Nhân chứng lịch sử kể chuyện phá kho thóc Nhật

Cụ Nguyễn Thị Oanh (SN 1922) ở thôn Phú Cốc, xã Quang Vinh, huyện Ân Thi (Hưng Yên) là một trong số những người đứng lên phá kho thóc Nhật năm 1945 mà giờ còn sống. Cụ chính là chứng nhân lịch sử của những giây phút hào hùng khi quân và dân ta đã cướp phá kho thóc Nhật thành công.

Trong không khí đón chào ngày quốc khánh tưng bừng trên khắp cả nước, tôi tìm về nơi cụ Oanh đang sinh sống để được nghe cụ kể lại một thời hào hùng, oanh liệt do chính cụ và những người đồng đội đã trải qua.

Khi nhắc lại ký ức về một thời chiến đấu, cùng người dân xông lên phá kho thóc Nhật, cụ Oanh rơm rớm nước mắt, dòng hồi tưởng quay về, cụ bắt đầu nhớ lại những ngày tháng hào hùng luôn hiện hữu như vừa mới xảy ra.

Dòng ký ức về những ngày hào hùng phá kho thóc Nhật hiện về với cụ Oanh.

Cụ Oanh sinh ra trong gia đình có truyền thống yêu nước. Từ nhỏ đã được sống trong sự giác ngộ lý tưởng cách mạng của cha, mẹ. Được cha mẹ cho học hành tử tế, lúc còn nhỏ, ở địa phương cụ luôn tham gia các phong trào, được nhiều người quý mến, tin tưởng. Lớn lên, cụ Oanh được tín nhiệm bầu làm Chi hội trưởng chi hội phụ nữ làng Phú Cốc.

Năm 1942, cụ được kết nạp vào Đảng. Thời kỳ đó, đói kém xảy ra triền miên, cụ luôn vận động các chị em trong hội hăng hái, tích cực tăng gia sản xuất, đấu tranh chống bọn cường hào, địa chủ bóc lột. Năm 1945, cụ tiếp tục nhận công tác chi hội trưởng chi hội phụ nữ 9 thôn, và được tuyển lên huyện Ân Thi nằm trong ban chấp hành.

“Trước năm 1945, người dân sống cơ cực, một cổ hai tròng, sưu cao, thuế nặng. Ruộng đất của nông dân về hết tay địa chủ, suốt ngày phải cày thuê, cuốc mướn để kiếm miếng ăn. Nạn đói khi ấy khủng khiếp lắm. Bọn địa chủ, cường hào, tay sai của Nhật ra sức vơ vét, tích trữ lương thực. Được Việt Minh giác ngộ, đầu tháng 4/1945, tôi cùng nhân dân các thôn trong xã Quang Vinh kéo về phá kho thóc của Nhật ở ấp Phú Cốc. Khi đó, bọn địa chủ Hàn Thế, Hàn So làm tay sai cho giặc, quản lý kho thóc hoàn toàn bất lực trước sức dân như nước vỡ bờ…”.

Chiếc Đầm bà con dùng để phá kho thóc Nhật còn giữ lại tại viện bảo tàng.

“Từ nhỏ tôi đã được giác ngộ lý tưởng cách mạng, cho nên cả đời tôi luôn trung thành với Đảng, với Bác Hồ kính yêu. Đất nước lớn mạnh đổi thay từng ngày càng khiến tôi ngày càng tự hào hơn…” - cụ Oanh tâm sự:

Niềm tin sắt đá vào lý tưởng của Đảng đã giúp cụ làm nhiệm vụ chỉ huy xuất sắc, luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao, trong thời kì đầy khó khăn, thách thức ấy.

Bên ấm trà nóng hương vị ngào ngạt, những kí ức ngày nào lại ùa về trong tâm trí cụ khi chúng tôi nhắc đến chuyện phá kho thóc Nhật.

Mặc dù tuổi cao nhưng hàng ngày cụ Oanh vẫn đọc báo, dạy con cháu phải biết giữ gìn truyền thống yêu nước của cha ông.

Cụ Oanh cho hay, thời kỳ đó nạn đói đang hoành hành, nhận được lệnh từ lãnh đạo, cụ cùng mọi người đã tập trung lưc lượng, huy động toàn dân đứng lên cướp phá kho thóc. Nghe được tin, toàn bộ dân chúng trên địa bàn các xã Gia Cốc, Phú Cốc, Tè Cốc… đều có mặt để cướp phá lấy thóc.

Chỉ trong vòng chưa hết một ngày, toàn bộ kho thóc 5 gian đóng trên địa bàn làng Phú Cốc, do ông Hàn So làm chủ ấp đã được dân chúng mang về. Để đảm bảo an toàn cũng như an ninh trật tự cho bà con, cụ Oanh cùng những cán bộ chủ chốt đã có mặt để chỉ đạo việc phá kho thóc.

Do kho thóc của chủ ấp Phú Cốc khóa và chèn cửa rất vững, nhân dân vào nhà ngang lấy đầm cùng vồ đập đất, dao, cuốc, thuổng, phá khóa cửa kho thóc. Họ vào kho lấy thóc suốt từ sáng đến chiều.

“Lúc đó người dân ở khắp các nẻo đường, ngõ xóm đều dồn về ấp, tiếng gọi nhau í ới, “đi cướp phá kho thóc nào!” khiến không khí thêm hào hùng, sục sôi nhiệt huyết, quyết tâm cướp phá đến cùng để chiến thắng giặc đói. Người thì một bao, người thì hai, ba bao, kẻ gánh, người gồng cứ nườm nượp. Còn quân canh ấp thì kinh hồn bạt vía bỏ chạy tán loạn…”, bà cao giọng thuật lại.

HỮU CHÍ