Năm 2018, tập trung kiểm tra tôn chỉ mục đích các cơ quan báo chí

Đó là một trong những nhận định trong kết luận của Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng nêu ra tại Hội nghị báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2017, triển khai nhiệm vụ năm 2018 vừa diễn ra sáng 26/12, tại TP.HCM.

Hội nghị do Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức.

Phát biểu tại Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo trung ương Võ Văn Thưởng đã đưa ra những nhận định sắc bén về toàn cảnh báo chí năm 2017 và phương hướng cần triển khai cho báo chí Việt Nam năm 2018.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng kết luậntại Hội nghị báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2017, triển khai nhiệm vụ năm 2018

Nhận xét về tham luận trình bày tại Hội nghị, ông Võ Văn Thưởng khẳng định: “Đó là các tham luận trình bày rất hay, thiết thực, có tranh luận. Nếu còn thời gian, tranh luận sẽ hấp dẫn hơn, mang lại nhiều kinh nghiệm bổ ích hơn cho chúng ta, những người làm công tác chỉ đạo, quản lý nhà nước, cũng như nghiên cứu báo chí”.

Nhà báo hy sinh mạng sống, vượt qua sự đe dọa của các thế lực xấu 

Đánh giá về năm 2017, ông Võ Văn Thưởng cho hay: “Công tác báo chí có chuyển biến tích cực, đạt được kết quả quan trọng, toàn diện. Chỉ đạo, định hướng, phương châm chủ động, kịp thời, hiệu quả được thực hiện một cách tập trung hơn. 

Quản lý Nhà nước về công tác báo chí có tiến bộ. Chất lượng, uy tín của giải báo chí quốc gia được nâng cao. Hình thành giải thưởng mới được báo chí, dư luận xã hội quan tâm như giải thưởng Búa liềm vàng, giải thưởng đấu tranh chống tiêu cực tham nhũng do Mặt trận Tổ quốc tổ chức, 2/1/2018 sẽ tổ chức trao giải.

Hội báo toàn quốc và các chương trình công tác hội cũng có những chương trình tiến bộ, nổi bật là 10 quy ước đạo đức nhà báo. Chất lượng hiệu quả tuyên truyền về Nghị quyết 12 và các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, nhất là Nghị quyết trung ương 4 về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, đạt được kết quả tích cực. Nhất là trong đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền quốc gia, chủ quyền trên biển Đông.

Trong điều kiện khó khăn, thử thách của 2017, đạt được những kết quả quan trọng và khá toàn diện nêu trên, cho thấy tinh thần trách nhiệm, chính trị, sự nỗ lực sáng tạo rất đáng ghi nhận của đội ngũ những người làm báo trên cả nước.

Những nhà báo đã không ngại khó khăn, có mặt ở đầu sóng ngọn gió, ở nơi khó khăn gian khổ nhất, kịp thời phản ánh, đưa tin những sự kiện quan trọng của đất nước. Có nhà báo hy sinh mạng sống của mình, vượt qua sự đe dọa của các thế lực xấu, vượt qua sự đối xử không công bằng của các cơ quan chức năng, vượt qua cả sự đố kỵ của tập thể nơi mình công tác, để hoàn thành sứ mệnh của nhà báo chân chính.

Nhà báo Đinh Hữu Dư của Thông tấn xã Việt Nam đã hi sinh tính mạng của mình trong quá trình tác nghiệp. Và nhiều người nữa, tôi không có điều kiện nêu tên ở đây”.

Năm 2017: Nhiều phóng viên bị xử lý hình sự, nhiều tờ báo xa rời tôn chỉ mục đích

Bên cạnh những tích cực đã đạt được, có những hạn chế thiếu sót, bất cập chưa được khắc phục rõ nét. Một số khuyết điểm biểu hiện nghiêm trọng hơn, gây ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của báo chí. 

Biểu hiện rõ nhất là xa rời tôn chỉ mục đích, vi phạm giấy phép hoạt động, nhất là một số báo, tạp chí điện tử, trang thông tin điện tử. Sự lẫn lộn giữa các tạp chí điện tử với báo chí điện tử, với trang thông tin điện tử, vi phạm rất nghiêm trọng.

Hội nghị báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2017, triển khai nhiệm vụ năm 2018

Khuynh hướng giật gân câu khách, thông tin thiếu nhạy cảm chính trị, dễ dãi trong tin nguồn, "xào" lại tin bài báo khác tương đối phổ biến. Ví dụ, 59 tờ báo vi phạm về thông tin liên quan đến việc khởi tố 2 nguyên lãnh đạo Tập đoàn dầu khí. 

Nhiều tin bài thiếu tính nhân văn, ví dụ về xâm hại trẻ em, bà hại chết cháu, vợ giết chồng, chồng đánh vợ…, báo chí đưa đi đưa lại khiến người đọc cũng rợn người.

