"Phí phương tiện không đánh vào người nghèo"

>> Bộ GTVT lên tiếng về thu phí phương tiện

- Trong tờ trình số 8868/TTr-BGTVT do Bộ trưởng ký, có nhắc tới việc thu phí lưu hành đường bộ và thu phí ô tô, xe máy. Xin hỏi Bộ trưởng là trên cơ sở nào chúng ta xây dựng tờ trình này?

- Hàng ngày chúng ta vẫn phải chứng kiến một con số mà không ai muốn, trên 30 người chết vì tai nạn giao thông, ngoài ra còn có nhiều người bị thương. Những con số này buộc chúng ta phải đưa ra các giải pháp quyết liệt, đồng bộ làm sao để kiềm chế, giảm thiểu được tai nạn giao thông trong phạm vi cả nước.

Bộ GTVT Đinh La Thăng. Ảnh: VOV

Từ năm 2002, Chính phủ đã có Nghị quyết thực hiện cấp bách việc giải quyết tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông ở các thành phố lớn. Tuy nhiên, tình hình TNGT và ùn tắc giao thông hiện nay vẫn hết sức nghiêm trọng. Nhiều đại biểu QH coi đây là thảm họa phải có biện pháp cấp thiết.

Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIII, Quốc hội đã ra Nghị quyết yêu cầu tìm giải pháp kềm chế, giảm thiểu TNGT và chống ùn tắc giao thông ở các thành phố lớn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, đã có kết luận phải khẩn trương xây dựng và trình để Quốc hội ban hành các giải pháp cấp bách trong đó có bổ xung pháp lệnh phí và lệ phí cho các loại phí: 1. Phí lưu hành các phương tiện cá nhân; 2. Phí lưu hành phương tiện vào trung tâm thành phố trong giờ cao điểm.

Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông Vận tải đã xây dựng và trình Thủ tướng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết bổ sung phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân và phí ôtô đi vào trung tâm thành phố giờ cao điểm.

Để có tờ trình này, chúng tôi đã xem xét hết sức cụ thể tất cả các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, tình hình thực tiễn của đất nước, có tham khảo kinh nghiệm của các nước trong khu vực và cả trên thế giới.

Theo đó, cả ôtô và xe máy đều phải đóng thêm một loại phí gọi là “phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân đường bộ”. Ôtô tùy theo dung tích xilanh sẽ phải đóng thấp nhất 20 triệu đồng và cao nhất 50 triệu đồng mỗi năm. Với môtô, xe máy tại 5 thành phố lớn (Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ và Hải Phòng) mỗi năm phải đóng 500.000 đồng cho xe có dung tích dưới 175 cm3 và một triệu đồng cho xe có dung tích lớn hơn.

Ngoài thu phí lưu hành, Bộ cũng đề xuất thu phí ôtô đi vào trung tâm thành phố trong giờ cao điểm (buổi sáng từ 6h đến 8h30, buổi chiều từ 16h đến 19h hằng ngày, trừ ngày nghỉ, ngày lễ), trong đó miễn thu phí với xe công và xe buýt. Việc thu phí áp dụng tại khu vực nội đô thành phố, thu qua các trạm thu phí ở chiều vào với mức dự kiến là 30.000 đồng một lượt xe ôtô đến 7 chỗ và 50.000 đồng với các loại ôtô còn lại. Khu vực và mức thu cụ thể sẽ do Uỷ ban Nhân dân cấp tỉnh, thành phố quy định.

- Nhiều người cho rằng việc thu phí đó sẽ là gánh nặng cho người dân và phí chồng lệ phí, ý kiến của Bộ trưởng về vấn đề này như thế nào?

- Hiện nay, việc đầu tư cho cơ sở hạ tầng phần lớn là Nhà nước bỏ tiền ngân sách ra để đầu tư. Nhưng để thực hiện sự công bằng xã hội, người sử dụng cơ sở hạ tầng nhiều thì phải nộp tiền nhiều và ngược lại. Và như vậy, người đi ô tô phải nộp phí nhiều hơn, người đi xe máy cũng phải nộp một phần, tất nhiên là rất nhỏ, chủ yếu để xác định ý thức và trách nhiệm của người tham gia giao thông. Còn người đi xe công cộng, đi bộ thì không phải nộp phí này cho nên không thể nói phí này đánh vào người nghèo.

