Thường vụ Quốc hội mổ xẻ vòng luẩn quẩn "thừa thầy thiếu thợ"

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu quan điểm trên khi TVQH cho ý kiến về dự án Luật dạy nghề do Bộ LĐTB&XH chủ trì soạn thảo.

TVQH thể hiện nhiều băn khoăn khi cho ý kiến về Luật dạy nghề

Cho rằng việc sửa đổi Luật dạy nghề sau 5 năm triển khai là điều cần thiết, song TVQH cũng còn tỏ ra băn khoăn về tính hiệu quả của dự án Ban soạn thảo trình TVQH ngày 14/4.

Vấn đề quan trọng hàng đầu được Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đặt ra là: Với việc sửa đổi đến 50% các điều của Luật hiện hành, liệu chủ trương này có giải quyết, khắc phục được những tồn tại bất cập hiện nay không?

Bà Mai cũng thể hiện băn khoăn, vì sao một số loại nghề như chăm sóc sắc đẹp, thiết kế thời trang… lại được xếp vào hàng ngũ hơn 100 nghề trọng điểm quốc gia.

Cũng thể hiện quan điểm tán thành với chủ trương sửa đổi, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá: Dự thảo đã bám sát chủ trương để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đảm bảo tính kế thừa luật hiện hành... Tuy nhiên, Phó chủ tịch Quốc hội cũng đồng tình với băn khăn của ĐB Mai về việc Luật sửa đổi có giải quyết được thực trạng dạy nghề hiện nay không. Đề nghị Luật phải nâng cao chất lượng của dạy nghề, theo bà Ngân, một trong số nhiều nguyên nhân dẫn đến bất cập hiện nay là việc phân luồng dạy nghề chưa được quan tâm.

Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, lượng sinh viên tăng lên qua từng năm, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT, THCS vào các trường TH, ĐH cũng tăng lên. Điều này chứng tỏ sự phân luồng hiện chưa thực hiện được. Sức ép này không phải do HS tạo ra mà do chính sách khi chỉ giải quyết chất lượng đào tạo mà chưa giải quyết được phân luồng đào tạo.

Công tác định hướng, tổ chức quản lý của ta đều có nhưng lại chưa làm. Thứ nữa việc cho mở quá nhiều trường ĐH, tăng chỉ tiêu tuyển sinh thì học sinh sẽ vào đó chứ không vào trường dạy nghề. Từ đó dẫn đến thực trạng "thừa thấy thiếu thợ" hiện nay.

Hiện cả nước có 72 nghìn cử nhân tốt nghiệp các trường ĐH nhưng chưa có được việc làm. Ở các nước công nghiệp, cứ 1 người học ĐH lại có 4 người học trung cấp và 10 công nhân kỹ thuật.

Bà Ngân dẫn dụ, ở Hàn Quốc, những năm 80 họ tương đương với trình độ phát triển của nước ta hiện nay. Nhưng cứ 1 người ĐH thì họ có 5 trung cấp, 25 công nhân kỹ thuật. Nghĩa là cứ 1 kỹ sư thì có 25 công nhân lành nghề. Còn ở nước ta 1 ĐH lại chưa được 1 công nhân kỹ thuật.

Đề nghị cần giải quyết đột phá về vấn đề nguồn nhân lực, theo Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân, việc phân luồng là vấn đề của cả xã hội chứ không chỉ riêng ngành nghề, lĩnh vực nào. Tuy nhiên ngay bản thân hệ thống dạy nghề cũng phải đổi mới, hấp dẫn được thanh niên học nghề.

“Vấn đề liên thông của các trường chỉ có thể coi là biện pháp chứ không phải mục tiêu. Nếu quá chú trọng điều này sẽ tác động ngược lại với phân luồng. Chúng ta cần công nhân kỹ thuật có tay nghề cao để phục vụ cho chiến lược phát triển quốc gia, chứ không phải mục tiêu học nghề để được liên thông trực tiếp lên CĐ, ĐH” – Phó chủ tịch Quốc hội khuyến cáo.

Nhiều ĐB trong TVQH cũng tỏ ra băn khoăn không biết Dự thảo Luật sẽ được trình ra Quốc hội lần đầu tới đây được phát triển theo hướng tư duy mới, hay dựa trên hành lang đang có của luật cũ. Luật sửa đổi phải phân tích, đánh giá thật rõ những hạn chế, bất cập của quy định hiện hành ra sao? Vấn đề làm cho thị trường chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế hiện nay do chính sách gì?...

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng nêu băn khoăn: Không biết việc dạy nghề và đào tạo nghề đang đào tạo ra cái gì? Đào tạo ra công nhân hay nông dân? Bởi hiện chỉ thấy đào tạo ra những sơ cấp, trung cấp và CĐ, mà không có được đội ngũ công nhân lành nghề.

“Chúng ta đang sinh chữ, trong khi đường lối của ta là đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn. Tôi chẳng thấy chữ nào đẻ ra chữ công nhân cả. Đào tạo nghề có phải thuộc lĩnh vực giáo dục không? Có phải là quốc sách hàng đầu không? Liệu Ban soạn thảo đã thể hiện nó là quốc sách hàng đầu chưa?" - Chủ tịch Quốc hội nói.

Cuối cùng, ông Nguyễn Sinh Hùng khẳng định, làm luật là để triển khai Hiến pháp. Hiến pháp được coi là đạo luật cơ bản, đạo luật gốc, nhưng Luật dạy nghề lại chưa theo Hiến pháp.