật, lẽ công bằng trong xét xử. Điều này cũng phù hợp với thông lệ quốc tế và do đó quy định như dự thảo Bộ luật là phù hợp.