Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy: 2 quỹ hỗ trợ khoa học không chi nội dung trùng nhau

Quỹ NAFOSTED được thành lập từ năm 2003, vốn cấp năm đầu của quỹ khi thành lập là 200 tỷ đồng từ ngân sách sự nghiệp khoa học. Hàng năm, quỹ được cấp bổ sung từ nguồn ngân sách ít nhất 200 tỷ đồng. Đối tượng được nhận tài trợ toàn phần, một phần hoặc cho vay không lấy lãi, lãi suất thấp bao gồm các nghiên cứu cơ bản, các nhiệm vụ KH&CN đột xuất mới phát sinh có ý nghĩa quan trọng về khoa học và thực tiễn, các nhiệm vụ KH&CN có triển vọng nhưng nhiều rủi ro, các dự án sản xuất thử nghiệm.

Bên cạnh quỹ Phát triển KH&CN quốc gia, quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF) được thành lập từ năm 2013 với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng. Quỹ có chức năng cho vay ưu đãi, hỗ trợ lãi suất vay, bảo lãnh để vay vốn, hỗ trợ vốn cho các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp thực hiện nghiên cứu, chuyển giao, đổi mới và hoàn thiện công nghệ. 

Vừa qua, Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp đánh giá hiệu quả các quỹ tài chính ngoài ngân sách nhà nước, trong đó có hai quỹ khoa học là NATIF và NAFOSTED.

Qua giám sát, đoàn giám sát nhận thấy có một số bất cập trong cơ chế chi và có sự trùng lắp nhiệm vụ chi của hai quỹ với nhiệm vụ chi của ngân sách nên đề xuất xem xét nhập hai quỹ làm một và nhiệm vụ chi nào thuộc ngân sách thì để ngân sách chi.

Trả lời báo chí tại buổi họp báo thường kỳ tại Bộ KH&CN chiều 09/10, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy khẳng định không có chuyện hai quỹ này chi nội dung trùng nhau.

“Hiện nay nội dung chi của NAFOSTED và các Chương trình KHCN khác là không trùng nhau bởi các phân khúc là khác nhau,” Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói. “Đề tài nghiên cứu sản xuất khác với đề tài nghiên cứu cơ bản. Người ta nghĩ rằng cơ chế chi của NAFOSTED thuận lợi thì đề xuất các chương trình khác nên chi theo cơ chế của NAFOSTED. Đấy là liên quan đến cơ chế chi chứ không phải chi trùng nhau”.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy.

Để tạo ra sản phẩm KHCN cần phải qua rất nhiều khâu, từ khâu nghiên cứu cơ bản, đến nghiên cứu ứng dụng, phát triển sản phẩm mẫu, rồi thương mại hóa. Quỹ NAFOSTED thực hiện nhiệm vụ trong một “phân khúc” khác của chuỗi hoạt động nghiên cứu khoa học, đó là tập trung vào nghiên cứu cơ bản và công bố quốc tế.

Thứ trưởng Duy lấy ví dụ trong nghiên cứu cơ bản, trên thế giới có khi cùng một đề tài về vaccine nhưng người ta nghiên cứu trong hai năm liên tục và họ ra rất nhiều bài báo khác nhau, chứ không phải giải quyết trọn gói bài toán đó.

“Nghiên cứu cơ bản nó là như thế, nên chuyện có rất nhiều đề tài cùng nghiên cứu nhưng ở các khâu khác nhau”.

Đối tượng của Quỹ NAFOSTED là các nhà khoa học tại các Viện nghiên cứu, Trường Đại học. Kết quả yêu cầu đầu ra thể hiện bằng các bài công bố, nên cơ chế tài chính cho Quỹ dễ dàng hơn nhiều vì nó rất “thuần” so với cách tài trợ cho KHCN từ trước đến nay.

Trong khi đó, Quỹ NATIF ra đời theo “phân khúc” mới, xu thế mới, đó là khi có sự thúc đẩy doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Quỹ NATIF có nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp, từ tài trợ một phần cho đến cho vay hỗ trợ lãi suất ưu đãi. Tuy nhiên, do hành lang pháp lý để ngân sách nhà nước hỗ trợ cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân vẫn đang được thực hiện, nên cần tiếp tục ra những cơ chế khác, tạo thuận lợi hỗ trợ doanh nghiệp.

Trong khi đó, Quỹ NAFOSTED đã có cơ chế tài chính tương đối rõ nét, nên chỉ cần tạo ra cách làm mới, chứ còn cơ chế tài chính cho NAFOSTED không có gì mới.