Sai phạm thu chi ngân sách: Bộ trưởng phải chịu trách nhiệm trước QH!

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng

Báo cáo quyết toán NSNN năm 2012 do Bộ trưởng Bộ Tài Chính Đinh Tiến Dũng gửi UBTVQH sáng 17/4 cho thấy: Tổng số thu ngân sách khoảng 740.500 tỷ đồng, chi 903.100 tỷ đồng (mức bội chi âm 140.200 tỷ đồng, tương đương 4,8% GDP).

Mức thu nội địa từ sản xuất, kinh doanh khoảng 452.178 tỷ đồng, quyết toán 422.870 tỷ đồng. Bên cạnh đó mức chi cho giáo dục, văn hóa, xã hội...dự toán 601.300 tỷ đồng; Chi đầu tư phát triển 180.000 tỷ đồng, quyết toán 268.812 tỷ đồng...

Ngoài những vấn đề đạt được, báo cáo thẩm tra của UBTCNS Quốc hội đã chỉ ra nhiều điểm bất cập trong quản lý thu chi NSNN.

Theo chủ nhiệm UBTCNS Phùng Quốc Hiển, do chưa tính đủ số tiền hoàn thuế nên thực chất thu NSNN năm 2012 không đạt dự toán được Quốc hội quyết định. Bên cạnh đó một số khoản thu quan trọng không đạt dự toán được giao, nguồn thu chưa ổn định, vững chắc.

Quyết toán cho thấy, nhiều khoản thu đạt tỷ lệ thấp so với dự toán như: thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chỉ đạt 84,4%, thu từ khu vực sản xuất kinh doanh, dịch vụ ngoài quốc doanh 82,8%, thu lệ phí trước bạ đạt 74%, thu từ hàng hóa, dịch vụ xuất nhập khẩu đạt 82,6%.

Báo cáo thẩm tra cũng chỉ rõ: Công tác quản lý thu thuế vẫn có mặt hạn chế, chưa có giải pháp hữu hiệu để khắc phục tình trạng trốn thuế, thất thu và nợ đọng thuế còn lớn.

Bên cạnh đó, mức chi thường xuyên vẫn còn tình trạng lãng phí, chi sai chế độ quy định, không đúng mục đích, một số khoản chi quan trọng không  đạt dự toán.

Mức chi đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn thất thoát, lãng phí, sai phạm trong quản lý đầu tư xây dựng vẫn nhiều, nợ đọng khối lượng xây dựng cơ bản đã hoàn thành lớn, số dự án đầu tư hoàn thành chưa quyết toán tồn đọng nhiều.

Trước nhiều mặt bất cập hạn chế được chỉ ra, Chủ nhiệm UBKT Nguyễn Văn Giàu đề nghị ban soạn thảo phải làm rõ nguyên nhân gây thất thoát, lãng phí NSNN do chủ trương hay công tác triển khai thực hiện. Từ đó đưa ra được những địa chỉ cụ thể gây thất thoát để năm 2014 không xảy ra, hoặc hạn chế thấp nhất tình trạng thất thoát NSNN.

Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đề nghị tiếp tục làm rõ việc chi khhông đạt trong lĩnh vực giáo dục, y tế.

Bà Mai cho rằng, lĩnh vực y tế chưa được chi hết sẽ liên quan đến chính sách BHYT cho nghèo và cận nghèo. Bởi thực tế mới chỉ 25% người cận nghèo tiếp cận được chính sách này.

Theo bà Mai nguyên nhân có thể do kiểm toán không phợp lý, cũng có thể tổ chức thực hiện không đảm bảo. Tuy nhiên thực trạng trên chủ yếu do tổ chức thực hiện, trong đó có Bộ Y tế và trách nhiệm của chính quyền địa phương.

Bên cạnh đó lĩnh vực bảo hiểm thất nghiệp vẫn còn tồn tại bất cập khi số lượng kết dư lên đến hơn 10 nghìn tỷ đồng. Trong khi nền kinh tế cũng như người lao đông đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, mà mức kết dư “sài không hết thì rất vô lý”. Bà Mai đề nghị đến năm 2015 nếu còn kết dư, dứt khoát nhà nước không bỏ tiền ra nữa.

Trước nhiều tồn tại, hạn chế trong thu chi NSNN, Chủ tịch Hội đồng dân tộc Ksor Phước thể hiện thái độ kiên quyết, đề nghị xử lý những đơn vị nào không thực hiện đúng chủ trương thu chi ngân sách. Qua 4 nhiệm kỳ Quốc hội, ông Ksor Phước nói, từ Quốc hội khóa X đến nay vẫn cứ xảy ra tình trạng này.

Về mức thu thuế 2012, ông Ksor Phước cho rằng, năm 2012 sản xuất khó khăn, xuất nhập khẩu giảm, nhưng lại tăng thu xử phạt, quản lý hành chính. ĐB đề nghị vấn đề trọng tâm cần chú ý là đánh giá đúng năng lực sản xuất và tổ chức quản lý của ta hiện nay như thế nào.

Cho rằng vấn đề thất thu còn nhiều điều cần chấn chỉnh, ĐB cương quyết đề nghị sang năm con số này phải giảm chứ không tăng.

ĐB Ksor Phước đề nghị đến năm 2015 quyết toán NSNN của 2013, Bộ trưởng phải trả lời tại sao những sai phạm lại xảy ra và phải chịu trách nhiệm trước Quốc hội, không nói chung chung nữa. Chủ tịch Hội đồng dân tộc đề nghị Bộ trưởng phải đi sâu sát vào từng nhiệm vụ cụ thể mà xử lý khắc phục.