Nội các của ông Biden dày kinh nghiệm ứng phó với Trung Quốc

Sau khi ông Biden lựa chọn được các ứng viên chủ chốt trong Nội các, Trung Quốc mới gửi lời chúc mừng chính thức tới Tổng thống Mỹ đắc cử.

Giới phân tích nhận định, việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thận trọng lựa chọn thời gian và ngôn từ để gửi lời chúc mừng chiến thắng tới ông Joe Biden là nhằm tránh rơi vào cảnh phải chọn phe giữa ông Biden và Tổng thống đương nhiệm Donald Trump.

Theo đó, vào đêm ngày 25/11, ông Tập đã gửi tin nhắn chúc mừng chiến thắng của ông Joe Biden trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Tin nhắn của ông Tập đánh dấu sự công nhận chính thức của chính quyền Bắc Kinh đối với kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ, sau khi Tổng thống đương nhiệm Donald Trump đưa ra tuyên bố ám chỉ chính thức bắt đầu quá trình chuyển giao quyền lực cho nhóm của ông Biden.

Ông Antony Blinken (bên phải) được đề cử làm Ngoại trưởng Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống đắc cử Joe Biden. (Ảnh: Reuters)

“Trung Quốc sẽ quan sát cả ông Biden và ông Trump một cách thận trọng. Trung Quốc đủ khôn ngoan để không hé lộ hộ ủng hộ bên nào”, Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời ông Paul Heer, cựu quan chức tình báo Mỹ phụ trách khu vực Đông Á.

Cũng theo ông Heer, ban đầu Bắc Kinh đã chúc mừng ông Biden nhưng không nói rõ là chúc mừng vì cái gì. Cụ thể, phát biểu trong cuộc họp báo hôm 14/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho hay, “Chúng tôi gửi lời chúc mừng tới ông Biden và bà Harris. Chúng tôi tôn trọng sự lựa chọn của người dân Mỹ”.

“Tôi cho rằng, Trung Quốc lo sợ việc chúc mừng ông Biden quá sớm sẽ chọc giận ông Trump. Trong khi ông Trump vẫn có thể làm bất kỳ điều gì trong những tuần cuối của nhiệm kỳ”, ông Heer lý giải vì sao Trung Quốc lại chần chừ đưa ra tuyên bố chúc mừng chính thức tới ông Biden.

Ngoài ra, theo ông Heer, sau bầu cử Mỹ, việc chính quyền của ông Trump có hàng loạt động thái như điều động các quan chức cấp cao tới thăm Đài Loan, tăng cường lệnh trừng phạt chống lại các quan chức và công ty Trung Quốc, cũng như có những tuyên bố cáo buộc Trung Quốc thao túng đồng nội tệ là nhằm làm khó ông Biden nhiều hơn thay vì Trung Quốc.

“Trung Quốc không muốn là nước cuối cùng nói điều gì đó, bởi họ không muốn ông Biden xa lánh. Nhưng khi ông Trump tuyên bố các lệnh trừng phạt chống lại nhiều công ty Trung Quốc trước cáo buộc có mối liên hệ với Trung Quốc, Trung Quốc đã có đủ lý do để kết luận rằng ông Trump vẫn hành xử như xưa”, ông Heer nói thêm.

Đây chính là lý do trước khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chính thức gửi lời chúc mừng tới ông Biden vào đêm ngày 25/11, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã có tuyên bố vào ngày 14/11 ám chỉ ngầm công nhận ông Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ.

Nội các dày kinh nghiệm đối phó Trung Quốc

Trung Quốc gửi lời chúc mừng chính thức tới ông Biden sau khi Tổng thống đắc cử lựa chọn được những ứng cử viên chủ chốt trong nhóm chính sách đối ngoại và an ninh.

Cụ thể, ông Biden đã chọn ông Antony Blinken trở thành Ngoại trưởng Mỹ, ông John Kerry là đặc phái viên phụ trách vấn đề biến đổi khí hậu trong Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ. Cả ông Blinken và ông Kerry đều là các cố vấn an ninh và nhà ngoại giao dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Trong khi đó, ông Jake Sullivan được chọn là Cố vấn An ninh quốc gia và bà Janet Yellen, cựu Chủ tịch Cục Dữ trữ liên bang Mỹ và là người ủng hộ tự do thương mại, làm Bộ trưởng Tài chính.

“Ông Tập muốn chờ tới khi ông Trump chính thức nhận thua, cùng với việc cộng đồng quốc tế công nhận kết quả cuộc bầu cử Mỹ, đồng thời ông Biden chọn được nhóm chính sách đối ngoại, Trung Quốc mới gửi lời chúc mừng chính thức tới ông Biden", ông Andrew Mertha, Giám đốc chương trình nghiên cứu Trung Quốc tại Trường Nghiên cứu quốc tế cấp cao thuộc Đại học Johns Hopkins ở Washington nói.

Trước đó, vào ngày 23/11, ông Trump đã bất ngờ chia sẻ trên Twitter về việc đề nghị người đứng đầu Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp (GSA) “làm những gì cần phải làm” để bắt đầu tiến trình chuyển giao quyền lực chính thức ở Nhà Trắng. Tuy nhiên, ông Trump nhấn mạnh vẫn tiếp tục cuộc chiến pháp lý để thay đổi kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ 2020.

Với việc một số nhà ngoại giao kỳ cựu từng có thời gian làm việc với Trung Quốc được bổ nhiệm vào Nội các của chính quyền Tổng thống đắc cử Biden, hy vọng ngày càng gia tăng về việc Mỹ - Trung có thể nối lại quan hệ hợp tác liên quan tới hàng loạt vấn đề quốc tế như biến đổi khí hậu và hạ nhiệt căng thẳng song phương. Song những bất đồng giữa Mỹ - Trung về vấn đề nhân quyền và an ninh được dự đoán vẫn sẽ kéo dài dưới thời ông Biden làm Tổng thống Mỹ.

“Lời chúc mừng Trung Quốc gửi tới Tổng thống đắc cử Biden được đánh giá là đáng giá và đúng thời điểm. Bắc Kinh và Washington đều được hưởng lợi trên những vùng biển yên bình dọc Thái Bình Dương. Do đó, không lạ gì khi nhà lãnh đạo hai nước sẽ hạ giọng hòa giải”, ông David Adelman, cựu đại sứ Mỹ tại Singapore dưới thời Tổng thống Obama nhấn mạnh.

Tuy nhiên, trong một bài phỏng vấn hồi đầu năm nay, ông Biden đã gọi Trung Quốc là đối thủ. Ngay cả trước thời điểm diễn ra bầu cử Tổng thống Mỹ, ông Biden cho biết ông sẽ buộc Trung Quốc tuân thủ các quy định quốc tế trong lĩnh vực thương mại, đối xử với các công ty nước ngoài và hoạt động ở Biển Đông.

Ông Fu Ying, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc chia sẻ với tờ The New York Times hôm 24/11 rằng, “chính phủ Mỹ - Trung đều có nhiều vấn đề trong nước phải giải quyết và sự cạnh tranh giữa Mỹ - Trung là không thể tránh khỏi, nhưng quan hệ hai nước cần được xử lý tốt và mang tính hợp tác. Hai nước hoàn toàn có thể phát triển mối quan hệ vừa hợp tác vừa cạnh tranh bằng cách giải quyết các mối quan ngại của nhau”.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã kêu gọi chính quyền mới của Mỹ "thỏa hiệp" với chính quyền Bắc Kinh để có thể cải thiện các mối quan hệ song phương.