Những hạn chế thiếu sót trong công tác quản lý, định hướng của cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan chủ quản, cũng chưa được khắc phục hiệu quả, chưa tháo gỡ kịp thời. Ví dụ việc chỉ đạo định hướng còn lúng túng.

Vai trò của nhiều cơ quan chủ quản mờ nhạt. Không quan tâm đào tạo bồi dưỡng đội ngũ, định hướng  nội dung, mà còn khoán trắng, có cơ quan còn khoán tài chính... tạo điều kiện cho báo chí không thực hiện đúng tôn chỉ mục đích, làm sai, vi phạm pháp luật.

Năm 2017 cũng là năm số lượng phóng viên báo chí bị xử lý hình sự, bị bắt quả tang khi nhận tiền, vòi vĩnh, nhiều hơn mọi năm, làm cho những nhà báo chân chính đau lòng. Đặt ra đòi hỏi trong làng báo phải đấu tranh với nhau, để không con sâu làm rầu nồi canh, không để hình ảnh không hay này làm báo chí bị xấu đi trong mắt xã hội.

Quản lý nhà nước có nhiều tích cực nhưng vẫn còn bất cập. Việc xử phạt còn nhẹ, như "gãi ngứa". Các văn bản quy định pháp luật của chúng ta về xử phạt chưa đủ sức răn đe. Cái này không nằm trong phạm vi của Bộ TT&TT mà còn liên quan tới Chính phủ.

Vấn đề kinh tế báo chí cũng chưa được nghiên cứu có hệ thống và chưa có giải pháp căn cơ.

Năm 2018 là năm bản lề thực hiện nghị quyết Đại hội 12 của Đảng và là năm bản lề thực hiện nghị quyết kinh tế xã hội 5 năm 2016 - 2020. Thuận lợi cũng nhiều, khó khăn thách thức cũng không ít. 

Báo chí cần tập trung thông tin tuyên truyền nhiệm vụ chính trị 2018 gắn với nhiệm vụ cả nhiệm kỳ, trọng tâm là tuyên truyền Nghị quyết Đại hội 12 của Đảng, các nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí Thư, của Quốc hội, Chính phủ trên tất cả các mặt kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, xây dựng Đảng.

Trong xây dựng Đảng, tập trung nội dung tăng cường xây dựng , chỉnh đốn Đảng, đấu tranh phòng chống, ngăn chặn suy thoái trong đạo đức lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ.

Năm 2018 cũng là năm Quốc hội triển khai lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn. Đây cũng là dịp đánh giá, hệ thống lại. Ban chấp hành Trung ương cũng tiến hành lấy phiếu tín nhiệm các chức danh do BCH trung ương bầu. 

Đây là nội dung báo chí chúng ta quan tâm, phản ánh. Kinh nghiệm lần trước đòi hỏi chúng ta phản ánh trung thực, khách quan và đúng theo định hướng.

Tập trung biểu dương, cổ vũ, lan tỏa những điển hình tiên tiến, những giá trị tích cực, tốt đẹp. Phản ánh những tiêu cực, thiếu sót trong lãnh đạo, quản lý, điều hành của các ngành, địa phương, đơn vị, với tinh thần trách nhiệm.

Đấu tranh không khoan nhượng với tham nhũng, tiêu cực, cái ác, cái xấu. Phê phán, phản bác thông tin quan điểm sai trái.

Giữ vững nguyên tắc một đầu mối thông tin

Tập trung nâng cao chất lượng hiệu quả của công tác chỉ đạo, định hướng thông tin, theo nguyên tắc một đầu mối thông tin.

Giữ vững nguyên tắc tập trung  một đầu mối. Ở TƯ là Ban tuyên giáo TƯ, ở địa phương là Ban tuyên giáo các tỉnh ủy, thành ủy. Trên cơ sở đó phối hợp với Bộ TT&TT, Hội nhà báo và ở các tỉnh thành cũng như vậy. Đảng giữ nguyên tắc chỉ đạo định hướng thông tin. Còn phân công nhiệm vụ như thế nào, do điều kiện, tình hình, do yêu cầu của thực hiện nhiệm vụ.

Trong thời gian vừa qua, nhờ có sự quyết liệt của Đảng mà vấn nạn tham nhũng, tiêu cực đã bị bóc gỡ từng phần, bộc lộ ra từng phần, nhưng việc thông tin không đầy đủ đã tạo cảm giác tiêu cực, tham nhũng nhiều quá mà quên đi rằng đó là sự quyết tâm phòng chống tham nhũng của Đảng.

Cuộc cách mạng khoa học công nghệ, CNTT hứa hẹn đưa đến sự thay đổi quan trọng, đối với sự phát triển nhưng cũng đặt ra những vấn đề nan giải, phức tạp đối với sự phát triển đất nước và báo chí.

