Nên có Kiểm ngư cấp tỉnh hay không?

Với việc dự thảo Luật Thủy sản (sửa đổi) dành hẳn một Chương mới về lực lượng Kiểm ngư, trong đó có việc thành lập lực lượng Kiểm ngư cấp tỉnh, tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XIV, các ĐBQH đã tranh luận về việc nên hay không nên có lực lượng Kiểm ngư cấp tỉnh.

Kiểm ngư không có phương tiện thì không làm được

Phát biểu tại buổi thảo luận sáng 20/06, ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) cho rằng dự án luật này đã “cài rất khéo” vấn đề biên chế và tổ chức bộ máy. Đồng tình với nhiều đại biểu về việc không nên thành lập kiểm ngư ở cấp tỉnh, ĐB Nguyễn Sỹ Cương cho rằng điều đáng tiếc ở dự thảo này là ban soạn thảo không làm rõ khái niệm kiểm ngư; không có sự kế thừa đối với Nghị định 102.

Theo quy định hiện hành, cơ quan Kiểm ngư chỉ thực hiện kiểm ngư cấp Trung ương và cấp Vùng (Kiểm ngư Vùng đối với 5 Vùng trọng điểm). Theo giải trình của Bộ NN&PTNT, việc thành lập lực lượng Kiểm ngư cấp tỉnh không làm tăng biên chế. Tuy nhiên, ĐB Nguyễn Sỹ Cương cho rằng: “Sau Nghị định 102 đã có một số tỉnh thành lập lực lượng Kiểm ngư. Không nên dùng Luật để hợp lý hóa lực lượng này”.

Hơn nữa, nói thành lập Kiểm ngư cấp tỉnh không làm phát sinh biên chế nhưng cũng cần phải trang bị phương tiện các loại để lực lượng này hoạt động hiệu quả. “Nếu chỉ có lực lượng kiểm ngư đi kiểm soát, tuần tra không có phương tiện thì không thể làm được. Tôi nghĩ quy định như thế này mà không tăng biên chế thì có lẽ Kiểm ngư một là phải biết bơi, hai là có thuyền thúng là đi thực hiện được nhiệm vụ hay sao?” ĐB Nguyễn Sỹ Cương bày tỏ nghi ngờ.

ĐBQH Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận).

Đồng tình với ý kiến trên, ĐB Phạm Tất Thắng (Vĩnh Long) cho rằng không nên thành lập Kiểm ngư cấp tỉnh. Kiểm ngư là cơ quan cấp Bộ, căn cứ vào Điều 19 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Còn Nếu kiểm ngư là cơ quan cấp Tổng cục, Thủ tướng sẽ ban hành quy định chức năng, nhiệm vụ. Vì vậy, ĐB Phạm Tất Thắng đề nghị xác định rõ vị trí của lực lượng này để quy định cho phù hợp.

Tỏ ra quyết liệt hơn, ĐB Hứa Văn Nghĩa (Trà Vinh) cho rằng không nên thành lập cơ quan kiểm ngư cấp tỉnh ở 28 tỉnh ven biển mà tiếp tục duy trì ở cơ quan kiểm ngư ở Trung ương. Vì lý do trong thực tế những vụ việc vi phạm trên lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, do việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý chưa nghiêm trong thời gian qua do lực lượng thanh tra ngành thủy sản mỏng, cơ chế phối hợp chưa chặt chẽ, kinh phí để hoạt động còn hạn chế, cho nên ảnh hưởng đến vấn đề kiểm tra, kiểm soát trong công tác kiểm tra, kiểm soát của ngành thanh tra thủy sản. Do đó, ĐB Nghĩa đề nghị cần có chính sách để tăng cường năng lực, cơ chế và kinh phí cho lực lượng thanh tra chuyên ngành.

