"Tem Độc lập" và những kỷ lục trong làng tem Việt

67 năm, 13 bộ tem mừng ngày Độc lập

Ngày 2/9/1946, tròn 1 năm sau ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội) chính thức khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (DCCH), Bưu chính Việt Nam đã phát hành bộ tem “Kỷ niệm lần thứ nhất Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945) và ngày thành lập nước Việt Nam DCCH (2/9/1945)”. Được phát hành theo Sắc lệnh số 172/SL ngày 27/8/1946 của Chủ tịch Chính phủ, bộ tem do họa sĩ Nguyễn Sáng thiết kế, có cùng mẫu vẽ thể hiện chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, thay màu (xanh lá mạ, đỏ, vàng, lam, tím) đổi giá thành 5 tem, in trên giấy Tàu bạch, trong đó 2 tem có phụ thu cứu quốc. Trên tem có in tiêu đề "Việt Nam Dân chủ Cộng hòa".

Sau đó, vào các dịp kỷ niệm 12 năm, 15 năm, 25 năm, 30 năm, 33 năm, 40 năm, 50 năm và 60 năm thành lập nước CHXHCN Việt Nam, Bưu chính Việt Nam đều tổ chức phát hành tem nhằm ghi dấu sự kiện lịch sử trọng đại này. Tính đến nay, đã có tổng cộng 13 bộ tem, gồm 104 mẫu tem và 3 mẫu blốc tem về đề tài kỷ niệm ngày Quốc khánh Việt Nam 2/9 được phát hành.

Blốc tem "Kỷ niệm 30 năm Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (2/9/1945 - 2/9/1975)"

Đáng chú ý, trong hai năm 1985 và 1995, Bưu điện Việt Nam đã tổ chức các cuộc thi thiết kế mẫu tem về chủ đề kỷ niệm 40 và 50 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Từ những cuộc thi này, đã có 3 bộ tem bưu chính lần lượt được phát hành, đó là: bộ tem “Kỷ niệm lần thứ 40 Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9” gồm 4 mẫu và 1 blốc tem do họa sĩ Trần Thế Vinh thiết kế, phát hành ngày 28/8/1985; bộ tem “Kỷ niệm 40 năm thành lập nước CHXHCN Việt Nam” gồm 4 mẫu tem, do họa sĩ Lê Thanh Đức thiết kế, phát hành ngày 6/12/1985 và bộ tem “Kỷ niệm 50 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9” gồm 6 mẫu tem do họa sĩ Đỗ Lệnh Tuấn thiết kế, phát hành ngày 14/8/1995.

Khi tra cứu Danh mục tem Bưu chính Việt Nam có thể thấy, hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam DCCH còn xuất hiện trong một số bộ tem, mẫu tem bưu chính ở các đề tài khác như: "Kỷ niệm 80 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 1970)"; "Kỷ niệm lần thứ 60 Cách mạng XHCN tháng Mười vĩ đại"; "Kỷ niệm 50 năm ngày thành lập Đảng CSVN (3/2/1930 - 1980)";" Kỷ niệm những ngày lịch sử; Việt Nam với Thế kỷ XX"…

Bộ tem "Cộng đồng các dân tộc Việt Nam", phát hành dịp kỷ niệm 60 năm Quốc khánh Việt Nam.

Những bộ tem đặc sắc

Nhìn lại chặng đường 66 năm phát triển của tem Bưu chính Cách mạng Việt Nam, có thể nói bộ tem “Kỷ niệm lần thứ nhất Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945) và Ngày thành lập nước Việt Nam DCCH (2/9/1945)” do cố họa sĩ Nguyễn Sáng thiết kế, phát hành ngày 2/9/1946 là một bộ tem độc đáo. Bởi lẽ, bộ tem này không những là bộ tem đầu tiên chính thức mang quốc hiệu “Việt Nam” mà còn là bộ tem bưu chính đầu tiên do chúng ta tự thiết kế, in ấn và phát hành, mở đầu thời kỳ mới - thời kỳ trực tiếp tổ chức thiết kế và sản xuất các mẫu tem bưu chính. Theo Công ty Tem, từ khi mới ra đời, bộ tem đã được các tầng lớp nhân dân yêu mến, quan tâm.

Cũng nằm trong mảng đề tài tem kỷ niệm ngày thành lập nước Việt Nam DCCH, bộ tem bưu chính phát hành dịp kỷ niệm 30 năm Quốc khánh nước Việt Nam DCCH (2/9/1945 - 2/9/1975) là một bộ tem đẹp, giàu ý nghĩa. Bên cạnh 3 mẫu tem thể hiện 3 chủ đề “Quốc kỳ Việt Nam DCCH”, “Quốc huy Việt Nam DCCH” và “Chủ tịch Hồ Chí Minh” còn có 1 blốc tem không răng, có kích thước 130 x 99 mm, thể hiện hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình; trên nền blốc là hình ảnh cây đa Tân Trào - biểu tượng của “Thủ đô kháng chiến” - nơi tháng 8/1945 Quốc dân đại hội đã họp bầu ra Chính phủ lâm thời. Bên cạnh đó, một bộ tem cũng được cộng đồng người yêu tem đánh giá cao là bộ tem “Kỷ niệm 35 năm Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam”, thiết kế bởi 2 họa sĩ Trịnh Quốc Thụ và Nguyễn Thị Sâm, gồm 4 mẫu tem giới thiệu hình ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quốc huy nước CHXHCN Việt Nam, hang Pác Bó và Suối Lê Nin ở Cao Bằng. Bộ tem được in offset nhiều màu trên giấy không tráng keo mặt sau tại nước bạn Cu ba.

Nhưng đặc sắc hơn cả là bộ tem “Cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, phát hành ngày 30/8/2005, nhân dịp kỷ niệm 60 năm Quốc khánh Việt Nam. Với số lượng mẫu tem lên tới 54 mẫu, bộ tem này đã được ghi vào vào sách kỷ lục Việt Nam là bộ tem bưu chính lớn nhất. “Cộng đồng các dân tộc Việt Nam” cũng là bộ tem đạt kỷ lục về số lượng họa sĩ tham gia thiết kế (22 người) và có thời gian tổ chức thiết kế lâu nhất, kéo dài gần 1 năm, bắt đầu từ tháng 10/2004.

Mặc dù chiếm số lượng khiêm tốn trong kho tàng tem Bưu chính Việt Nam song các bộ tem về Quốc khánh - Ngày Độc lập 2/9 luôn giữ vị trí đặc biệt. Đồng thời, đối với những người sưu tập tem truyền thống, các bộ tem về đề tài kỷ niệm ngày Quốc khánh 2/9 rất được coi trọng. Bởi lẽ, đây là đề tài tem thể hiện được độc lập, chủ quyền dân tộc; thể hiện được quá trình hình thành và phát triển của nước Việt Nam sau nhiều năm đấu tranh đã giành được độc lập. Các bộ tem kỷ niệm ngày Quốc khánh 2/9 luôn gắn liền với hình ảnh của Bác Hồ, do đó những người sưu tập tem chủ đề Bác Hồ cũng sử dụng tem về ngày Quốc khánh để minh họa cho bộ sưu tập của họ.

M.T/ICTnews