“Phân cấp lằng nhằng thì bố trí ngân sách rất khó khăn”

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị phải phân cấp rõ ràng giữa trung ương với địa phương để bố trí ngân sách cho hợp lý

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nêu ý kiến trên khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật ngân sách nhà nước (sửa đổi) chiều 26/2.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Hiến pháp có quy định khoản thu chi ngân sách nhà nước phải được dự toán theo luật định, nhưng Luật ngân sách nhà nước vẫn giữ như hiện hành. Ông đề nghị cần phải lý giải thế nào cho phù hợp, chặt chẽ. Bên cạnh đó, nguồn thu từ xuất nhập khẩu tại các địa phương, hay nguyên tắc bình đẳng giới cũng cần phải quan tâm, cụ thể hóa trong luật.

Liên quan đến lĩnh vực chuyên môn, Chủ nhiệm Uỷ ban khoa học công nghệ Phan Xuân Dũng cho biết, việc chi 2% ngân sách cho KHCN hàng năm đã được khẳng định trong nghị quyết của Đảng, Luật khoa học công nghệ 2013 cũng tiếp tục khẳng định điều này. Ông Dũng đề nghị nội dung này cần phải tiếp tục quy định trong luật ngân sách.

Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu: Nếu Luật này được thông qua tại 2 kỳ họp thì có những tiến bộ gì ? Có thông suốt hơn không? Quyền lực của Quốc hội có được khẳng định hơn không?

Tương tự, Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật Phan Trung Lý cũng đề cập: Khi luật ra đời góp phần thế nào trong việc đảm bảo nguyên tắc tài chính chặt chẽ hơn? Vì trên thực tế những thứ ngoài ngân sách hiện vẫn còn nhiều lắm. Ngoài ra cũng cần phải làm rõ được mối quan hệ giữa Luật ngân sách và Luật tổ chức chính quyền địa phương để thực hiện cho hiệu quả.

Giải đáp những vấn đề nêu ra, Chủ nhiệm Ủy ban tài chính ngân sách Phùng Quốc Hiển hi vọng luật sửa đổi lần này sẽ khắc phục được những hạn chế trước đây. Theo ông Hiển, tới đây các kế hoạch thu chi buộc phải có dự toán,  nếu không tất cả các khoản chi sẽ không được chấp nhận. Đây là một trong những điểm mới được quy định trong Luật sửa đổi.

Liên quan đến việc chi 2% hàng năm cho KHCN, nhưng thời gian qua con số này vẫn chưa đạt như mục tiêu đề ra, theo ông Hiển, lý do một phần vì lĩnh vực này chưa đáp ứng được nhu cầu, chất lượng đem lại từ KHCN còn hạn chế. Bên cạnh đó, một số khoản chi cũng không hợp lý, ví dụ ở cấp huyện cũng chi KHCN thì không hiểu thế nào... Ông Hiển cho rằng, nếu cứ chi cho KHCN đồng đều như nhau thì chưa hợp lý. Nếu cứ quy định mức chi 2% vào Luật ngân sách sẽ rất khó, do vậy ông đề nghị lĩnh vực KHCN, và cả giáo dục, y tế chỉ nên đưa vào nghị quyết thôi.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban tài chính ngân sách, điều quan trọng nhất của ngân sách là phân bổ nguồn lực, mà nguồn lực phải căn cứ vào nghĩa vụ của các cấp và phân cấp quản lý từ trung ương đến địa phương. Do vậy việc quản lý các quỹ chỉ nên đưa nguyên tắc thôi, nếu bảo quỹ này giữ, quỹ kia bỏ thì khó. Trên cơ sở đó, cái nào không nằm trong nguyên tắc thì rà soát lại và bỏ ra. Riêng trái phiếu Chính phủ sẽ đưa vào và không nằm ngoài văn bản nữa.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, vấn đề ngân sách thường đi theo nhiệm vụ chính quyền, nên Luật chính quyền địa phương phải phân cấp rõ nếu không sẽ không bố trí ngân sách được. Chẳng hạn lĩnh vực giao thông, các tuyến đường trung ương chạy qua các huyện, các tỉnh, nhưng lĩnh vực này vẫn chưa có sự phân cấp cụ thể, nên ngân sách thường lấy từ trung ương. Rồi cầu Nhật Tân cũng chưa rõ là thuộc trung ương hay Hà Nội. Sân bay là của quốc gia cả hay của các tỉnh?...

“Lĩnh vực giáo dục, y tế, khoa học cần có sự phân cấp rõ ràng để bố trí ngân sách. Nơi nào phân cấp nhiều việc thì chi nhiều tiền, ít việc thì ít tiền. Phân cấp lằng nhằng thì bố trí ngân sách rất khó khăn, nên Luật tổ chức chính quyền địa phương phải thông qua trước, từ đó mới tính đến việc thu chi phân cấp ngân sách” - Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và đề nghị Bộ trưởng tài chính, Bộ Tư pháp và các đơn vị soạn thảo 2 Luật Ngân sách nhà nước và Luật tổ chức chính quyền địa phương phối hợp, bàn bạc cho kỹ. “Nếu không ngồi với nhau thì không biết chia tiền thế nào đâu. Các bên phải cùng nhau phối hợp, quan tâm để làm song hành hai luật này theo tinh thần Luật tổ chức chính quyền địa phương thông qua trước, Luật ngân sách thông qua sau” – Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng nói.

Chủ trì phiên họp – Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị ban soạn thảo cố gắng trình tại 2 kỳ họp, thông qua Luật sớm để có thể áp dụng từ năm 2016 – năm đầu tiên của nhiệm kỳ mới.