“Đề nghị Quốc hội rà soát lại quy định về chức năng, nhiệm vụ của lực lượng thanh tra thủy sản và có cơ chế về tuyển dụng, đào tạo cán bộ và trang bị được phương tiện tàu thuyền cũng như công cụ hỗ trợ để lực lượng thực thi nhiệm vụ. Đặc biệt, có những chính sách tạo điều kiện trong thực thi nhiệm vụ về tính rủi ro, về mức độ nguy hiểm như lực lượng kiểm ngư, rà soát lại cơ chế phối hợp giữa lực lượng kiểm ngư Trung ương với các vùng và thanh tra thủy sản ở các địa phương trên biển để làm sao phối hợp thống nhất trong thực hiện thực thi nhiệm vụ”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Cẩn trọng với việc thành lập Kiểm ngư cấp tỉnh

Mặc dù vậy, cũng có nhiều ý kiến tán đồng việc thành lập lực lượng Kiểm ngư cấp tỉnh. ĐB Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre) cho rằng nếu có lực lượng kiểm ngư thường xuyên tuần tra, kiểm soát sẽ góp phần nâng cao cảnh giác, kịp thời phát hiện và phối hợp với các lực lượng chấp pháp khác như bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, cứu hộ, cứu nạn, hỗ trợ ngư dân phòng, tránh bão và bảo vệ an ninh trên biển.

Tuy nhiên, để tránh trường hợp thành lập ồ ạt các Chi cục Kiểm ngư cấp tỉnh, đầu tư mua sắm trang thiết bị nhưng không đủ nhân lực, không đủ kinh phí hoạt động, gây lãng phí phó mặc cho Kiểm ngư, viện cớ không đủ nguồn lực để lơ là trách nhiệm thanh tra chuyên ngành vùng bờ, dẫn đến hủy diệt nguồn lợi. Do đó, ĐB Nguyễn Thị Lệ Thủy đề nghị giao thẩm quyền cho Chính phủ và phân cấp cho UBND cấp tỉnh, chỉ thành lập Kiểm ngư cấp tỉnh theo phương án không tăng biên chế, thành lập theo lộ trình, chỉ thành lập khi đã đủ điều kiện và thực sự cần thiết.

“Đã thành lập thì địa phương phải đảm bảo điều kiện cho lực lượng Kiểm ngư hoạt động. Còn đối với các tỉnh chưa thành lập lực lượng Kiểm ngư cấp tỉnh, Kiểm ngư vùng sẽ tăng cường hỗ trợ, nhằm đảm bảo tính liên tục”, ĐB Nguyễn Thị Lệ Thủy kiến nghị.

ĐBQH Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre).

Thống nhất với ý kiến của đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy, ĐB Dương Minh Tuấn (Bà Rịa – Vũng Tàu), cho rằng bên cạnh lực lượng Kiểm ngư Trung ương, tùy vào tính chất đặc thù của từng địa phương để thành lập Kiểm ngư cấp tỉnh trên cơ sở cấu trúc lại lực lượng Thanh tra chuyên ngành tại địa phương.

“Nước ta là quốc gia có đường bờ biển dài, tiếp giáp nhiều quốc gia, có vùng đặc quyền kinh tế khoảng 1 triệu km². Theo quy định của Thanh tra, hoạt động thanh tra phải tiến hành theo chương trình kế hoạch. Trong khi đó, yêu cầu công tác đảm bảo thực thi pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên biển đòi hỏi phải được triển khai thường xuyên, liên tục”, ĐB Dương Minh Tuấn bày tỏ ý kiến.

Cũng đồng tình với đề xuất thành lập cơ quan Kiểm ngư cấp tỉnh ở những tỉnh, thành có biển, tuy nhiên ĐB Nguyễn Thanh Phương (Cần Thơ) cho rằng không nhất thiết các tỉnh, thành phố có biển đều phải thành lập cơ quan Kiểm ngư.

“Nhiều tỉnh có bờ biển ngắn, sản lượng khai thác nhỏ, ít tàu thuyền, vì vậy nên giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định tiêu chí cụ thể về điều kiện thành lập cơ quan Kiểm ngư cấp tỉnh, thành phố có biển. Ví dụ, các tiêu chí về chiều dài bờ biển, sản lượng thủy sản khai thác hàng năm, số tàu thuyền nhằm tránh thành lập thêm các bộ máy mà chức năng, nhiệm vụ không rõ ràng,” ĐB Nguyễn Thanh Phương nói.