Quan hệ Việt Nam với Singapore và Brunei đang ngày càng phát triển mạnh mẽ

Chuyến thăm lần này đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ trong quan hệ giữa Việt Nam - Brunei và Việt Nam - Singapore.

Xin Thứ trưởng cho biết kết quả nổi bật chuyến thăm Brunei và Singapore vừa qua của Chủ tịch nước Trần Đại Quang?  

Chuyến thăm tới hai nước diễn ra từ ngày 26 đến ngày 30 tháng 8 năm 2016, trong bối cảnh rất thuận lợi, khi quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa ta với Brunei và quan hệ Đối tác chiến lược với Singapore đang phát triển hết sức tốt đẹp trên tất cả các lĩnh vực. Đây là chuyến thăm đầu tiên của lãnh đạo mới của Việt Nam sang các nước trong cộng đồng ASEAN, sau hai nước láng giềng là Lào và Campuchia. Năm đầu tiên Việt Nam thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng 12 của đảng với chiến lược sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Các nước bạn Brunei và Singapore cũng đang bắt đầu kế hoạch chiến lược mới như Brunei theo đuổi chương trình phát triển tầm nhìn 2035, với mục tiêu đa dạng hóa cơ cấu nền kinh tế, Singapore đang triển khai mục tiêu tiếp tục phát triển tự hào trong 50 năm tới.

Trong quan hệ song phương, năm 2017 Việt Nam  sẽ kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với Brunei và tròn 4 năm quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam – Singapore.   

Bên cạnh đó, chuyến thăm cũng diễn ra trong bối cảnh tình hình Biển Đông đang có những diễn biến mới phức tạp, ảnh hưởng đến an ninh, hoà bình và ổn định trong khu vực, nguy cơ tác động tới đoàn kết nội khối ASEAN, ảnh hưởng tới tiến trình xây dựng cộng đồng.

Trong bối cảnh như vậy, chuyến thăm đã đạt được những thành công to lớn:

Việt Nam khẳng định coi trọng các nước bạn bè trong ASEAN, khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam đóng góp vào việc củng cố tinh thần đoàn kết, sự thống nhất và hợp tác giữa các thành viên ASEAN. Mặt khác, kết quả chuyến thăm cũng cho thấy bạn bè các nước rất coi trọng quan hệ hợp tác với Việt Nam, đánh giá cao vai trò và vị trí của Việt Nam trong khu vực. Sự đón tiếp nồng thắm của lãnh đạo của bạn cũng như sự nồng nhiệt chào đón của người dân, và sự quan tâm của báo chí cho thấy bạn bề rất coi trọng sự hợp tác với Việt Nam. Lãnh đạo hai nước đều khẳng định chuyến thăm có ý nghĩa là dốc mốc quan trọng trong lịch sử phát triển quan hệ giữa các nước và Việt Nam.

Chuyến thăm đạt được những kết quả rất cụ thể. Cả hai nước đều khẳng định tầm quan trọng của việc thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao, nhằm duy trì đà phát triển quan hệ chính trị. Quốc Vương Brunei khẳng định sẽ thăm Việt Nam trong dịp cuối năm 2017 để đáp lễ chuyến thăm của Chủ tịch nước ta. Tổng Thống Singapore Tô-ni Tân và Thủ tướng Lý Hiển Long khẳng định sẽ bố trí thời gian để sớm đi Việt Nam. Trước mắt Phó Thủ tướng Tiêu Chí Hiền sẽ thăm Việt Nam trong tháng 9 nhằm kỷ niệm 20 năm khu công nghiệp VSIP ở Bình Dương. Cả ta và lãnh đạo hai nước đều khẳng định tầm quan trọng của hợp tác quốc phòng an ninh trước nguy cơ khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng, các mối đe dọa an ninh phi truyền thống… Phó Thủ tướng Tiêu Chí Hiền cho rằng khủng bố và các mối đe dọa an ninh phi truyền thống không từ bỏ bất cứ nước nào. Mặt khác, không một nước đơn lẻ nào có thể chống lại được chủ nghĩa khủng bố bởi vì khủng bố đã mang tính xuyên quốc gia, và đa quốc gia, sử dụng công nghệ cao... Chính vì vậy, hợp tác chia sẻ thông tin là yêu cầu khách quan.

Hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư là một trong những nội dung trọng yếu trong tất cả cả cuộc gặp của Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Lãnh đạo Brunei và Singapore đều nhất trí với Chủ tịch nước ta là tiềm năng hợp tác kinh tế còn rất lớn. Do vậy hai bên đều có chung nhận thức phải làm sao tận dụng lợi thế, và nhu cầu bù trừ của nhau để phát triển kinh tế. Quốc Vương Brunei đánh giá cao hợp tác của Petro Vietnam với PetroleumBRUNEI đã mang lại lợi ích cho cả hai bên. Quốc Vương cũng mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam tham gia nhiều hơn nữa vào quá trình phát triển kinh tế của Brunei. Việt Nam và Brunei thống nhất mốc 500 triệu đô la kim ngạch 2 chiều vào 2025. Với Singapore, mặc dù quan hệ kinh tế thương mại đã khá cao (Tổng kim ngạch thương mại là hơn 21 tỷ đô la Mỹ, Việt Nam là đối tác thương mại lợi thứ 11 của Singapore, trong khi Singaporelà đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam và là nhà đầu tư lớn thứ 3 ở Việt Nam với tổng số vốn đăng ký trên 38 tỷ đô la Mỹ). Chủ tịch nước Trần Đại Quang ghi nhận nguồn đầu tư của Singapore đã góp phần vào sự phát triển và tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, trong đó bao gồm các Khu Công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) và các khu công nghiệp sáng tạo công nghệ cao rất thành công trên khắp Việt Nam, thu hút khoảng 9 tỷ đô la Mỹ đầu tư và tạo hơn 170,000 việc làm. Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhất trí với lãnh đạo Singapore cần mở thêm nhiều khu công nghiệp VSIP nữa ở các vùng miền của Việt Nam, trước mắt là Đà Nẵng.

