Rực rỡ sắc hoa giấy Thanh Tiên xứ Huế

Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, làng Thanh Tiên (xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên – Huế) dường như sáng bừng lên bởi những chông hoa giấy rực rỡ màu sắc trải từ trong nhà ra tận đầu ngõ.

Cách TP Huế chưa tới 10km, làng Thanh Tiên (huyện Phú Vang) nổi tiếng với nghề làm hoa giấy được gìn giữ suốt hơn 300 năm qua đã trở thành một địa điểm thu hút du khách khi tới Huế.

Theo sách Đại Nam nhất thống chí, nghề này cũng nằm trong danh mục các nghề thủ công của nước ta từ thế kỷ 16-19.

Những tháng cuối năm âm lịch, từ đầu đến cuối làng Thanh Tiên đâu đâu cũng thấy màu sắc rực rỡ của những cánh hoa giấy, nhà nhà trong làng lại tập trung làm hoa tạo nên không khí tất bật, hối hả, báo hiệu ngày Tết đang đến rất gần.

Nghệ nhân làm hoa giấy nâng niu các sản phẩm sắp được đưa ra thị trường Tết.

Để làm ra một cành hoa giấy đẹp đòi hỏi người làm phải có nhiều kinh nghiệm và sự tỉ mỉ. Từ nhiều tháng trước, thợ phải vót tre, phơi tre, chọn giấy, nhuộm giấy, cắt cánh, cắt nhụy hoa, tạo nếp nhăn trên hoa...

Tre được chẻ, vót mỏng, phơi khô làm thân cây hoa; giấy nhuộm, gấp nếp làm cánh hoa và lá; ruột sắn thì dùng làm nhụy; sau đó sẽ kết thành những cây hoa hoàn chỉnh.

Những sắc màu làm nên hoa giấy Thanh Tiên không hề đơn điệu nhờ 5 màu chủ yếu rất bắt mắt là hồng, tím, xanh, vàng và trắng.

Những bông hoa sen giấy trông như hoa thật nhờ sự tỉ mỉ, kiên trì, khéo léo của các nghệ nhân làng Thanh Tiên.

“Các công đoạn làm hoa giấy nghe có vẻ đơn giản nhưng để làm cho được đẹp thì không dễ, nhất là ở công đoạn tạo nếp gấp cho cánh hoa. Nếu tạo nếp không đều thì bông hoa sẽ không được đẹp. Người nào làm hoa giấy thành thạo thì một ngày làm được khoảng 20 bông hoa...”, một nghệ nhân làm hoa giấy kể.

Sau khi hoàn thiện, hoa sẽ được cắm vào chông (hoặc lọ đối với hoa sen), một chông có 100 cây hoa, người bán sẽ vác cả chông hoa trên vai đi bán dạo khắp các phố phường hay các khu chợ. Những chông hoa rực rỡ luôn thu hút sự chú ý của du khách khi tới tham quan vùng đất Cố đô.

Bà Phan Thị Thanh, người dân làng Thanh Tiên cho biết, gia đình bà đã theo nghề làm hoa giấy rất lâu, từ đời ông cố truyền lại đến bây giờ. Những ngày cuối năm như thế này, dù trời mưa nhiều nhưng vẫn có rất nhiều khách du lịch đến tham quan và trải nghiệm làm hoa tại các cơ sở sản xuất.

Theo bà Thanh, việc làm hoa cầu kỳ, nhiều công đoạn, tốn thời gian nhưng giá bán lại không cao nên phải tâm huyết lắm các hộ gia đình mới quyết giữ nghề. Giá sản phẩm hoa giấy bán ra thị trường chỉ khoảng 7.000 đồng/cặp; hoa sen giấy được ưa chuộng hơn nên giá cũng cao hơn, dao động khoảng 15.000 đồng đến 18.000 đồng mỗi bông.

Do thu nhập từ nghề làm hoa giấy thấp nên cả làng Thanh Tiên chỉ còn khoảng trên dưới 20 hộ làm nghề. Có những thời điểm tưởng chừng như nghề bị mai một, nhưng nhờ những nỗ lực giữ nghề của các nghê nhân cùng với việc tổ chức các lễ hội nhằm tôn vinh các nghề truyền thống ở Huế, nghề này đã có cơ hội sự hồi sinh. Vẫn có những người quyết tâm gắn bó với nghề, họ tìm nhiều cách để đưa sản phẩm thủ công độc đáo này đến với nhiều khách hàng ở các vùng miền. Các thanh niên trẻ ở làng Thanh Tiên cũng gìn giữ và tiếp nối nghề làm hoa giấy truyền thống.

Ông Nguyễn Hóa có hơn 40 năm làm hoa giấy.

Có hơn 40 năm gắn bó với nghề làm hoa giấy, ông Nguyễn Hóa chia sẻ, riêng những ngày cuối năm nay, ông và gia đình cần làm trên dưới 2.000 cặp hoa thờ cúng để cung cấp ra thị trường dịp Tết. Những lúc cao điểm không có người làm, các gia đình làm hoa ở Thanh Tiên phải nhờ hàng xóm làm giúp để có đủ hoa kịp bán Tết.

Ngoài các loại hoa giấy như hoa lan, huệ, hồng, cúc… vốn chỉ phục vụ cho nhu cầu cúng lễ, thờ tự và chỉ được làm trong dịp Tết, những năm gần đây, nghệ nhân Thân Văn Huy, người có hơn 50 năm kinh nghiệm làm hoa giấy đã phục chế nghề làm hoa sen giấy. Sản phẩm này được quảng bá rộng rãi và đã tạo nên được thương hiệu, nổi tiếng cả nước.

Hoa giấy Thanh Tiên giờ đây không chỉ nổi tiếng nơi mảnh đất Cố đô, thu hút khách đến tham quan mua sắm tại chỗ mà còn theo chân du khách đi khắp mọi miền đất nước, đến cả các vùng đất xa xôi như Mỹ, Pháp, Trung Quốc, Thái Lan...

Hoa sen giấy Thanh Tiên trở thành sản phẩm đặc trưng của làng nghề, nổi tiếng cả nước.

Một trong số ít gia đình ở Thanh Tiên còn giữ nghề làm hoa giấy đã tìm chỗ đứng cho sản phẩm trong thị trường hoa thờ cúng ngày Tết.

Nghệ nhân Thân Văn Huy cho hay: "Mọi công đoạn chuẩn bị bắt đầu từ mấy tháng trước khi Huế vào mùa mưa. Ngay từ tháng Bảy âm lịch, cơ sở đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu để làm mùa Tết. Hiện nay, cơ sở đang tập trung nhân lực tất bật sản xuất để chuẩn bị nguồn hàng cho Tết Tân Sửu và Festival Huế 2021".

Nghệ nhân Thân Văn Huy, người đã có hơn 50 năm kinh nghiệm làm hoa giấy vẫn mải miết giữ nghề và truyền nhiệt huyết cho các thế hệ trẻ trong làng.

Ngắm bó hoa sen đầy đủ cả hoa, lá và nụ được bàn tay thợ kỳ công tạo nét, nếu không chạm tay vào, chẳng mấy ai nghĩ đó là hoa làm từ giấy.

Nhìn những bông hoa tươi tắn như hoa thật, hầu hết du khách cũng như khách hàng đều bày tỏ sự ngưỡng mộ tài năng, sự khéo léo và nghệ thuật của các nghệ nhân làng Thanh Tiên.