Ngành Bưu điện tiếp quản Sài Gòn như thế nào?

Báo Nhân dân được in tại Sài Gòn vào tháng 5/1975.

Nhanh chóng tiếp quản để đảm bảo thông tin liên lạc

Ban Tiếp quản Bưu điện được Trung ương Cục miền Nam quyết định thành lập để phục vụ công tác tiếp quản các cơ sở bưu chính -viễn thông (BC-VT) của ngụy quyền trong phạm vi Sài Gòn - Gia Định gồm 116 cán bộ công nhân viên của 2 ban Giao bưu và Thông tin Trung ương Cục, do đồng chí Trần Văn Thâm (tức Ba Cao) làm Trưởng ban, đồng chí Nguyễn An Ry làm Phó Trưởng ban. Đoàn cán bộ Tổng cục Bưu điện gồm 5 người do đồng chí Nam Sơn phụ trách cũng được bổ sung vào Ban Tiếp quản Bưu điện.

Ngày 30/4/1975, Tiểu ban Tiếp quản Bưu điện vào thành phố chiếm giữ các Bưu điện Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định. Cùng lúc, 2 đoàn cán bộ của Tổng cục Bưu điện (1 đoàn do đồng chí Nguyễn Văn Đạt làm Trưởng đoàn, 1 đoàn do đồng chí Hoàng Bạn làm Trưởng đoàn) cùng với những phương tiện thông tin và cán bộ kỹ thuật từ Bắc đưa vào phối hợp với cán bộ Giao bưu vận R, Ban Thông tin Vô tuyến điện R cùng lực lượng thông tin nội tuyến và viên chức của Bưu điện Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định tiếp quản nhanh chóng, an toàn cả bộ máy tổ chức cùng trang thiết bị mạng lưới BC-VT của chính quyền ngụy (gồm Tổng cục Bưu chính và Tổng nha Viễn thông).

Hệ thống Bưu chính ngụy lúc này do Tổng cục Bưu chính ngụy quản lý có các đường thư máy bay đi Đà Lạt - Huế, Đà Nẵng - Phan Thiết - Vũng Tàu - Nha Trang và Buôn Mê Thuột, có đường ô tô đi các tỉnh miền Đông, miền Tây và đường thư quốc tế đi một số nước.

Ngày 1/5/1975, ta có lệnh tạm đình chỉ trên toàn miền Nam việc nhận và trả bưu phẩm bưu kiện. Đến 7/5/1975, có lệnh mở cửa hầu hết các quầy giao dịch toàn miền Nam để tiếp dân, bán tem, nhận thư thường nhằm phục vụ nhu cầu trao đổi tình cảm xã hội trong quá trình biến động của chiến tranh.

Ngày 14/5/1975, chuyến thư máy bay đầu tiên tuyến Sài Gòn - Hà Nội đã hạ cánh xuống sân bay Gia Lâm. Cùng hôm đó ngành Bưu điện đã ký hợp đồng với các chủ xe đò để khôi phục đường thư xuống 47 tuyến. Đến 15/5/1975, toàn bộ các địa phương ở miền Nam đã có đường thư đi, về hoàn chỉnh. Đường thư từ Sài Gòn xuống các tỉnh đồng bằng Nam Bộ mất 1 ngày, ra Huế mất 3 ngày, đi Hà Nội 2 - 3 ngày một chuyến, tùy thuộc hành trình của chuyến bay. Ngày 20/6/1975, Ban Tiếp quản đã kiểm kê bưu phẩm tồn kho trước 30/4 để phát 1.993 bưu phẩm và cho thay đổi toàn bộ con dấu nhật ấn mới cho toàn miền Nam.

Cải tạo mạng lưới

Do tính chất và mục đích của chế độ nên ngụy quyền Sài Gòn đã xây dựng mạng lưới bưu chính tập trung ở thành phố và thị xã, còn tại nông thôn và miền núi không hề phát triển. Cả miền Nam có 327 thành phố, thị xã, thị trấn nhưng chỉ có 129 bưu cục. Mạng lưới bưu chính phát triển mất cân đối, mặt nghiệp vụ được mở đầy đủ nhưng doanh thu với nước ngoài là chính. Mạng đường thư do xe đò tư nhân bảo lĩnh. Sản lượng bưu phẩm năm 1974 có 37 triệu cái, doanh thu là 2,5 tỷ đồng tiền ngụy Sài Gòn. Công tác phát hành báo chí do các nhà thầu đảm nhận với những tòa soạn báo.

Sau khi tiếp quản, ta đã khẩn trương cải tạo và xây dựng mới về tổ chức, về quản lý mạng lưới, từng bước mở các nghiệp vụ, kịp thời phục vụ sự lãnh đạo và chỉ đạo của Đảng và Chính phủ cũng như nhân dân. Trước mắt để khắc phục tình trạng mất cân đối của mạng lưới cũ, cần đưa các tổ chức giao bưu kháng chiến về thành phố, thị xã, thị trấn, cùng với lực lượng chi viện của miền Bắc vào để xây dựng, hình thành một mạng lưới bưu chính đến các quận, huyện.

Sinh viên Sài Gòn được đọc báo Nhân dân vào ngày 1/5/1975.

Đường thư đặc biệt phục vụ Trung ương Cục, Miền, các tỉnh và ngược lại được vận chuyển bằng xe chuyên dùng, có hộ tống đảm bảo an toàn tuyệt đối. Để giải quyết sự tồn tại mạng lưới do chế độ cũ để lại, việc bồi dưỡng, tăng cường cán bộ hướng dẫn nghiệp vụ cho các địa phương, mở lớp nghiệp vụ thư tín trong và ngoài nước, bưu phẩm ghi số và bưu kiện được lãnh đạo ngành quan tâm đặc biệt. Công tác phát hành báo chí ngày càng có nhiều tiềm lực, chủ yếu là phát hành báo Nhân dân và báo Quân đội. Chỉ tính 3 tháng sau ngày giải phóng đã phát hành trên toàn miền 537.000 tờ báo Nhân dân, 291.000 tờ báo Quân đội, 12.000 tờ báo Sài Gòn giải phóng và 10.000 báo Văn nghệ Giải phóng.

Mỹ Hạnh (Tổng hợp)