Thông tin tốt luôn mang đến nhận thức tốt cho người đọc, người xem. Để cho xã hội, các đối tượng, công chúng có nhận thức tốt, yêu cầu người làm báo phải có thông tin thật tốt.

Năm 2018: Quyết liệt thanh tra, kiểm tra việc thực hiện tôn chỉ mục đích của các báo

Năm 2018 tập trung mấy việc sau:

Thanh tra, kiểm tra, giám sát thực hiện tôn chỉ mục đích, giấy phép hoạt động của các cơ quan báo chí. Vi phạm tôn chỉ mục đích là nặng nề nhất nhưng quy định về xử phạt lại có vẻ lỏng lẻo nhất, chưa đầy đủ. Chúng ta phải hoàn chỉnh.

Phát hiện xu hướng “báo hóa” của các tạp chí điện tử. Thu hồi thẻ nhà báo của các nhà báo có hành vi tha hóa, biến chất.

Rà soát, thu hồi và cấp phép lại đối với những tên miền không phù hợp.
Thẻ nhà báo và hành nghề báo chí hiện đang có đặc thù so với ngành khác. Bác sĩ bị rút giấy hành nghề sẽ không được khám chữa bệnh. Còn phóng viên bị rút thẻ vẫn được viết báo, thậm chí viết cay nghiệt hơn. Có tờ báo, phóng viên bị truy tố, xử lý mấy năm tù, khi ra tù vẫn thu nạp lại, không hành nghề mà đưa lên làm biên tập. Khâu này rất quan trọng trong việc rút tít, đặt bài. Có cơ quan báo chí mời cả phóng viên bị xử lý pháp luật về làm.

Có cơ quan khoán cho văn phòng đại diện mỗi tháng nộp về 4 - 5 tỷ đồng. Điều này không đúng với tôn chỉ mục đích và hoạt động báo chí của chúng ta. Cái này cần phải tập trung xử lý sao cho rốt ráo.

Để công việc này chuyển biến rõ nét, bên cạnh trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, phải xem xét tới trách nhiệm của các cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản. Cơ quan chủ quản không thể vô can được. Rà soát lại, nếu chưa có văn bản quy phạm pháp luật thì phải bổ sung, hoàn thiện.

Rà soát lại các tờ báo, nhất là tờ báo của các tổ chức xã hội nghề nghiệp. Tập trung thanh tra cơ quan đại diện, phóng viên thường trú tại các địa bàn thành phố, xử lý đúng vấn đề sai phạm.

Năm 2018 phải phấn đấu để triển khai quy hoạch báo chí. Đồng chí Trần Quốc Vượng đã có nhiều chỉ đạo. Tôi cũng đã trao đổi với UB thanh thiếu niên nhi đồng Quốc hội, xem sau một năm thực hiện luật báo chí, các cơ quan cũng nên đánh giá một năm qua có gì thuận lợi, có gì khó khăn để tiếp tục tháo gỡ, điều chỉnh.

Ngoài ra, công tác cán bộ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực lãnh đạo; Quy định với các phóng viên, quy định với các cơ quan quản lý, chủ quản. 

Mặt bằng trình độ chuyên môn của các phóng viên báo chí khá cao, đồng đều. Tuy nhiên, hoạt động báo chí là hoạt động chính trị, cán bộ báo chí là cán bộ của Đảng, của Nhà nước, của đoàn thể nên trình độ chuyên môn không là không đủ, mà còn nâng cao trình độ chính trị, phải học tập thường xuyên, không thể có điểm dừng.

Từ những sai phạm năm 2017, không ít người mang thẻ nhà báo nhưng kiến thức lại hạn chế, không am hiểu thực tế, ảo tưởng về quyền lực của báo chí và vị trí phóng viên.

Chính vì thế, nhiều người sa vào suy thoái, đẻ ra nhóm liên kết, đi vòi vĩnh, làm tiền, làm xấu đi hình ảnh báo chí. Có người còn làm tiền, vòi vĩnh với cả quan chức, lãnh đạo cấp tỉnh, cấp huyện.

Trong làng báo không xa lạ với khái niệm nhuận bút không đăng bài cao hơn đăng bài, nhuận bút gỡ bài cao hơn nhuận bút đăng bài... Việc kiểm soát gỡ bài trong thời gian vừa qua đã giảm được 80% tình trạng này.

Các cơ quan chủ quản cần mở thêm lớp, phải tạo điều kiện để các nhà báo nâng cao nghiệp vụ, chuyên môn, đạo đức, đáp ứng yêu cầu làm báo trong môi trường truyền thông.

Kinh tế báo chí cần nghiên cứu có hệ thống, căn cơ. Xem khó  như thế nào, khó ở đâu. Không gỡ được hết thì gỡ 1, 2 chuyện. Đây là vấn đề cấp bách, phải suy nghĩ để tìm hướng đi một cách hiệu quả.