Soi lỗ hổng hàng loạt cán bộ ở Tây Nguyên dùng bằng giả thăng tiến

PV Infonet đã có cuộc trao đổi với ông Trần Xuân Linh, nguyên Phó bí thư Đảng ủy khối các Doanh nghiệp tỉnh Đắk Lắk về những "lỗ hổng" trong khâu tuyển dụng công chức, những nguyên nhân để xảy ra tình trạng nhiều cán bộ bị phát hiện dùng bằng cấp không hợp pháp. 

Ông Trần Xuân Linh

Trước việc thời gian qua, có nhiều cán bộ, lãnh đạo làm trong cơ quan Nhà nước bị phát hiện dùng bằng cấp không hợp pháp, ông Linh cho rằng, công tác tuyển dụng công chức còn nhiều bất cập, còn thiếu những quy định pháp lý và thực thi pháp lý chuẩn mực.

Công tác tuyển dụng công chức chưa vì “việc cần người”, chưa gắn với nhu cầu nguồn nhân lực. 

Một số bộ phận tham mưu cũng như đơn vị trực tiếp tuyển dụng còn nặng tư tưởng chủ quan, duy ý chí, thậm chí tiêu cực, vụ lợi, bị tư tưởng cá nhân chi phối, nhất là các mối quan hệ gia đình, thân quen, cục bộ địa phương… Có nhiều nơi, có tổ chức thi tuyển công chức nhưng còn nặng hình thức, chủ yếu là hợp lý hóa về nguyên tắc.

Do vậy, tình trạng trong một cơ quan, ban, ngành ở một số tỉnh thành có rất nhiều “con ông, cháu cha” cả nhà làm sếp, cả họ làm quan… Còn những người tài giỏi nhưng thiếu các mối quan hệ cá nhân sẽ khó lòng có dịp được thi thố tài năng. 

Tiếp đó, công tác quản lý hồ sơ “đầu vào” rất lỏng lẻo. Mặc dù, có hệ thống quản lý các cấp đông đảo, hệ thống công nghệ thông tin hỗ trợ nhưng khi cần tra cứu hồ sơ tài liệu nhân thân thì rất khó khăn. Mỗi cá nhân đều có chứng minh nhân dân, lý lịch tư pháp, có lịch sử quá trình học tập từ bé đến lớn tại địa phương, bằng cấp thì có số quyết định lưu trữ tại những cơ quan có thẩm quyền… Thế nhưng, vẫn xảy ra những trường hợp giả mạo hồ sơ rất dễ dàng qua mặt cơ quan tuyển dụng.

Theo ông Linh, hiện công tác tuyển dụng cán bộ nhiều nơi còn nặng về hình thức. Đặc biệt là các quy định về "giấy phép con" như bằng cấp chuyên môn, các loại chứng chỉ nghiệp vụ đính kèm. Rõ ràng, bằng cấp là cơ sở pháp lý, là sự đánh giá, công nhận kết quả học tập và rèn luyện của cá nhân nhưng quá xem trọng bằng cấp sẽ dẫn đến một cuộc “chạy đua” về bằng cấp tốn kém mà thiếu tính thực tiễn.

Điều cố hữu trong khi tuyển dụng cán bộ là “hồ sơ đẹp”. Điều này đã trở thành một tiêu chí, cho dù công việc ấy chỉ cần tốt nghiệp đại học đúng ngành nghề chuyên môn là đủ. Thậm chí thi tuyển thì nội dung thi cũng nặng về lý thuyết mà ít chú trọng thi kỹ năng thực hành, ý tưởng sáng tạo… 

Dù quy định đã có, nhưng khi người tuyển chọn thiếu vô tư, công tâm, khách quan thì khó lòng cho ra được kết quả đúng. Hầu hết những trường hợp “thăng tiến thần tốc” cũng bắt nguồn từ “nâng đỡ” thiếu trong sáng, vụ lợi cá nhân, vô nguyên tắc, thậm chí vi phạm pháp luật…

Ban tổ chức tỉnh ủy Đắk Nông thông tin về vụ nguyên Phó ban Dân vận tỉnh ủy dùng bằng giả

Nói về giải pháp nhằm hạn chế tối đa về tình trạng cán bộ yếu kém cả về năng lực, đạo đức, dùng bằng cấp giả, không hợp pháp, ông Trần Xuân Linh cho biết, việc tuyển dụng công chức phải căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ, vị trí việc làm và chỉ tiêu biên chế. Đồng thời, cần thông qua thi tuyển theo nguyên tắc công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật, đảm bảo tính cạnh tranh.

Hình thức thi, nội dung thi tuyển công chức phải phù hợp với ngành, nghề, đảm bảo lựa chọn được những người có phẩm chất, trình độ và năng lực đáp ứng yêu cầu tuyển dụng. Xét tuyển chỉ hạn hữu với những trường hợp đặc biệt.

Phải công khai, minh bạch thông tin về tuyển dụng công chức và phải có bộ phận tuyển dụng công chức độc lập, không bị chi phối bởi các mối quan hệ cảm tính. Phải đảm bảo tối đa nguyên tắc cạnh tranh khách quan, công bằng, minh bạch, thực tài; có sự kiểm soát lẫn nhau, chống được tiêu cực trong thi cử. Tăng nặng hình thức kỷ luật đối với những người thiếu trách nhiệm gây hậu quả trong tuyển dụng công chức.

Bên cạnh đó, cần đổi mới hình thức thi tuyển công chức. Ngoài thi viết, thi trên máy tính, cần phải thi vấn đáp, thi thuyết trình và thi xử lý tình huống liên quan đến công việc thuộc lĩnh vực mà công chức sẽ đảm nhận sau này. Đồng thời, thi các các kỹ năng giao tiếp, ứng xử giữa công chức với công chức, với nhân dân và doanh nghiệp…