 Giáo dục đào tạo là lĩnh vực được hai nước đặc biệt quan tâm. Hiện nay Singapoređã giúp Việt Nam đào tạo khoảng gần 17 nghìn công chức cho các ngành và địa phương của Việt Nam. Nhu cầu đào tạo còn rất lớn do vậy hai bên nhất trí kéo dài các chương trình hợp tác đào tạo cán bộ cho Việt Nam. Brunei cũng cho rằng hai nước cần tăng cường trao đổi sinh viên và hợp tác tay ba trong khuôn khổ ASEAN nhằm đào tạo sinh viên  các ngành hai nước quan tâm.

Lãnh đạo 2 nước và Chủ tịch nước Trần Đại Quang đều chung nhận thức về hợp tác văn hoá, du lịch và giao lưu nhân dân. Cho đây là nhu cầu tất yếu nhằm tăng cường hiểu biết, từ đó tạo ra sự gắn kết của nhân dân Việt Nam và nhân dân hai nước bạn. Trên tinh thần đó, các nhà lãnh đạo đều nhận thấy sự cần thiết phải thúc đẩy hơn nữa kết nối hàng không, coi đó là tiền đề quan trọng cho những hoạt động này. Đường bay thẳng giữa Ban-đa Xê-ri Bê-ga-oan và thành phố Hồ Chí Minh mới mở đã thu hút lượng khách lớn với 5 chuyến bay 1 tuần, trong khi đó giữa Singapore và Việt Nam trong 1 tuần có 142 chuyến bay. Đó thực sự là cơ sở hạ tầng vững chắc cho kết nối hai nền kinh tế Việt Nam và SingaporeTrong bối cảnh khu vực có nhiều diễn biễn tiêu cực tới hòa bình và ổn định, vấn đề hợp tác nhằm bảo đảm an ninh, hòa bình ổn định ở khu vực đã được trao đổi kỹ càng. Chủ tịch nước và các nhà lãnh đạo Brunei và Singapore đều nhận thức được tầm quan trọng của việc hợp tác và đoàn kết nhằm  bảo đảm môi trường hòa bình cho khu vực. Vì mục tiêu đó các nhà lãnh đạo Việt Nam và Quốc vương Brunei và các nhà lãnh đạo Singapore đều khẳng định tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ta tại các diễn đàn quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, ASEAN; tiếp tục góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh; tăng cường đoàn kết và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN. Về vấn đề Biển Đông, các nhà Lãnh đạo khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hoà bình và ổn định trong khu vực và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết hoà bình các tranh chấp. Singapore ủng hộ lập trường Việt Nam trong vấn đề Biển Đông, trong đó bao gồm việc tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao, không đe doạ hoặc sử dụng vũ lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước về Luật biển của Liên hợp quốc năm 1982 (UNCLOS); yêu cầu cấp bách phải thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) và hợp tác chặt chẽ hướng tới sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Trong bài phát biểu tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, khẳng định của Chủ tịch nước về việc “nếu xảy ra chiến tranh thì không có bên nào thắng tất cả cùng thua” đã nhận được sự tán đồng của đông đảo những người tham dự, và được dư luận báo chí các nước nêu đậm.

Trong chuyến thăm đã ký kết được 4 văn kiện quan trọng, đó là Bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Công thương Việt Nam và Bộ Ngoại giao và Thương mại Brunei, Biên bản ghi nhớ hợp tác văn hóa giữa bộ Văn hóa Việt Nam và bộ Văn hóa Brunei, Ngân hàng Vietcombank ký với Công ty đầu tư chính phủ Singapore về việc Bạn mua 7,73% cổ phần của Vietcombank trị giá 385 triệu đô la Mỹ, VCCI cũng đã ký thoả thuận hợp tác với Liên đoàn doanh nghiệp Singapore.  

Đặc biệt, Chủ tịch nước đã có bài phát biểu tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á chủ trì tổ chức. Đây là bài phát biểu lần thứ 38 của các lãnh đạo nước ngoài tại Viện. Singapore Lecture được khởi xướng từ năm 1980, là một diễn đàn  rất uy tín để những chính trị gia nổi tiếng phát biểu trước dư luận Singapore về những vấn đề hiện nay. Đến dự có đông đảo quan chức nội các của bạn, giới học giả và các nhà hoạch định chính sách của Singapore. Bài phát biểu của Chủ tịch nước đã chuyển thông điệp về tập trung vào phát triển bền vững và môi trường phục vụ phát triển bền vững trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực Châu Á Thái Bình Dương có nhiều diễn biến nhanh, phức tạp, tác động toàn diện, nhiều chiều tới môi trường an ninh và phát triển ở khu vực. Bài phát biểu cũng nhấn mạnh yêu cầu hợp tác nội khối ASEAN, kết nối kinh tế các nước thành viên đặc biệt là đẩy mạnh hợp tác Việt Nam và Singapore.

Kết thúc chuyến thăm, ta và Brunei ra Tuyên bố chung; ta và Singapore cũng ra Tuyên bố báo chí chung nhằm khẳng định mong muốn tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh tế thương mại, đầu tư, văn hoá giáo dục, giao lưu nhân dân...

 Thưa Thứ trưởng, vậy chúng ta cần làm gì để triển khai có hiệu quả những kết quả tích cực nêu trên đã đạt được qua chuyến thăm này của Chủ tịch nước tới Brunei và Singapore?