Những người nghe “hơi thở thời gian”
Ông Phạm Quốc vẫn theo nghề sửa đồng hồ cũ bên phố |
Một thời để nhớ
Những năm đầu sau ngày đất nước thống nhất, trước cổng chợ Đông Ba và phố Trần Hưng Đạo có hàng chục tiệm đồng hồ tên tuổi, như Đồng Dụng, Thành Tín, Thành Long, Mỹ Thành, Lê Viết Luyến... Bấy giờ, nghề sửa đồng hồ là một nghề thịnh hành và dễ kiếm tiền. Bên lề phố Lê Thánh Tôn giao với Mai Thúc Loan, TP Huế, ông Phạm Quốc đã gắn bó với nghề sửa đồng hồ hơn 40 năm. Đôi mắt không còn tinh tường như trước, nhưng ông vẫn còn nguyên niềm đam mê làm “sống lại” những “cỗ máy thời gian” đã cũ. Ông Quốc kể: “Trước ngày giải phóng, tôi đã đỗ tú tài 2 rồi theo nghề hội hoạ. Thấy ông bác họ kiếm tiền từ nghề sửa đồng hồ xây được nhà cao cửa rộng, con cái sung túc, tôi quyết định chuyển sang học nghề này với hy vọng tiền bạc rủng rỉnh. Thời đó, đồng hồ có giá lắm, muốn mua một chiếc phải có nhiều tiền, loại đeo tay như TelDa, Movado - Thuỵ Sĩ hay Seiko - Nhật Bản... tính ra vài chỉ vàng; hư là mang đi sửa chứ ít có điều kiện mua cái mới hay sắm các loại đồng hồ trang sức như bây giờ”.
Năm nay gần 70 tuổi, nhưng khoảng tầm 8 giờ sáng mỗi ngày, ông Quốc lại đẩy chiếc tủ kính nhỏ sát vào vỉa hè và đặt thêm chiếc ghế nhỏ bên cạnh để khách đến sửa ngồi chờ lấy. Ông Quốc chia sẻ: “Nhờ cái nghề này tôi có đồng ra đồng vô nuôi con cái con ăn học nên người. Dù đến tuổi dưỡng già nhưng đã thành cái nghiệp, ở không cũng thấy mệt mỏi tay chân. Làm nghề sửa đồng hồ ít phải đi lại, ngày ngày ngồi ở góc này có mấy ông bạn quen rồi có khách tới nhờ sửa đồng hồ nói chuyện lại vui. Còn mê với nghề thì còn làm”.
Sinh ra trong gia đình làm nghề sửa đồng hồ, năm 18 tuổi, ông Lê Văn Quang, tiệm sửa đồng hồ bên góc phố Nguyễn Huệ và Phan Bội Châu-TP Huế đã tự mày mò làm vài việc nho nhỏ cho chiếc đồng hồ, như: thay dây, đánh bóng… “Khi mới vào nghề, tôi thường xuyên xem anh trai sửa biết bao nhiêu loại đồng hồ lớn nhỏ, cả chiếc đồng hồ treo tường có quả lắc rất to mà bây giờ nhiều gia đình vẫn còn lưu giữ. Được anh trai chỉ bảo khi sửa với từng loại đồng hồ rồi cũng tự mày mò, dần dần tôi thấy thích thú với công việc này”, ông Quang kể.
Ngày nay, điện thoại cầm tay đã phổ biến, các loại máy tính bảng có chức năng cài giờ, đồng hồ trang sức nhiều kiểu dáng, chủng loại khác nhau vừa túi tiền ngày càng nhiều khiến người sửa đồng hồ cũng ít dần. Vì vậy, những cửa tiệm sửa đồng hồ không còn nhiều giữa lòng đô thị. “Ngày đó, trên phố lớn cứ cách 5-10m là có một tiệm, có khi hai, ba tiệm ngồi sát nhau mà khách vẫn đông. Hiện nay khách đến sửa đồng không còn nhiều, thỉnh thoảng chỉ một vài người đến trong ngày mà chỉ là khách quen cũ. Thu nhập trước đây (thập niên 1970-1980) một tháng kiếm 2-3 chỉ vàng là thường; còn bây giờ chỉ được 100-150 ngàn đồng/ngày; có ngày 50-70 nghìn đồng”, ông Quang nói.
“Bác sĩ” của những kỷ vật thời gian
Cầm chiếc đồng hồ đeo tay đã rất cũ của khách đưa cho tôi xem, ông Lê Văn Sanh, trên phố Bùi Thị Xuân chia sẻ: “Một vài người già thường mang tới sửa những chiếc đồng hồ rất cũ, mặt kính bị trầy xước, bộ máy hầu như chẳng còn sử dụng được gì nhưng họ vẫn yêu cầu sửa. Với nhiều người, những chiếc đồng hồ cũ kỹ như vậy chắc chắn là một kỷ vật và khó phai theo thời gian. Khi nhìn những vị khách vui vẻ nhận lại chiếc đồng hồ đã “hồi sinh“, người thợ chúng tôi cũng cảm thấy vui lây. Đó chính là động lực để chúng tôi gắn bó và yêu nghề”.
Nghề sửa đồng hồ đòi hỏi ở người thợ tính kiên trì, nhẫn nại và ham học hỏi. Nhớ lại một thời hoàng kim của nghề, ông Quốc cho biết: “Cách đây 25 năm, tôi còn đến tận nhà khách hàng để sửa những chiếc đồng hồ quả lắc to mà họ không thể đưa tới tiệm. Có lúc gặp “bệnh” khó chữa, tôi phải sửa liên tục nhiều giờ liền để kịp giao hàng cho khách”. Người ta thường nói vui, những người thợ sửa đồng hồ lâu năm cũng giống như những bác sĩ giỏi. Họ có thể “bắt” được mọi loại “bệnh” cho chiếc đồng hồ bằng kinh nghiệm của mình. “Con người nếu bị bệnh có thể nói cho bác sĩ biết, còn như chiếc đồng hồ chỉ có thể nhờ ở sự hiểu biết của người thợ để tìm ra đúng “bệnh” mà chữa. Lấy lại được thời gian cho chiếc đồng hồ giống như tìm lại được nhịp đập cho trái tim của một con người vậy”, ông Quốc tâm sự.
Thợ sửa đồng hồ không chỉ là người giữ nhịp thời gian mà còn là những người đầy sáng tạo để mang lại vẻ đẹp riêng cho sản phẩm của mình. Vào những lúc rảnh rỗi, họ tự mày mò chế lại những linh kiện bị hỏng, tân trang lại những loại đồng hồ cũ rồi bán lại với giá rẻ để kiếm thêm thu nhập. Họ trở thành cầu nối cho những người thích sưu tầm đồng hồ tìm tới chuyện trò hay trao đổi những loại đồng hồ cũ, dây đeo phù hợp với sở thích.
Trong cuộc sống ngày càng nhộn nhịp, đâu đó vẫn có những người thợ luôn lặng lẽ, miệt mài và đam mê với âm thanh tích tắc của những chiếc đồng hồ cũ, cổ, vẫn đầy nhiệt huyết trong việc níu giữ thời gian và làm sống lại những kỷ niệm xưa cũ của nhiều người.
Bài, ảnh: MINH VĂN