Hiện nay, ngân sách nhà nước chủ yếu đầu tư vào các Quốc lộ chính và các công trình giao thông quan trọng. Song chúng ta còn phải đầu tư vào các công trình giao thông nông thôn, giao thông miền núi, đường ven biển, đường tuần tra biên giới… Ở đó không thể thu phí, không thể kêu gọi đầu tư. Vì vậy việc đề xuất thu phí này phải đảm bảo người sử dụng hạ tầng giao thông phải trả phí cho mức độ sử dụng của mình, tạo ra nguồn thu để Nhà nước tái đầu tư lại hạ tầng cũng như là đầu tư cho các loại đường trên.

Còn phí lưu hành phương tiện vào giờ cao điểm tại trung tâm thành phố nhằm hạn chế ùn tắc giao thông không phải là sáng kiến mới của Bộ GTVT. Đây là các giải pháp đưa ra từ năm 2002, 2003 và mới nhất là Nghị quyết của Quốc hội.

Người dân sẽ được hưởng cơ sở hạ tầng giao thông tốt hơn, đảm bảo sự công bằng cho xã hội, Nhà nước có thêm nguồn thu để đầu tư vùng sâu vùng xa cho các công trình giao thông nông thôn, ven biển và biên giới. Đặc biệt là đường tuần tra biên giới, nếu không thì ai sẽ giữ biên giới cho chúng ta?

- Hiện tại có khá nhiều xe ô tô với giá chỉ khoảng 200 -300 triệu đồng/chiếc. Thậm chí có xe dưới 200 triệu đồng. Như vậy với mức thu 20 triệu đồng/năm liệu đã phải là hợp lý?

- Chúng tôi đã tính toán mức thu rất cụ thể trên mức giá xe ô tô hiện hành cũng như kinh nghiệm của các nước xung quanh và yêu cầu mà mục đích đặt ra.

Thực tế, xe khoảng 200 triệu đồng là rất ít, giá xe trung bình rơi vào khoảng 500 – 700 triệu đồng nên theo tôi mức thu là hoàn toàn phù hợp.

- Trong tờ trình, Bộ có đề xuất cơ quan quản lý thu phí lưu hành với ô tô sẽ được để lại 1,5% số thu và với mô tô – xe máy là 5% để chi cho công tác tổ chức thu. Vậy theo căn cứ nào để chúng ta đưa ra mức này? Việc quản lý do đơn vị nào phụ trách, trong trường hợp không chi hết thì nguồn tiền này sẽ được xử lý như thế nào?

- Đây không phải là lần đầu tiên chúng ta thu phí hay thu thuế. Các đơn vị phải có dự toán để cấp có thẩm quyền phê duyệt và toàn bộ số thu phải nộp ngân sách nhà nước. Dựa trên dự toán được phê duyệt ngân sách sẽ cấp lại. Số thu – chi thực tế hàng năm phải quyết toán, nếu không hết phải nộp lại ngân sách nhà nước chứ không phải là chi khoán gọn.

- Cơ chế phạt sẽ như thế nào cho những trường hợp không chấp hành nếu tờ trình được thông qua thưa bộ trưởng?

- Chính phủ đang chỉ đạo các ngành các cấp sửa đổi Nghị định 34 của Chính phủ về xử lý các vi phạm hành chính với mục đích nâng cao mức phạt, đảm bảo đủ tính răn đe cho tất cả mọi người chấp hành nghiêm. Còn những người không thực thi, nhất là đối với ô tô thì chắc chắn sẽ không lưu hành được, vì khi đăng kiểm buộc phải có chứng nhận đã nộp phí lưu hành giao thông.

Đối với xe máy, không có cấp nào quản lý chặt chẽ hơn là cấp xã, phường. Vấn đề chỉ là cấp xã, phường có thực thi hết trách nhiệm hay không? Nếu thực thi hết trách nhiệm thì chắc chắn sẽ không để sót bất cứ một trường hợp nào.

(Theo VOV Online)