Thất thu thuế ở các doanh nghiệp FDI rất lớn!

Tổng Kiểm toán Nhà nướcHồ Đức Phớc

Thất thu thuế lớn

Ngày 22/5, tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV, bày tỏ sự đồng tình với báo cáo của Chính phủ về tình hình kinh tế - xã hội những tháng đầu năm 2018, Tổng Kiếm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc đề nghị lưu ý một số vấn đề. Thứ nhất là, GDP tăng trưởng cao (7,38%), cao nhất trong 10 năm trở lại đây nhưng chúng ta cần phân tích một cách thực chất về cơ cấu tăng trưởng. Tăng trưởng của GDP như vậy là tăng trưởng của lĩnh vực nào, là lĩnh vực FDI hay đó là kinh tế thuần Việt, cần phải có sự phân tích.

“Bởi vì, chúng ta thấy tăng trưởng cao song thu ngân sách vẫn không đạt, đặc biệt là nguồn thu ngân sách trung ương; công ăn việc làm vẫn rất khó khăn; đầu tư công rất hạn hẹp. Về các địa phương ngày trước mỗi năm cũng khởi công được hàng trăm công trình nhưng bây giờ rất ít; các DN vừa và nhỏ rất khó khăn; đời sống của nhân dân cũng khó khăn. Do đó chúng tôi đề nghị phải làm rõ cơ cấu tăng trưởng và thực chất tăng trưởng có mang lại lợi ích và đời sống cho người dân hay không để xác định một cách lâu dài”- ông Phớc nhấn mạnh.

Thứ hai, do DN khó khăn nên vấn đề tiếp cận vốn với ngân hàng, các ngân hàng thương mại cũng rất khó khăn khi cho vay vốn vì có công ăn việc làm, có công trình, dự án đâu mà vay vốn. Vì thế lại quay trở lại đấu thầu trái phiếu Chính phủ nên chúng ta thấy lãi suất của trái phiếu Chính phủ hạ xuống. Đây chính là điểm nghẽn chứ không phải là cái tốt của nền kinh tế.

Điều mà ông Phớc quan tâm nhất đó là năng suất lao động. Nếu năng suất lao động tốt, chất lượng sản phẩm tốt thì mới nói đến chuyện xuất khẩu còn nếu năng suất lao động thấp thì giá thành cao và như vậy thì khó bán được hàng hóa, khó phát triển bền vững.

“Việc xuất khẩu hàng hóa cũng phải có sự phân tích xem chúng ta xuất khẩu chủ yếu ở thị trường nào, hiện nay chủ yếu là xuất sang Trung Quốc còn các thị trường khó tính như Châu Âu thì rất khó khăn. Vì vậy, cần làm rõ các vấn đề này để đưa ra giải pháp”- ông Phớc nhấn mạnh.

Vấn đề khác nữa là quản lý thuế và điều hành ngân sách. Ông Phớc cho rằng cần phải siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính. Nếu chúng ta không siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính thì bao nhiều tiền cũng không sử dụng có hiệu quả được. Tại sao một số tỉnh cứ giữ lại nguồn ngân sách mà không phân bổ ngay, không đưa ra HĐND để phân bổ. Chẳng hạn có 10 nghìn tỷ trên cấp về chỉ đưa ra HĐND phân bổ 6 nghìn tỷ còn 4 nghìn tỷ giữ lại cấp lẻ. Như vậy là không đúng quy định của Luật NSNN và sẽ xảy ra những vấn đề sai phạm.

Ngoài ra, cần chống thất thu, đặc biệt là vấn đề chuyển giá, trốn thuế, nợ thuế. Đây là nguồn thất thu rất lớn. “Chúng tôi đối chiếu khoảng gần 2,4 nghìn DN thì thất thu thuế ngoài quốc doanh 93,3% các DN được đối chiếu thuế. Hoặc là các DN 100% vốn nước ngoài hoặc liên doanh thì lượng thuế thất thu cũng rất lớn. Cần phải tập trung tăng cường siết chặt nguồn thu”- Tổng Kiểm toán Nhà nước nhấn mạnh.

Từ quy định của Luật thuế là vấn đề hậu kiểm, chúng ta có quy định tự kê khai, tự nộp… nhưng khi người nộp thuế kê khai không đầy đủ thì chúng ta phải dựa vào hậu kiểm. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, ngành thuế có 46 nghìn cán bộ, công chức nhưng cũng chỉ hậu kiểm được 18% thôi, còn 82% đang là một khoảng trống cũng cần được siết chặt vấn đề truy thu. Đồng thời phải hoàn thiện về vấn đề luật thuế, chẳng hạn như thuế về bất động sản, thuế về đầu tư dự án và các vấn đề liên quan đến thuế. Vấn đề đặt ra là chúng ta có nên để tự kê khai, tự nộp hay phải quay trở về quyết toán thuế như trước nay đã làm. Nếu đưa về quyết toán thuế chúng ta có thể quy trách nhiệm được cán bộ thu thuế, nếu phát hiện thu sót, thiếu nguồn thu thì anh phải chịu trách nhiệm.

Giải quyết dứt điểm ngân hàng 0 đồng

Một vấn đề khác nữa được Tổng kiếm toán Nhà nước nhấn mạnh là "ngân hàng 0 đồng" cũng phải tập trung giải quyết dứt điểm, bán hoặc giải thể, phá sản, bằng một biện pháp nào đó để giải quyết, tránh tình trạng lỗ mẹ chồng lên lỗ con. Chẳng hạn như Ngân hàng GP Bank hiện nay lỗ lũy kế đến 13.448 tỷ và âm vốn trụ sở hữu là 10.363 tỷ hoặc là Ocean Bank lỗ lũy kế 15.894 tỷ và âm vốn chủ sở hữu là 11.625 tỷ.

Chúng ta phải tập trung giải quyết được vấn đề này càng sớm càng tốt. Chủ trương mua ngân hàng của Nhà nước là đúng nhưng vấn đề là sau khi mua để giữ được ổn định của hệ thống ngân hàng thì chúng ta phải giải quyết được. Một là tập trung vốn để bứt phá, phát triển lên, sau khi phát triển và làm ăn có lãi thì chúng ta bán đi.

“Ở nước ngoài nhà nước vẫn bỏ tiền ra mua các ngân hàng lâm vào thua lỗ và tập trung cơ cấu lại, sau khi đẩy nó hoạt động bình thường thì bán đi và thu tiền về. Còn ở nước ta cái này vẫn đang dậm chân tại chỗ”- ông Phớc chia sẻ.

Cuối cùng vị Tổng tư lệnh ngành Kiểm toán nhấn mạnh, cần  quan tâm đến vấn đề hoàn thiện pháp luật đối với các dự án BT, BOT, đất đai đô thị. Trong đó, vấn đề giá đất cần phải tính đến và phải thay đổi cách tính giá đất, còn nếu tính giá đất như hiện nay thì 100/100 dự án đều sai phạm. Một khu đô thị chúng ta đưa ra 5 phương pháp áp giá mà không bắt buộc chủ đầu tư thực hiện theo phương pháp nào, để họ tự lựa chọn, trong khi giữa phương pháp này và phương pháp kia chênh lệch nhau hàng chục lần. đó là điều không thể chấp nhận được. Ngoài ra, cần chú ý ngăn chặn hiện tượng bong bóng bất động sản, tránh gây tác hại lớn cho nền kinh tế.