Nấm rừng càng đẹp, càng độc

Cấp cứu và điều trị ngộ độc nấm rất tốn kém, tỷ lệ tỷ vong rất cao (trên 50%), có những gia đình đã tử vong cả nhà. Đáng lưu ý, nấm độc gây tử vong thường là nấm trông đẹp, bắt mắt.

Loài nấm có màu trắng tinh khiết nhưng lại giết chết người khi ăn phải (ảnh BS Trung Tâm Chống độc, BV Bạch Mai)

Tử vong sau khi ăn phải nấm độc

Mới đây, khi hái nấm ở rẫy về ăn, 3 người trong gia đình (vợ, chồng và con) ở Quảng Ngãi đã bị ngộ độc nấm. Dù được các bác sĩ cứu chữa tận tình nhưng cả ba nạn nhân đều không qua khỏi.

Đây không phải là những trường hợp đầu tiên tử vong do ăn phải nấm độc. Trước đó, 3 cháu bé ở thôn Na Cô Sa 3, xã Na Cô Sa, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên đi hái nấm rừng về ăn, không may trúng nấm độc khiến cả 3 đều tử vong. Hay đầu tháng 4, 2 bé trai tại huyện Nậm Pồ cũng đã tử vong do ăn nhầm nấm độc khi đi chăn trâu…

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), trong số hàng nghìn loại nấm, nấm độc không nhiều, nhưng để phân biệt nấm độc rất khó. Vì vậy, người dân hái nấm hoang ăn rất dễ bị ngộ độc.

Mặc dù liên tục cảnh báo nhưng Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai vẫn phải tiếp nhận và điều trị nhiều bệnh nhân ngộ độc do ăn nấm rừng.

Ths.BS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc từng nhiều lần đưa ra khuyến cáo: Để phân biệt giữa nấm độc với không độc rất khó, kể cả với chuyên gia cũng có thể nhầm, chưa nói tới người dân. Vì vậy người dân hái nấm hoang ăn rất dễ bị ngộ độc. Nấm độc nhất gây tử vong thường là nấm trông đẹp, bắt mắt và ngon.

Thông thường, ngộ độc nấm xảy ra vào mùa xuân. Nhưng lác đác trong năm, vẫn có những ca bệnh ngộ độc nấm.

Theo BS Nguyên, một vấn đề rất nguy hiểm cho các nạn nhân ngộ độc nấm và gây khó khăn cho các bác sỹ là các loại nấm gây ngộ độc nặng và tử vong thường là loại có biểu hiện ngộ độc xuất hiện chậm quá 6 giờ sau ăn, có nghĩa là khi đó các chất độc đã vào sâu cơ thể, các biện pháp cấp cứu ban đầu gần như hết tác dụng, các bệnh nhân đến viện muộn, bị tổn thương đường tiêu hóa, viêm gan, suy thận rất dễ tử vong.

Đáng lưu ý, các chuyên gia chống độc cũng nhấn mạnh, cấp cứu và điều trị ngộ độc nấm rất tốn kém nhưng tỷ lệ tỷ vong rất cao (trên 50%), có những gia đình đã tử vong cả nhà sau khi ăn phải nấm độc.

Đã là nấm độc thì có nấu lên vẫn ngộ độc như thường

Trên thế giới hiện có hơn 5.000 loại nấm, trong đó có khoảng hơn 100 loài nấm độc mà về hình dáng bề ngoài rất khó phân biệt giữa nấm lành (ăn được) và nấm độc gây chết người.

Theo BS Phạm Thị Thanh Tâm, Trưởng khoa Chống độc, Trung tâm Cấp cứu chống độc, Bệnh viện Nhi T.Ư, một số người nghĩ nấm độc thường có màu sặc sỡ, nhưng thực tế có những loài nấm gây chết người ở các tỉnh phía Bắc nước ta lại có màu trắng tinh khiết (nấm độc tán trắng và nấm độc trắng hình nón).

Lại có người cho rằng, nấm có sâu bọ, côn trùng ăn là không độc. Tuy nhiên, đây là quan niệm sai lầm vì độc tố nấm không tác dụng đối với côn trùng, sâu bọ, kiến, ốc sên.

Việc thử cho động vật ăn trước cũng không an toàn vì có loài động vật không nhạy cảm với độc tố amatoxin qua đường tiêu hóa. Hơn nữa loài nấm có amatoxin gây chết người trung bình phải 12 giờ sau ăn mới xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Kể cả việc thử nấm bằng thìa bạc, đũa bạc cũng sai vì độc tố nấm không làm bạc chuyển màu.

Các chuyên gia cũng cảnh báo, các loại nấm độc kể cả sau khi đun nấu ở nhiệt độ cao, độc tố vẫn bền vững không bị phá hủy, khi con người ăn vào vẫn có thể bị ngộ độc như thường.

Vì vậy, để an toàn, người dân tuyệt đối không hái nấm hoang dại ăn. Nấm hoang dại kể cả nấm màu trắng, nấm nhìn có lành và ngon đến mấy, thậm chí ai đó quả quyết là loại nấm không độc thì cũng không ăn

Người dân chỉ nên ăn những loại nấm được nuôi trồng, đã biết chắc chắn chủng loại nấm, nguồn gốc nấm, đảm bảo là ăn được mà không bị ngộ độc. Hoàn toàn không nên và không thể dựa vào hình thái, màu sắc cây nấm để phân biệt nấm lành hay nấm độc.

Với trường hợp không may ăn phải nấm nghi độc, nên gây nôn bằng cách lấy bàn chải chà sâu bề mặt lưỡi, sau đó đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Huyền Anh