Quy chế mới và cái khó của người phát ngôn

Đó là nhận định, đánh giá của Phó trưởng Ban tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Phan Đăng Long khi trao đổi với phóng viên báo điện tử Infonet về quy chế phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí vừa được Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành quy chế phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí. Qua đó những trường hợp đột xuất, bất thường phải chủ động phát ngôn, chung cấp thông tin cho báo chí thời hạn chậm nhất 1 ngày từ khi vụ việc xảy ra thay vì 2 ngày như trước đây. Theo ông việc rút ngắn thời gian như vậy sẽ mang lại lợi ích gì cho báo chí và đặc biệt là cho công luận?

Với báo chí các vấn đề càng cập nhanh sẽ càng có tác dụng đối với xã hội. Chuyện đó là đương nhiên. Cái quan trọng số 1 đối với báo chí hiện nay vẫn là thông tin phải mang tính thời sự, kịp thời.

Phó Trưởng Ban tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Phan Đăng Long trao đổi với phóng viên về quy chế phát ngôn. Ảnh LD

Nói chúng việc rút ngắn thời gian như vậy sẽ đáp ứng được nhu cầu thông tin của báo chí, của công luận, phục vụ lợi ích cho xã hội. Nhưng đồng thời việc này cũng đòi hỏi các cơ quan cung cấp thông tin phải cố gắng hơn. Người phát ngôn phải có hình thức này, hình thức khác để làm sao đáp ứng được nhu cầu theo quy định.

Ông vừa nói người phát ngôn cần cố gắng hơn, vậy cái khó của người phát ngôn, đặc biệt trong những trường hợp đột xuất, bất thường xảy ra là gì?

Phải thừa nhận việc này không dễ làm. Ngay cả quy chế phát ngôn hiện nay cũng chưa thực sự rõ ràng. Người đảm đương công việc phát ngôn thường bận việc này việc khác.

Ví dụ một vấn đề báo chí đang rất quan tâm. Báo này hỏi, song lại đến báo khác và báo khác nữa hỏi…cứ liên tục như vậy người phát ngôn sẽ không làm được việc gì khác. Người phụ trách phát ngôn cũng có những cái khó như vậy.

Như bản thân chúng tôi cũng thấy khó khăn. Vì anh em nhiều khi cũng không nắm được những thông tin nào báo chí cần để mời các đơn vị có liên quan đến thông tin cho báo chí.

Đương nhiên về định kỳ các cơ quan bộ ngành, hay thành phố cũng thường tổ chức những buổi thông tin báo chí. Như Văn phòng Chính phủ đều tổ chức họp báo thông tin định kỳ mỗi tháng một lần.

Tuy nhiên mỗi khi xảy ra những sự việc đột xuất cần phải có quy ước, tổ chức giao ngay cho người có đủ thẩm quyền. Việc gì cần đưa ra thì phải cung cấp.

Quy định đã rõ nhưng trong những trường hợp đột xuất như vậy nhưng bản thân người phát ngôn lại không cung cấp thông tin kịp thời cho báo chí, theo ông nên xử lý thế nào?

Như tôi đã nói những vấn đề đột xuất xảy ra rất khó thực hiện. Nhưng khi quyết định của Thủ tướng Chính phủ đã ban hành thì phải thực hiện. Vấn đề ở chỗ phải thực hiện như thế nào?

Nhưng vẫn phải nói thêm rằng, có những việc báo chí đang rất quan tâm. Nhưng ở thời điểm đó vẫn còn những thông tin chưa thể cung cấp được. Thậm chí có thông tin còn nằm ở ranh giới giữa được và không được cung cấp. Bởi đa phần những vấn đề báo chí quan tâm là nhạy cảm.

Chẳng hạn nếu chỉ dừng lại ở hội thảo, tôi phát ngôn ra nhưng tôi lại là người phát ngôn nên rất có thể ý kiến đó sẽ thành phát ngôn chính thức. Trong khi cái này đang phải bỏ ngỏ, chờ ý kiến của các nhà khoa học.

Như câu chuyện Đàn Xã Tắc chẳng hạn. Vấn đề này đang phải hội thảo, có nhiều luồng ý kiến trái chiều, nhưng cuối cùng vẫn chưa có kết luận cụ thể. Lúc đó người phát ngôn sẽ không biết trả lời thế nào.

Quy chế phát ngôn là một vấn đề hành chính hóa để thông tin với báo chí được cập nhật đầy đủ hơn. Đã là quy chế thì phải thực hiện. Riêng đối với Hà Nội thì việc này đã thực hiện từ lâu rồi.

Ông đánh giá thế nào về chất lượng và tính hiệu quả trong việc phát ngôn từ trước đến nay?

Ở đâu thì tôi không biết. Nhưng với Hà Nội từ trước tới giờ vẫn chủ động cung cấp thông tin công khai cho báo chí. Việc tổ chức giao ban thông tin báo chí định kỳ hàng tuần đã được Hà Nội thực hiện từ 2001 đến nay, đã qua 12 năm rồi.

Hà Nội cũng có chỉ đạo các ngành phải sẵn sàng cung cấp thông tin với báo chí. Quan điểm của Hà Nội thì báo chí luôn là một kênh giúp công tác lãnh đạo và chỉ đạo điều hành của thành phố. Trừ những vấn đề thuộc thông tin mật thì không cung cấp, còn những thông tin có thể đều cung cấp cho báo chí đầy đủ, không có gì phải dấu diếm.

Hà Nội ngay từ khi đồng chí Nguyễn Phú Trọng còn làm Bí thư Thành ủy, bây giờ là Tổng Bí thư cũng đã nói rất nhiều về việc này. Đến bây giờ Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị vẫn luôn coi báo chí là một kênh giúp cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của thành phố. Nhiều vấn đề báo chí nêu thành phố đều nắm bắt và có những chỉ đạo kịp thời.

Xin cảm ơn ông!